Układ krwionośny i oddechowy - budowa i funkcje

Zainteresowanie człowieka własnym organizmem jest niemal tak dawne, jak dawna jest ludzkość.Dzięki anatomii człowieka, czyli nauce zajmującej się budowa narządów i układów ciała człowieka, możemy zaspokoić swoją ciekawość.Na ustrój człowieka składają się zespoły wszystkich układów
narządów, tworząc jedną całość.

W mojej pracy omówię budowę i funkcje dwóch układów narządów, układu krążenia oraz układu oddechowego. Zacznę więc od tego jakie inne układy wyróżniamy, oraz to czym jest narząd i układ narządów.

Narząd
Narządem nazywamy zespół tkanek posiadający określony kształt i pełniący pewną funkcję.

Układ narządów
Narządy związane z pewną określoną funkcją łączymy w układy narządów, opisywane systematycznie w anatomii.

W ciele człowieka odróżniamy następujące układy narządów:
- Układ szkieletowy
- Układ mięśniowy
- Układ trawienny
- Układ oddechowy
- Układ moczowo-płciowy
- Układ naczyniowy
- Układ nerwowy
- Układ wewnątrzwydzielniczy
- Narządy zmysłów
- Powłoka wspólna

Wśród podstawowych czynności organizmu, warunkujących istnienie życia, do najważniejszych należy oddychanie. Bez pożywienia człowiek może żyć kilka tygodni, bez wody kilka dni, natomiast bez powietrza - zaledwie kilka minut. Jak wiadomo do procesów utleniania (spalania chemicznego) substancji odżywczych wewnątrz komórek potrzebny jest tlen. W wyniku tych procesów uwalniana jest energia a końcowymi produktami są woda i dwutlenek węgla.

Istota oddychania polega zatem na dostarczeniu organizmowi energii niezbędnej do przebiegu reakcji biochemicznych.

Doprowadzenie tlenu do organizmu i usunięcie z niego dwutlenku węgla umożliwiają specjalnie przystosowane do tej funkcji narządy, które łącznie określamy jako układ oddechowy.

Budowa i funkcje układu oddechowego
Układ oddechowy składa się z dróg doprowadzajacych powietrze w skład których wchodzą:
- nos
- gardło
- krtań
- tchawica
- oskrzela
oraz z właściwych narządów wymiany gazowej płuc i z narządów pomocniczych: mięśni oddechowych - przepony i mięśni międzyżebrowych.

Dzięki ich działaniu możliwe jest wprowadzenie do płuc powietrza atmosferycznego. Jednak zadania układu oddechowego nie ograniczają się tylko do wprowadzenia powietrza do płuc. W drogach oddechowych zachodzi bowiem szereg różnych zmian w transportowanym powietrzu - następuje jego oczyszczenie, nawilgocenie i ogrzanie.


Pierwszym odcinkiem dróg oddechowych jest jama nosowa, którą czynnościowo można podzielić na dwie części: okolicę węchową i okolicę oddechową.

1) okolica węchowa - zajmuje górną część jamy nosowej, leżącą między małżowiną nosową górną a przegrodą nosa. W błonie śluzowej okolicy węchowej znajdują się zakończenia nerwów węchowych.

2) okolica węchowa - obejmuje pozostałą część jamy nosowej. Przez okolicę oddechową przechodzi powietrze do dalszych odcinków dróg oddechowych .

Nos
Wdychane przez człowieka powietrze atmosferyczne jest zazwyczaj zanieczyszczone pyłem, zwłaszcza w dużych miastach i okolicach silnie uprzemysłowionych. Nos spełnia więc rolę wstępnego filtru, usuwając ze wdychanego powietrza szkodliwe dla zdrowia większe zanieczyszczenia pyłowe. W czasie przepływu przez kręte przewody nosowe, powietrze styka się na dużej przestrzeni z wilgotną błoną śluzową, pozostawiając na niej prawie połowę zanieczyszczeń. Dalsze oczyszczanie z drobniejszych cząstek pyłowych ma miejsce w innych odcinkach dróg oddecgowych - w tchawicy i oskrzelach.

