Opracowane pytania na egzamin z psychologii

1 Zadania i przedmiot psychologii rozwojowej .
Bada przemiany jakie przechodzi człowiek w różnych okresach życia, jak rozwija się pod względem psychiki. Obejmuje rozwój całego człowieka
Psychologia rozwojowa nie ogranicza się tylko do człowieka ale także zwierząt.
Jest nauką teoretyczną ma związki z psychologią ogólną, kliniczną i wychowania
Zadania ;
- opis rozwoju psychicznego
- opis rozwoju emocjonalnego
- opis zachowań społecznych
- opis rozwoju psychoruchowego
- Psychologia rozwoju stara się wyjaśnić źródła i przyczyny zmian w rozwoju w aspekcie filogenezy
- poznanie praw rządzących w rozwoju
2 Rozumienie pojęć
Rozwój - to dynamiczny proces doprowadzający do ilościowych i jakościowych przemian w całokształcie funkcji i czynnościach psychicznych. Ma charakter progresywny tzn. Zmiany
rozwojowe się ukierunkowane na osiągnięcie coraz wyższych form regulacji stosunku jednostki ze światem zewnętrznym ,
- zmiana ilościowa - częstotliwość i sprawność danego zachowania wzrasta (zwiększa się zasób słów)
- zmiana jakościowa nowe ustrukturowane, uporządkowanie nowych wewnętrznych struktur
Tempo - to szybkość z jaką dokonuje się w psychice i organizmie człowieka zmiany
Rytm - to stopień regularności zachodzenia tych zmian w czasie. Możemy mówić o rozwoju Harmonijnym, przyspieszonym, opóźnionym
3 Periodyzacja rozwoju psychicznego. Wg Żbrowskiej
- od zapłodnienia aż do porodu - okres plenatarny
- okres noworodkowy ( od urodzenia do l miesiącu życia okres niemowlęcy (do 1 roku życia)
- okres małego dziecka( 1-3 roku życia)
- okres przedszkolny (3-6 roku życia)
- okres młodszkoszkolny ( 7-12 roku życia)
- wiek dorastania ( 12 - 18 roku życia)
4 Mechanizmy i czynniki rozwoju
Czynniki rozwoju - te które tkwią dziecku i te które tkwią w środowisku
- biologiczne - genetyczne ( genotyp jest to organiczne wyposażenie jednostki)
- środowiskowe - społeczne . .
Muszą współdziałać ze sobą na każdym etapie rozwoju
Czynniki rozwoju
- czynnik biogeograficzny
- czynnik społeczno - kulturowy
- czynnik ekonomiczny
- taktyki wychowania
Mechanizmy rozwoju
- interioryzacja - wewnętrzne czynności Judzi
- mechanizmy związane z uczuciem
- dojrzewanie biologiczne .
- uczucie impritiv (okres krytycznego rozwoju)
- adaptacja
5 Genetyczne uwarunkowania rozwoju.
Zespół DOWNA
- mają 47 chromosomów; często bezpłodne; opóźnione umysłowo
- wygląd - skośne oczy, płaska twarz; nieprawidłowe proporcje ciała, słabe napięcie mięśniowe, opóźnione reakcje
Zespół WILIA
- brak jednej części chromosomów, dzieci przypominające trolle, spiczaste uszy,
zadarty nos, gaduły, empatyczne, lekko lub średnio upośledzone umysłowo
Zespół KLINIFERA
- XXY lub XXXXYY - są bezpłodni, niższa inteligencja niż przeciętna
- Mężczyźni mają wysoką postawę
- Nie są upośledzenie
Zespół TURNERA .
- l na 2000 dziewczynek
- płetwiasta szyja, niski wzrost, krótkie palce u rąk, często otyłe, bezpłodne, duże problemy w nauce
Zespół XYY
- mężczyźni, wysoki wzrost, iloraz niższy niż przeciętny
- jako dzieci deficyt lęku,
Zespół XXX
- u dzieci płci żeńskiej
- nieregularne miesiączkowanie, przedwczesna menopauza, umiarkowany niedorozwój
Zespół kociego miauczenia
- głębokie upośledzenie, niski wzrost, zez
- cech charakterystyczna brak 5 chromosomów
6 Stadia rozwoju prenatalnego
Okres zygoty od zapłodnienia do 2 tygodni
Okres embrionalny 3-8 tygodni kształt embrionu zmienia się
4 tygodnie zaczątek serca i kończyn górnych
5 tygodni - głowa, mózg się rozwija
6 tygodni palce, łokcie, przeguby rąk, rozpoznawalne uczy i oczy
8 tygodni - ludzka twarz
Okres płodowy 9 - 38 tygodnia .
