Miłość romantyczna.

W okresie romantyzmu uczucie pomiędzy kobieta a mężczyzną przestaje być związane z małżeństwem. Miłość jest szalona, bowiem sprzeciwia się racjonalistycznej filozofii życia, a nie dlatego, że nie liczy się z przeszkodami i zdrowym rozsądkiem. Jest uczuciem zmysłowym, duchowym, nie dąży do erotycznego spełnienia. Jednak przede wszystkim miłość romantyczna to miłość nieszczęśliwa, tragiczna, prowadząca do klęski, obłędu a często także śmierci. Stanowi ona bunt przeciwko wszystkim wcześniejszym stylo ludzkiego życia. Miłość staje się zatem jednym z elementów polemiki filozofii romantycznej z oświeceniową.
Miłość romantyczna sta a się natchnieniem dla wielu poetów tego okresu. Jednym z nich jest wybitny niemiecki pisarz Wolfgang Goethe. W swoim utworze „Cierpienia młodego Wertera” ukazuje on miłość jako uczucie nieodwzajemnione, altruistyczne, lekko obłąkane, ale zarazem szczere aż do bólu. Miłość tytułowego bohatera jest bardzo nieszczęśliwa, buntuje się przeciw konwenansom społecznym. Werter przebywa obok swojej ukochanej, która w pełni szanuje jego uczucie. Mimo tego jest żoną innego mężczyzny i nie może spełnić uczuć bohatera. Werter akceptuje ból towarzyszący jego miłości do Lotty, gdyż jest to ból przynoszący oprócz cierpienia także tajemniczą słodycz i rozkosz. Przykład zrozpaczonego kochanka stanowi Gustaw, bohater IV cz. „Dziadów” Adama Mickiewicza. Główny bohater jest człowiekiem wrażliwym, samotnym poetą, niezrozumianym przez ludzi, wyobcowanym. Każdy z tych bohaterów prezentuje typowy obraz romantycznej miłości.
Miłość nieszczęśliwa to uczucie, które łączy zarówno postać Wertera jak tez Giaura i Gustawa. Pierwszy z bohaterów prezentuje postać słabego, biernego wobec życia młodzieńca, który nie potrafi stawić czoła trudom i nawarstwiającym się problemom. Nie jest on w stanie przezwyciężyć destrukcyjnej miłości, która stopniowo niszczy jego świat i osobowość. Uczucie prowadzi Wertera do szaleństwa: „Włóczę się po lesie, a wróciwszy do Loty, widząc jak siedzi z Albertem w altanie pod lipą, nie mogę wytrzymać i zaczynam takie błazeństwa, takie wybryki, takie stroje miny i wyplatam głupstwa, że trudno to sobie wyobrazić.” Werter całym sercem kocha kobietę, która nigdy nie zostanie jego partnerką. Jego uczucie pozostanie na zawsze niespełnione, co sprawia, że życie Wertera przepełnione jest smutkiem i cierpieniem. Przebywa on tuz obok ukochanej i obserwuje jej radość szczęście u boku ukochanego. Jest bezsilny, z bólu rozpoczyna pisanie listów, w których wyraża swoje uczucia. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku bohatera bajronowskiego, który postanawia za wszelką cenę walczyć o swoją ukochaną.
Gustaw także jest tragicznym kochankiem, doznaje on ogromnego zawodu ze strony kobiety, która nie odpowiadając na jego zaloty pozostaje zimna i obojętna.
Miłość romantyczna określana jest mianem miłości duchowej, która nie dąży do fizycznego spełnienia. Osoba zakochana w sposób patetyczny i wzniosły mówi o swoich głęboko przeżywanych uczuciach. Tym samym idealizuje obiekt swoich uczuć, nadając mu cechy ponadludzkie, kobieta często utożsamiana jest z aniołem. Właśnie kobietą –aniołem nazywa Werter ukochaną Lotę, traktuje ją jako postać doskonałą. Gustaw natomiast, nazywa swą ukochaną „nadludzką dziewicą”, uważa ją za istotę boską, jest ona jego idealnym dopełnieniem. Miłość do kobiety stanowi sens życia każdego z bohaterów, wypełnia każdą ich myśl, jest nadzieją i największym marzeniem. Miłość jest dla nich z jednej strony bólem trudnym do zniesienia, a z drugiej najsłodszą rozkoszą. Stanowi duchowe uniesienie, niezwykłe przeżycie o nadludzkiej sile. Werter juz po pierwszym spotkaniu czuje niezwykłą wieź duchową z Lotą. Miłość jest wyższym przeznaczeniem, wyróżnieniem, darem i zrządzeniem niemal nadprzyrodzonym. Dlatego też Gustaw tak wiele razy mówi o niezniszczalnych łańcuchach łączących bliźniacze dusze, którym udało się odnaleźć. Zerwanie tego metafizycznego łańcucha nie jest możliwe, ale można przeciąć jego ziemskie ogniwa i w życiu rozdzielić ludzi nawzajem sobie przeznaczonych. Jest to zbudowany na podstawie teorii Platona obraz miłości, w którym to Bóg stworzył dwie połączone dusze i wysyła je na ziemię, gdzie te próbują się odnaleźć. Siła ich przyciąganie jest silniejsza nawet od śmierci, ale powodować może również cierpienie; Taki właśnie los spotyka każdego z bohaterów.