Gardło
Gardło stanowi wspólny odcinek układu oddechowego i układu pokarmowego.
W narządzie tym wyróżnia się część górną - nosową, środkową - ustną oraz dolną - krtaniową.
Gardło ma szereg otworów, które łączą jamę gardła z jamami sąsiednimi. Z jamą nosową łączą je dwa nozdrza tylne, z jamą bębenkową z każdej strony - symetryczne ujścia gardłowe trąbek słuchowych, z jamą ustną - cieśń gardzieli z krtanią - wejście do krtani.

Krtań
Z jamy gardła droga oddechowa prowadzi do kolejnego narzadu czyli krtani, która jest jednocześnie narządem głosu.

Wejście do krtani jest zabezpieczone tzw. nagłośnią która ją zamyka podczas połykania pokarmów i w ten sposób uniemożliwia dostanie się ich do dróg oddechowych.

Nagłośnia ma kształt zbliżony do liścia. Jej węższa część - szypułka - łaczy się za pomocą więzadła z okolicą wcięcia tarczowego górnego. Inne więzadła łączą nagłośnię z podstawą języka.

Głośnia jest najwęższą częścią jamy krtani. Szerokość głośni, jak i napięcie fałdów głosowych, zależy od działania mięsni krtani. Powietrze przechodząc przez zwężoną głośnię, wprawia w drganie fałdy głosowe zw. strunami głosowymi. Wysokość głosu, który przy tym powstaje, zależy od napięcia strun glosowych, natomiast sila głosu zależy od szybkości prądu powietrza przechodzącego przez głośnię.

W błonie śluzowej krtani, poza strunami głosowymi, występują liczne gruczoły o charakterze surowiczym i surowiczo – śluzowym. Gruczoły swoją wydzieliną zwilżają struny głosowe, jak również całe wnętrze krtani.

Wysokość głosu zależy również od budowy krtani. Na ogół u osób posiadających małą krtań (dzieci i kobiety) głos jest wyższy. Mężczyżni mają głos niższy z powodu większej krtani i co za tym idzie – dłuższych strun głosowych.

Barwa głosu, po której możemy poznać mówiącego, zależy od trąbki nadstawnej, w skład której wchodzą przestrzenie rezonujące. Są nimi jama gardłowa, jama nosowa oraz zatoki przynosowe.

Powietrze, które przeszło przez nos, gardło i krtań dostaje się do tchawicy, a następnie do oskrzeli.

Tchawica
Tchawica ma kształt sprężystej, spłaszczonej do tyłu rury, która górnym końcem łączy się z krtanią, następnie przechodzi do wnętrza klatki piersiowej, gdzie dzieli się na dwa oskrzela główne.
Zbudowana z chrząstek o kształcie podkowiastym, połączonych ze sobą błonami. Wnętrze tchawicy wysłane jest błoną śluzową pokrytą nabłonkiem z ruchomymi rzęskami. Rzęski te, poruszając się falistym ruchem, usuwają z tchawicy zanieczyszczenia dostające się wraz z wdychanym powietrzem. Zanieczyszczenia te są ostatecznie wydalane wraz z niewielką ilością śluzu w czasie odruchu kaszlu.

Górny odcinek tchawicy można łatwo wyczuć w środkowej części szyi nad mostkiem, pod również wyczuwalną krtanią. Długość tchawicy u człowieka dorosłego waha się w granicach od 10 do13 cm, szerokość od 13 do 22 mm.

Oskrzela
Dalej tchawica przebiega wewnątrz klatki piersiowej, a następnie dzieli się na o skrzela główne. Jedno prowadzi do płuca lewego, drugie do prawego. Budowa oskrzeli głównych jest podobna do budowy tchawicy. Tu również podkowiaste chrząstki są połączone ze sobą więzadłami. Tylną część, nie zajętą przez chrząstki, stanowi ściana błoniasta. Błonę śluzową jak w przypadku tchawicy pokrywa nabłonek wielorzędowy migawkowy, zawierający gruczoły oskrzelowe podobne do gruczołów tchawicznych.

Płuca
Płuca leżące w klatce piersiowej, w przeciwieństwie do omówionych dróg oddechowych są właściwym narządem oddechowym, w którym dochodzi do wymiany gazów między krwią a powietrzem.
Barwa płuc zależy od szeregu czynników, które zmieniają się w ciągu życia. Tak też bezpowietrzne płuca płodu z powodu dużej zawartości krwi mają barwę ciemnoczerwoną ; noworodek, który zaczerpnął powietrza, ma bladoróżową barwę płuc. W miarę upływu czasu do pęcherzyków płucnych dostają się drobniutkie cząsteczki ciał stałych (pyłki) i płuco przybiera barwę zależną od rodzaju tych pyłków, najczęściej szaroniebieskawą.