3 miesiąc zaciska pięści, porusza się ca1ym ciałem, połyka
4 miesiąc oczy wrażliwe na światło
5 miesiąc słuch można aktywować hałasem'
6 miesiąc - rytm snu i aktywności
7 miesiąc - odruch ssania
7 Teratogenne czynniki
Leki
- aspiryna - kłopoty z oddychaniem poronienia
- witamina A w nadmiarze - zaburzenia zachowania
- streptomycyna - utrata słuchu
- tetracyklina - zaburzenia rozwoju kości
- DES -lek zapobiegający poronieniom, wywołuje anomalnie narządów płciowych obu płci,
Narkotyki - kokaina, marihuana, heroina
- Zaburzenia wzrostu. Głód narkotyczny, przedwczesny poród
Alkohol- uszkodzenie mózgu, serca, upośledzenia umysłowe
Nikotyna - wcześniactwo kłopoty z oddychaniem, zahamowanie wzrostu, rozszczep warg
Różyczka - gruchota, wady wrodzone, uszkodzenie wzroku
Syfilizm - gruchota, ślepota, upośledzenie umysłowe
- Toksoplazma - zakażenia pierwotniakiem, epilepsja, anomalie głowy)
- Promieniowanie -białaczka
- Ołów - poronienia, anemia
- Infekcje AIDS - wrodzone deformacje twarzy, ciała
- Rtęć - anomalie głowy, mózgu, brak koordynacji ruchu
- Niedożywienie - wcześniactwo, małe zdolności społeczne
8. Narodziny (Apgar, odruchy) .
Poród odbywa się po 38 tygodniach ciąży, odbywa się w sposób naturalny lub poprzez cesarskie cięcie Po narodzeniu dziecko oceniamy w skali APGARA (0-10)
- częstotliwość uderzeń serca
- oddychanie
- napięcie mięśniowe
- reakcje na bodziec średnim natężeniu
- kolor skóry
Norma to od 8-10 punktów. Poniżej 5 to patologia
Odruchy noworodka.
- mruganie - zamyka oczy pod wpływem błyśnięcia światłem
- tętniczo szyjny - głowa zwrócona w jedną stronę to dziecko przyjmuje pozycje szermierczą, wyciąga nogę i rękę w tą samą stronę
- chwytny - naciskając rękę dziecka chwyta przedmiot całą dłonią
- kroczenia - niemowlę w pozycji wyprostowanej z nogami dotykającymi twardego podłoża wykonuje ruchy podobne do kroczenia
- podeszwowy - po pociągnięciu ręką po stopie od pięty do placów następuje grzbietowe wyciągnięcie dużego palca, a stopy do wewnątrz - .
9. Piaget - główne założenia i definicje pojęć
Głównym mechanizmem rozwoju jest MECHANJZM DĄŻENIA DO RÓWNOWAGI w procesie adaptacji jednostki do otoczenia
Proces ADAPTACJI - dążenie równowagi to W tym procesie równoważenia współdziałają ze
sobą procesy:
- asymilacja to przyswajanie nowych wiadomości o świecie zewnętrznym i włączenie
ich do posiadanych schematów
- akomodacja - proces polegający na dostosowaniu struktur wewnętrznych do struktur
asymilowanych, w wyniku czego dochodzi do ich przekształcenia
- adaptacja stan równowago miedzy asymilacją i akomodacją
- rozwój poznawczy ma charakter stadialny i ciągły .
- rozwój ciąg jakościowych zmian w strukturze poznawczych i aktywności intelektualnej dziecka
- w każdej fazie rozwojowej mamy fazę przygotowawczą i fazę utrwalenia się nowej organizacji poznawczej
- funkcja organizacyjna - każda informacja która dochodzi do dziecka nie tworząc chaosu, jej istotą jest to że poszczególne struktury stanowią cześć zorganizowanej całości funkcjonalnej i
same organizują się w całość
- operacje myślowe ( schematy) - to czynności interioryzowane (uwewnętrznione) odwracalne
i tworzące system podporządkowany określonym regułom .
- operacje - różne działania umysłowe poprzez które dzieci rozwiązują problemy i rozumieją sposób logiczny . , .
- operacje i schematy tworzą uporządkowany układ stanowiący wiedzę i umiejętności jednostki proces interioryzacji u Piageta zaczyna się na czynności na przedmiotach do czynności umysłowych
10, Stadium sensoryczno - motoryczne
sensoryczno motoryczna
- od 0- 1 miesiąca ćwiczy umiejętności odruchy, pierwsze formy asymilacji akomodacji, kończą się odruchowe zachowania a zaczynają być modyfikowane zachowania
- od 4 miesiąca rozwijanie schematów - tworzą się schematy sensoryczno motoryczne, są to odruchy poznawcze, dziecko ssie nie tylko smoczek ale i zabawki, pierwsze schematy chwytania ( nie skoordynowane), ruchu stają cię precyzyjne, dziecko widzi i dotyka .