Miłość romantyczna to miłość wieczna, sięgająca poza grób. Każdy z bohaterów ma w ciągu całego życia tylko jedną wybrankę i to jej poświęca wszystkie swoje uczucia.
Bohaterowie romantyczni bardzo często egzaltują swoje uczucia, które rozpięte są pomiędzy miłosnym cierpieniem, a gwałtownymi porywami pragnień. Romantyczny kochanek często patrzy na świat przez pryzmat własnej osoby i ocenia go w bardzo subiektywny sposób. Wertera, który przyjmuje statyczną postawę i nie przejawia woli walki o Lotę, przelewając swoje uczucia wyłącznie na karty papieru. Gustaw natomiast oskarża księdza o to, że nie przygotował go odpowiednio do życia, czytał „zbójeckie książki” o idealnej miłości, która okazała się nieosiągalną, a zderzenie z rzeczywistością niezwykłym cierpieniem. Przyjmuje postawę buntownika i okazuje niechęć względem kobiet oraz ma za złe ich zmienność uczuciową, mówiąc:
„Kobieto, puchu marny! Ty wietrzna istoto!
Postaci Twojej zazdroszczą anieli,
A duszę gorszą masz niżeli”
Giaur natomiast, o swoje nieszczęście obwinia wszystkich ludzi, jednak duma nie opuszcza go do ostatniego dnia życia i nawet wtedy stwierdza: „Gdybym mół odżyć, żyłbym, tak jak żyłem”.

Miłość romantycznych kochanków sprawia i porzucają oni zdolność racjonalnego postępowania. Ich życiem zaczynają kierować liczne namiętności i niespodziewane emocje. Powoduje ona również wielkie wahania stanu psychicznego, do tego stopnia, że może prowadzić do zaburzeń zdrowego rozsądku i podejmowania nieprzemyślanych i pochopnych decyzji. Miłość romantyczna jest uczuciem silnym, namiętnym, które włada całą duszą i umysłem Oznacza ono pełnię człowieczeństwa, najwyższe natężenie ludzkiego ducha, ale równocześnie stanowi sile destrukcyjną, niszcząca psychikę zakochanego i sprowadzająca na niego nieszczęście. Człowiek obdarzony jest czystym, głębokim uczuciem, zdolnością do refleksji, ale gubi się w nierealnych marzeniach .Z czasem zatraca sens własnego istnienia, bolesne uczucie zasłania mu oczy, rujnuje wewnętrznie nieszczęśliwymi namiętnościami i prowadzi do czynu ostatecznego, jakim jest samobójstwo.
Romantyczny kochanek jest skłonny do refleksji nad sobą i światem, usiłuje oderwać się od rzeczywistości poprzez kontemplację natury, odpoczynek, sztukę oraz rozmyślania. Jego uczucie rozwija się przede wszystkim w wyobraźni, wystarczy tylko jedno spotkanie z ukochana kobietą by osiągnął pełnię szczęścia.
Miłość jest największym szczęściem i najwyższym obowiązkiem, bez miłości nie ma życia. Doskonała i absolutna miłość, nie poddana ani prawu, ani rozumowi, idealizuje i wynosi na piedestał ukochaną istotę, stara się poskromić porywy zmysłu, co prowadzi do cierpienia, rozpaczy i czynów szalonych. Kochanków romantycznych wyzwala z miłosnej udręki dopiero śmierć.
Miłość to uczucie najtrudniejsze i najpiękniejsze, głębokie. Potrafi dać radość i szczęcie, ale potrafi i zabić. Tworzy a zarazem niszczy. Miłość romantyczna zawsze idzie w parze z cierpieniem.