W związku z niewielkim ciężarem właściwym waga płuc człowieka dorosłego wynosi zaledwie około 1000g u kobiet i około 1300g u mężczyzn. Płuca mają kształt stożków obciętych z jednej strony. Oba płuca różnią się nieco między sobą. Płuco prawe jest krótsze i szersze od lewego.

Przy każdym oddechu zostaje pobrane lub wydalone z płuc około 500 ml powietrza.

Do każdego pęcherzyka dociera maleńki przewód doprowadzający powietrze.

Pęcherzyk i płucne wysłane są cienkim nabłonkiem oddechowym, który otoczony jest bardzo gęstą siatką drobnych włosowatych naczyń krwionośnych. Przez cienkie ściany pęcherzyków, tlen zawarty w powietrzu może łatwo przenikać do krwi, a dwutlenek węgla z krwi do wnętrza pęcherzyków.

Wymiana gazowa

W czasie wdechu wprowadzane jest do płuc powietrze atmosferyczne. Zawiera ono około 78% azotu (N), około 21% tlenu (O) oraz małą ilość dwutlenku węgla (CO2) – około 0,03 % .pozostałą część stanowi para wodna i inne gazy.

Powietrze wydychane z płuc zawiera w przybliżeniu o około jedną piątą mniej tlenu – to jest 16%, natomiast wielokrotnie więcej niż powietrze wdychane dwutlenku węgla - około 4%. Powietrze wychodzące z dróg oddechowych jest prawie całkowicie wysycone parą wodną i ogrzane mniej więcej do temperatury ciała. Natomiast nie ulega w nim zmianie zawartość azotu, którego jest dalej około 78%. Różny skład powietrza wdychanego i wydychanego dowodzi, że w procesie oddychania zachodzi wymiana gazowa. Wyróżnia się jej dwie fazy. Pierwszą nazywa się wymianą gazową zewnętrzną.

Hemoglobina zawarta w krwinkach ma zdolność do okresowego łączenia się z tlenem lub dwutlenkiem węgla, w zależności od przewagi stężenia jednego lub drugiego gazu. W płucach gdzie dwutlenku węgla jest mało a tlenu dużo, hemoglobina łączy się z tlenem, a pozbywa się dwutlenku węgla. Jest to istota wymiany zewnetrznej.

Po przejściu krwi do tkanek, w których przeważa stężenie dwutlenku węgla, hemoglobina wiąże się z nim, uprzednio oddając tlen przetransportowany z płuc. Ten rodzaj wymiany gazowej, jej druga faza nazywa się wymianą gazową wewnętrzną.

Procesy utleniania zachodzące w komórce są podstawową czynnością umożliwiającą prawidłowy przebieg wszystkich funkcji życiowych komórki. Dostarczanie do komórki tlenu umożliwia utlenienie związków organicznych. W jego wyniku dochodzi do uwolnienia energii (chemicznej, cieplnej, elektrycznej), niezbędnej do przebiegu wszystkich procesów życiowych.

Mechanizm oddychania.
W normalnych warunkach oddychanie jest czynnością wykonywaną odruchowo, niezależnie od woli człowieka, bez udziału świadomości. Funkcję regulacyjną pełni tu ośrodek oddechowy usytuowany w rdzeniu przedłużonym. Niemniej, w pewnych sytuacjach możemy świadomie wpływać na oddychanie – np. wstrzymać oddech na pewien czas, oddychać szybko lub wolno, głęboko lub płytko. Ponadto na tę funkcję organizmu mają wpływ jeszcze inne bodźce wewnętrzne, jak np. zawartość tlenu i dwutlenku węgla we krwi i innych tkankach. Niedobór tlenu czy nadmiar dwutlenku węgla stanowi bodziec dla ośrodka oddechowego do wzmożenia czynności oddechowych.

W mechanizmie oddychania można wyróżnić fazę czynną – wdech i fazę bierną – wydech.
Faza pierwsza odbywa się pod wpływem skurczu mięśni oddechowych – przepony i mięśni międzyżebrowych (zewnętrznych). W wyniku ich działania zwiększa się pojemność klatki piersiowej, następuje rozciągnięcie płuc, a więc i spadek w nich ciśnienia poniżej ciśnienia atmosferycznego. Dzięki tej róznicy ciśnień powietrze z zewnątrz może dostać się do płuc.