- od 4 do 8 miesiąca odkrywanie procedur - schematy skierowane są na zewnątrz, dziecko bada otoczenie przypadkowe zdarzenia powtarza, utrwala i rozumie po fakcie zdarzenia .
- od 8 do 12 micsiącaintencjon1łlnezachowanie - zachowanie ma swój cel i dziecko ten cel chce osiągnąć
- Od 12 do 18 miesiąca nowość i 'eksploracja - dziecko odkrywa nowe działania metodą prób i błędów, posługuje się narzędziami, interesuje je-wszystko co nowe
- od 18 do 24 miesiąca - reprezentacje umysłowe - dziecko poznaje słowa, poznaje język, zaczyna posługując się symbolami, Tworzy wyobrażenia, przewiduje działanie nie metoda prób i błędów, ma pojęcie stałości przedmiotów, myślenie cechuje egocentryzm
11 Okres przedoperacyjny
- od 2 do 6 roku życia
- rozwój funkcji symbolicznej, dziecko tworzy obrazy umysłowe i symboliczne, może mówić i myśleć o rzeczach nie obecnych
- naśladownictwo odroczone - po czasie . .
- dziecko podejmuje zabawy symboliczne ( np. Kamienie to pieniądze)
- brakuje myślenia przyczynowo skutkowego
- myślenie zaczyna się w wieku 3 lat (tożsamość jakościowa - zmiana wyglądu nie zmienia tej rzeczy) .
- centracja - koncentruje się na jednym aspekcie problemu
- animizm - to ze przedmioty nieożywione żyją i odczuwają
- realizm - magia dziecka, sposób myślenia- trandukcyjne - od szczegółu do szczegółu eksploracja
-wyobraźni dziecka - projektuje zabawy, kreatywność, bada świat
- nie ma operacji konkretnych, myślowych
- interioryzacja
12 Operacje konkretne i formalne
Operacje konkretne.
- od 6 do II roku życia
- pojęcie stałości i objętości
- rozumienie że ilościowe cechy obiektu są niezmienne
- buduje klasy grupuje według pewnych cech ( wyciąga z przedmiotu charakterystyczna cechę)
- wie że dziewczynka nie zmieni się w chłopca
- uczy się operacji myślowych
- uczy się pojęć abstrakcyjnych
- rozumie strukturę tworzenia zbiorów
- zasady logiki - przyczyny i skutki, zaczyna rozumować logiczne, ma pojęcie liczb operacje formalne od 12 roku życia do dorosłości .
- abstrakcyjne rozumowanie
- testowanie hipotez
- zdolność do rozwiązywania problemów
- tworzy system wiedzy
- tworzy się siatka pojęć i ich hierarchiczna struktura
- wyciąganie logicznych wniosków na podstawie doświadczeń
13. Związek języka z myśleniem
Hipoteza SAPIRA WHORFA .
- język wyznacza, determinuje myślenie, myśl uwięziona jest w języku i jemu podporządkowania, hipoteza relatywizmu językowego, .
- język kształtuje obraz świata, wyznacza, determinuje myślenie
- ujmowanie, rozumienie świata jest zależne od języka w jakim mówimy
Hipotez L. WYGOCKI .
- myśl jest niezależna od języka, język służy tylko do jej wyrażania
- język i myślenie rozwijają się odrębnie, ale około 2 roku życia łączą się i przebiegają we wzajemnej zależności, podlegają jednak rożnym prawidłowościom
Piaget tak jak Wygoci uważał
- rozwój poznawczy wyprzeda rozwój językowy, .
- rozwój języka odzwierciedla myślenie i jest w jego stałym związku
14. Koncepcja Noama Chomskyego
Koncepcja
- istotę języka stanowi zbiór reguł, Za ich pomocą można generować nieskończoną ilość zdań
- dziecko w bardzo krótkim czasie uczy się języka, ma wrodzona wiedzę o języku
- wrodzona kompetencja językowa odnosi to do głębokiej struktury zdań ,mającej charakter uniwersalny tj. wspólny wszystkim językom .
- zdania wypowiedziane w określonym języku są realizacjami struktur głębokich ( z tym przychodzimy na świat) i maja formę struktur powierzchniowy . .
- dowodem - dzieci przyswajają sobie rożne języki, pojawiają się te same relacje i w podobnej
kolejności . .
sprawca +czynności _ mis śpi
sprawca + przedmiot - marna, konik
czynność + przedmiot - Da buty
określenie przedmiotu - mały kotek .