Wydech spowodowany jest rozkurczem mięśni oddechowych, co prowadzi do zmniejszenia pojemności klatki piersiowej i wypchnięcia powietrza z płuc na zewnątrz.

Zależnie od tego, jakie mięśnie oddechowe biorą udział w procesie oddychania, rozróżniamy typ oddychania brzuszny oraz piersiowy, pierwszy bardziej typowy dla mężczyzn drugi dla kobiet.

Przy oddychaniu brzusznym, główną rolę odgrywają ruchy przepony, przy piersiowym – głównie mięśnie międzyżebrowe.

Jak już wspomniałam, pyły wdychane z powietrza zostają zatrzymane w drogach oddechowych, a następnie są wydalane na zewnątrz, dzięki ruchom rzęsek. Jeśli jednak zanieczyszczeń tych nagromadzi się dużo lub też do dróg oddechowych dostaną się większe ciała obce (np. przypadkowo w czasie jedzenia), dochodzi do podrażnienia śluzówki, w wyniku czego następuje kichnięcie lub kaszel. Te nagłe, odruchowe wydechy pewnych ilości powietrza z płuc, umożliwiają wyrzucenie zanieczyszczenia z dróg oddechowych do jamy ustnej, wraz z prądem powietrza.

Krążenie
Zadaniem układu krążenia jest:
- rozprowadzanie substancji odżywczych z narządów pokarmowych do wszystkich komórek organizmu oraz odprowadzanie do nerek i skóry końcowych produktów przemiany materii;
- rozprowadzanie tlenu z układu oddechowego do komórek ciała oraz odprowadzanie dwutlenku węgla z komórek do układu oddechowego i skóry;
- wyrównywanie ciepłoty ciała (wskutek krążenia krwi) pomiędzy wewnętrznymi i zewnętrznymi jego warstwami, między tułowiem a dalszymi odcinkami (kończyny), gdzie temperatura jest nieco niższa.
W organizmie człowieka wymienione zadania spełnia układ krwionośny i limfatyczny.

Układ krwionośny

Krew
Krew jest szczególnym rodzajem tkanki łącznej, ponieważ jej elementy komórkowe są zawieszone w środowisku płynnym. Część stała krwi jest złożona z ciałek.Krew odgrywa ważną rolę w procesach termoregulacji, ponieważ - przepływając przez skórę i płuca - umożliwia wymianę ciepła między organizmem a otoczeniem.

Osocze
Stanowi około 56% krwi. Zawiera ono około 90 - 92% wody i jest mieszaniną różnych substancji organicznych (białek, cukrów, lipidów, kwasów tłuszczowych, hormonów, witamin itp.) oraz nieorganicznych (jonów, rozpuszczonych gazów). Białka osocza pełnią różnorodne funkcje.

Fibrynogen
Fibrynogen bierze udział w procesach krzepnięcia, kiedy z formy rozpuszczalnej przy udziale Ca 2+ i pod wpływem enzymów przekształca się we włóknistą fibrynę, tworząc zrąb skrzepu. Skrzep chroni przed utrata płynów w przypadku uszkodzeń ciała i przerwania ciągłości naczyń oraz zabezpiecza przed wnikaniem ciał obcych do wnętrza organizmu.Białka osocza, zwłaszcza albuminy, pełnią ważną rolę w zachowaniu proporcji objętościowych płynów w organizmie, zapobiegając ucieczce wody z naczyń do kanek. Niektóre białka globularne warunkują odporność organizmu na wiele chorób. Obie frakcje białek - albuminy i globuliny - stanowią jeden z kilku układów buforowych, którymi dysponuje organizm dla zachowania stałego pH.

Ciałka krwi
Rozróżniamy trzy rodzaje ciałek krwi:
- krwinki czerwone
- krwinki białe
- płytki krwi

Krwinki czerwone - erytrocyty
Są najliczniej reprezentowanymi elementami morfotycznymi krwi, które posiadają barwnik zwany hemoglobiną Dojrzałe erytrocyty są bezjądrzaste, małe i dyskowate. Czerwone krwinki powstają z erytroblastów w czerwonym szpiku kostnym. Ich liczba jest utrzymywana na stałym poziomie (około 5,5 mln/mm3 krwi u mężczyzn i około 4,5 - 5,0 mln/mm3 u kobiet), ponieważ taka sama liczba krwinek powstaje, jaka ginie. . Krwinki te żyją przez około 100 - 120 dni, po czym - gdy zawierają zbyt duży procent methemoglobiny - są wychwytywane przez śledzionę, gdzie następuje ich rozpad (hemoliza). Uwolniona hemoglobina jest degradowana w wątrobie. Produktami jej rozkładu są barwniki żółciowe. Żelazo uwolnione z hemoglobiny jest w części transportowane do szpiku kostnego. Zwiększanie produkcji erytrocytów jest wywołane zmniejszeniem dopływu tlenu do tkanek. Utrata dużej ilości erytrocytów zmniejsza zatem dopływ tlenu do organizmu i stymuluje ich wytwarzanie.

Krwinki białe - leukocyty
Charakteryzują się obecnością jądra i brakiem barwnika oraz różną ilością ziarnistości w cytoplazmie. Są one zdolne do czynnego przemieszczania się ruchem pełzakowym i przenikania przez ściany naczyń krwionośnych.
Dwa typy białych krwinek: limfocyty i monocyty powstają w tkance limfatycznej, głównie w śledzionie, węzłach chłonnych i grasicy.

Limfocyty
Limfocyty mogą przekształcić się w inne typy komórek krwi i tkanki łącznej, stąd ich rola w procesach zabliźniania się ran. Mogą one wytwarzać przeciwciała odgrywającą zasadniczą rolę w procesach odpornościowych.

Monocyty
Są to największe komórki krwi, które oprócz fagocytowania ciał obcych, wytwarzają interferon czyli białko hamujące namnażanie się wirusów w innych komórkach. Monocyty odgrywają też dużą rolę odpornościową przy przewlekłych stanach zapalnych wywołanych długotrwałymi infekcjami.

Pozostałe białe krwinki, tzw. granulocyty, różnią się wielkością i właściwościamiz abarwiania się cytoplazmy oraz funkcją, jaką pełnią w organizmie.Powstają one w szpiku kostnym z leukoblastów, a ich główna rola to fagocytowanie bakterii i innych mikroorganizmów.

Skupiska obumarłych po fagocytozie krwinek wraz z ciałami obcymi oraz martwymi komórkami zainfekowanej tkanki tworzą gęstą żółtą ciecz, tzw. ropą.

Płytki krwi
Płytki krwi - trrombocyty to najmniejsze ciałka krwi. Są one bezbarwnymi cienkimi tworami różnej wielkości i kształtu.
W 1 mm³ krwi znajduje się ich od 300 do 600 tysięcy. Powstają w szpiku kostnym z dużych komórek macierzystych i zapoczątkowują procesy krzepnięcia krwi.

Krzepnięcie krwi
Osocze pozbawione fibrynogenu i niezdolne do krzepnięcia, nazywamy surowicą. Krzepnięcie krwi jest złożonym procesem fizykochemicznym, zabezpieczającym organizm przed utratą krwi w wypadku uszkodzenia naczynia krwionośnego. W miejscu uszkodzonego naczynia pod wpływem enzymu wydostającego się z płytek krwi, w obecności innych enzymów i soli wapnia powstają delikatne niteczki zwane fibryną lub włóknikiem. Niteczki włóknika tworzą gęstą siatkę, w której unieruchomione zostają krwinki. Powstaje lśniąca, galaretowata masa - skrzep, który zamyka uszkodzone naczynie, tamując krwawienie.

Zjawisko odporności

W otoczeniu człowieka bardzo często znajdują się zarazki, które mogą łatwo przenikać do jego organizmu. Człowiek ma jednak specjalne mechanizmy obronne, które przeciwstawiają się zarazkom i zapobiegają rozwojowi choroby.

Pierwszą obronną barierę stanowi skóra i błony śluzowe, które uniemożliwiają drobnoustrojom przenikanie do głębiej położonych tkanek. Przez nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe mogą przenikać tylko nieliczne zarazki i to w specjalnych okolicznościach. Każde jednak, nawet drobne uszkodzenie, może umożliwić wtargnięcie zarazków do głębszych warstw.