- Chomski zasugerował, że mózg ludzki jest tak zaprogramowany, ze możliwa tworzenie i rozumienie języka
- Stwierdził że aspekty struktur głębokiej we wszystkich językach są wrodzone i uniwersalne
- Dzieci uczą się poprawnej transformacji przede wszystkim tworząc słowa "jądra" te podstawowe słowa stanowią bazę tworzenia systemów
- Dzieci uczą się języka ojczystego między 18-24 miesiącem j używają podobnych systemów gramatycznych
16.Rozwój moralny Kohlberga
- poziom moralności przed konwencjonalnej
- Moralność unikania kary ( podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia irracjonalnego
strachu przed karą)
- Moralność własnego interesu ( podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia nagród i
przewidywanych korzyści osobistych
- poziom moralność konwencjonalnej .
- o moralność harmonii interpersonalnej ( podmiot uzasadnia' sądu z punktu widzenia
przewidywanego braku aprobaty ze strony osób pozostających w bezpośrednich
interakcjach oraz na podstawie wyobrażeń o znaczących i grzecznych osobach
- moralność prawa i porządku (podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia uznanych
autorytetów, obowiązujących norm i pełnionych ról społecznych)
- poziom moralności po konwencjonalnej
- moralność umowy społecznej ( podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia ogólnych
norm, które są uznane i zweryfikowane przez ogół członków społeczeństwa)
- moralność uniwersalnych zasad etycznych ( podmiot uzasadnia sądy z punktu
widzenia ustalony i uogólnionych przez siebie zasad etycznych), .

17. Typizacja płciowa
- proces rozwoju kulturowo określonej roli płciowej dziecka
- jest to proces u dzieci rozwijającej się postawy i zachowania - co dą ich płci zgodne
- wzorce zachowań przedstawicieli obu płci aprobowane i akceptowane przez grupę społeczną raz
-wytworzone stereotypy pełnią funkcję standardów za pomocą których grupa ocenia jednostkę czy postępuje stosownie
- stereotypy funkcjonują jako wytyczne w wychowaniu dzieci
- jak dzieci powinny wyglądać, czuć, myśleć i działać zgodnie z ustalonymi przez stereotyp ich płci
- Teorie etnologiczne i biologiczne, - głównie koncentrują się na tym jakie mechanizmy decydują o ty że przyjmujemy dana rolę
- rola genetycznego mechanizmu ( genetyczne różnice między płciami – chłopcy mówią później
- geny i hormony wyzwalają różnicowanie płci .
- modele bio społeczne - muszą być warunki środowiskowe które pomagają w tym
- poznawczo rozwojowa .
- rola świadomości, kładzie nacisk na zrozumienie władnej płciowości np. jak powinien zachowywać się chłopiec
- utożsamianie się z własną płciowością
- trzy pojęcia budujące wiedzę o płci
- tożsamość płciowa ( 2-letnie dziecko)
- ciągłość płci - ta sama przez całe życie
- niezmienność Płci - że nie można jej zmienić ( dziecko przetwarza informacje ja Chłopiec ,ja dziewczynka)
18. Dojrzałość szkolna
Dojrzałość – stan gotowości do podjęcia nauki w szkole ( dziecko które osiągnęło taki rozwój intelektualny który pozwala mu podjąć naukę pisania i czytania)
Dojrzałym do podjęcia nauki szkolnej jest dziecko, które osiągnęło taki stopień rozwoju, intelektualnego, emocjonalnego i społecznego, który umożliwia mu przystosowanie do wymagań szkoły i kontynuowanie z powodzeniem nauki w klasie pierwszej . .
l. Rozwój fizyczny: dziecko powinno być na tyle rozwinięte i silne, aby podołać systematycznemu wysiłkowi, z jakim wiąże się wczesne wstawanie, chodzenie do szkoły, odrabianie lekcji, przebywanie w dużej grupie dzieci. Ważna jest ogólna sprawność ruchowa j opanowanie precyzyjnych ruchów rąk i palców, które umożliwi naukę pisania i rysowania. .
2. Rozwój intelektualny siedmiolatek ma spory zasób wiadomości o otaczającym świecie. Wypowiada się swobodnie, płynnymi zdaniami. Potrafi opisać obrazek, opowiedzieć usłyszaną bajkę, lub historię, która mu się przytrafiła. Wie, co jest ważne, a co można pominąć. .
3. Rozwój emocjonalny i społeczny: powinien być na tyle zaawansowany, .
by umożliwiał dziecku odnalezienie swego miejsca w grupie społecznej, jaką jest klasa. Dojrzały do szkoły siedmiolatek sam się myje, ubiera, dba o swoje rzeczy, umie przestrzegać reguł i poddać' się dyscyplinie. Potrafi czekać na spełnienie swoich potrzeb, liczy się z potrzebami kolegów, nawiązuje kontakty z rówieśnikami i współpracuje z nimi przy wykonywaniu rozmaitych zadań. Radzi sobie z czynnościami higieniczno-porządkowymi.