Z różnych względów nie zawsze te zapory w dostateczny sposób zabezpieczają organizm przed wniknięciem zarazków. Obecność zarazków i ich toksyn w ustroju pobudza organizm do działania. We krwi i płynach ustrojowych pojawiają się substancje ochronne zwane ciałami odpornościowym i lub przeciwciałami, które unieszkodliwiają zarazki lub ich wydzieliny zwane toksynami. Działanie przeciwciał może przejawiać się w różny sposób. Jedne np. uszkadzają komórkę bakteryjną i powodują jej rozpad, inne zlepiają drobnoustroje chorobotwórcze. Istnieją wreszcie przeciwciała zwane a antytoksynami, które unieszkodliwiają toksyny bakteryjne.

Organizm nie ma gotowych przeciwciał. Pojawiają się dopiero w jakiś czas po wniknięciu zarazków do ustroju. Oprócz przeciwciał do walki z zakażeniem organizm mobilizuje także krwinki białe, których zadanie polega na bezpośrednim niszczeniu zarazków. Mówimy, że organizm jest odporny, jeżeli po przedostaniu się zarazków do ustroju szybko wytwarzane są przeciwciała, które przy współdziałaniu leukocytów unieszkodliwiają zarazki tak, że nie dochodzi do wystąpienia choroby. U człowieka, który przebył chorobę, ciała odpornościowe pozostają przez dłuższy czas, nieraz przez całe życie. O organizmie takim mówimy, że nabył odporność drogą naturalną.

Przebycie np. odry błonicy i wielu innych chorób zakaźnych zabezpiecza organizm przed ponownym zachorowaniem.Istnieją jednak choroby np. katary lub przeziębienia, których przebycie daje odporność krótkotrwałą lub nie daje jej wcale.

Układ krwionośny

Układ krwionośny składa się z:
- serca
- sieci naczyń krwionośnych:
- żył
- tętnic
- naczyń włosowatych

Naczynia krwionośne wyróżniamy na podstawie kierunku przepływu krwi.

Żyły i tętnice
Ściany żył i tętnic składają się z trzech warstw: zewnętrznej - łączno-tkankowej, środkowej - zbudowanej z mięśni gładkich oraz wewnętrznej - utworzonej z tkanki łącznej i śródbłonka. Różnica między obu typami naczyń polega na grubości poszczególnych warstw, elastyczności i wytrzymałości na zmiany ciśnienia. Żyły, w przeciwieństwie do tętnic, mają kieszonkowe zastawki, zapobiegające cofaniu się krwi.

Naczynia włosowate są cienkościennymi przewodami rozmieszczonymi w tkankach i łączącymi zwykle tętnice z żyłami. Ich ściana złożona jest z jednej warstwy komórek, tzw. śródbłonka, poprzez który zachodzi wymiana substancji między krwią a tkankami. Silne ukrwienie niektórych narządów (np. nerek, przysadki mózgowej) umożliwia specjalny układ naczyń (tętniczka - naczynia włosowate - tetniczka) zwany siecią dziwną, za którego pośrednictwem odbywa się sprawna wymiana substancji między organem a płynami ciała.

Serce
Serce umieszczone jest w worku osierdziowym wypełnionym niewielką ilością płynu. Ściana serca pokryta jest cienką błoną, na której leżą naczynia wieńcowe, tworzące sercowy układ krążenia, tzw. układ wieńcowy, odpowiedzialny za doprowadzanie i odprowadzanie różnych substancji. Mięsień sercowy zbudowany jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej, której włókna charakteryzują się silnym rozgałęzieniem. Przedsionki i komory wyścielone są wewnątrz błoną zbudowaną z tkanki łącznej pokrytej warstwą nabłonka płaskiego.

Serce działa na zasadzie pompy, stąd wyposażone jest w zastawki uniemożliwiające zmianę kierunku przepływu krwi. Między przedsionkiem a komora prawej części serca znajduje się zastawka trójdzielna, która składa się z trzech płatów, zaś lewa część serca jest wyposażona w zastawkę dwudzielną. U podstawy dwóch dużych tętnic odchodzących od komór - aorty i tętnicy płucnej - znajdują się zastawki półksiężycowate. Prawy przedsionek otrzymuje krew nieutlenioną, powracająca z tkanek, którą następnie prawa komora tłoczy do płuc, a do lewego przedsionka wpływa z płuc krew utlenowana.