Segregacja odpadów

SEGREGACJA ODPADÓW

Istnieją dwa podstawowe modele segregacji odpadów:

1. selektywna zbiórka odpadów (odpady zbierane do oddzielnych, specjalnie do tego celu przeznaczonych pojemników, worków, przyjmowane do punktów skupu itp.);
2. sortowanie odpadów (odpady zbierane są tradycyjnie, do wspólnego pojemnika, a później sortowane w sortowni odpadów na papier, szkło, metal itp.).

Obydwa modele były stosowane w różnych krajach. Okazało się jednak, że ten pierwszy (selektywna zbiórka) przynosi znacznie lepsze efekty. Odzwierciedla się to przede wszystkim w jakości odzyskiwanych surowców. Dlatego też jest on stosowany w większości krajów, także w Polsce.

Selektywna Zbiórka

Produkujemy coraz więcej odpadów. Jest to cywilizacyjny uboczny aspekt naszego życia. Musimy mądrze i rozsądnie z tym problemem sobie poradzić, aby nie powodować degradacji naszego środowiska. Odpady, które wszyscy wytwarzamy, ich selekcja, zbiórka stały się problemem globalnym, naszym wspólnym, który wymaga poparcia społecznego. Stąd właśnie to wspólne działanie jest celem ochrony środowiska, w którym żyjemy. są konieczne dla naszego własnego dobra i bezpieczeństwa.
Niestety często okazuje się, iż nie każdy zdaje sobie sprawę z tego problemu, nie każdy też wie jak postępować aby włączyć się i uczestniczyć w systemie selektywnej zbiórki odpadów oraz jak stosować się do zasad jej funkcjonowania.
Nie jest to rzecz trudna, ale wymaga minimalnego zaangażowania i wyrobienia pewnego nawyku wprowadzonego w codzienne życie. Najlepszym rozwiązaniem jest rozpoczęcie segregacji odpadów już w naszych domach i mieszkaniach.
Selektywna zbiórka odpadów umożliwia ograniczenie ilości śmieci jakie trafiają na składowiska oraz umożliwia odzyskanie surowców wtórnych.
Korzyści jakie płyną ze zbiórki odpadów to czyste miejsca, w których obracamy się i żyjemy, lepszy wizerunek oraz estetyka naszej okolicy oraz ograniczona eksploatacji zasobów naturalnych jak również uzyskanie oszczędności finansowych zbierającego odpady i organizatora zbiórki.
Aby selektywna zbiórka przyniosła wymierne efekty konieczne jest poważne potraktowanie tematu. Przedsięwzięcie to, obok nieocenionych korzyści ekologicznych, niesie ze sobą znaczne oszczędności ekonomiczne.

Zmniejszenie ilości odpadów trafiających na składowisko komunalne

W wyniku dobrze funkcjonującej selektywnej zbiórki odpadów komunalnych żywotność składowiska wydłuża się nawet o 50 - 60%. Jest to wskaźnik bardzo znaczący, biorąc pod uwagę, że koszty budowy nowych składowisk są bardzo wysokie i ciągle rosną.

Zmniejszenie szkodliwości odpadów trafiających na składowisko komunalne

Selektywna zbiórka powinna obejmować również odpady tzw. niebezpieczne. Powoduje to m.in. znaczne zmniejszenie toksyczności odpadów komunalnych trafiających na składowisko. Obniża koszty jego eksploatacji oraz zmniejsza negatywny wpływ na środowisko. Posegregowane odpady niebezpieczne muszą jednak mieć zapewniony odbiór i być poddane unieszkodliwianiu (np. akumulatory, oleje, rtęciówki).

Pozyskanie surowców wtórnych

Korzyści wynikających z pozyskania i przetwarzania surowców wtórnych nie trzeba chyba uzasadniać. Warto jednak zwrócić uwagę na parę ważnych elementów.

* Selektywna zbiórka jest źródłem surowców, których ponowne przetworzenie wymaga najczęściej dużo mniejszych nakładów (energii, surowców itd.) niż w przypadku produkcji wykorzystującej surowce pierwotne. W szczególności ogromną rolę mają tu odpady opakowaniowe.
* Dzięki wykorzystaniu surowców wtórnych zmniejsza się zanieczyszczenie środowiska. Dobrym przykładem może tu być makulatura. Przy jej zastosowaniu do produkcji papieru, zużycie energii zmniejsza się średnio 2,5-krotnie, zużycie wody w procesie produkcyjnym o około 60%, zanieczyszczenia powietrza o około 75%, toksycznych ścieków papierniczych o około 35%. Ograniczona zostaje także wycinka drzew.
* Dzięki wykorzystaniu surowców wtórnych zmniejsza się udział surowców pierwotnych w produkcji, co stanowi ich oszczędność i nie wpływa na degradację krajobrazu.

Selektywna zbiórka odpadów opiera się głównie na:

1. Zbiórce surowców wtórnych do przeznaczonych specjalnie na ten cel pojemników, worków, paczek itp.
2. Zbiórce odpadów "niebezpiecznych", w zależności od rodzaju, do specjalnych pojemników, wyznaczonych punktów w gminie, punktów utylizacji itp.
3. Sortowaniu i przeładunku zebranych surowców wtórnych.
4. Transportu surowców wtórnych i odpadów "niebezpiecznych" do odbiorcy (producenta) lub miejsca utylizacji.

Najczęściej występującym przy selektywnej zbiórce problemem jest zanieczyszczenie surowców wtórnych innego rodzaju odpadami. Mieszkańcy często z niedoinformowania, niezrozumienia lub po prostu lenistwa, wrzucają swoje odpady do nieodpowiednich pojemników. Dlatego niezbędne jest prowadzenie odpowiedniej edukacji i informacji o celach i metodach zbiórki. Mimo wszystko, konieczne jest w większości przypadków sortowanie wyselekcjonowanych i zebranych surowców w specjalnie do tego celu przeznaczonej sortowni.

Obecne technologie nie pozwalają na odzysk lub przetworzenie wszystkich rodzajów odpadów. Dlatego ważne jest by w pojemnikach i workach do segregacji znalazły się odpady, które można poddać recyklingowi.
Oto kilka uwag dotyczących segregacji odpadów:

Papier

co wrzucać:

czego nie wrzucać:

gazety

papierowych wkładów wodoodpornych

książki

tapet, kalek i papierów przebitkowych

zeszyty

zatłuszczonych papierów, np. po maśle

opakowania papierowe

tektura

kartony

co uzyskujemy:

* odzyskując papier z makulatury chronimy lasy
* ograniczenie zużycia energii, wody i zanieczyszczenia powietrza
* zmniejszenie ilości odpadów na składowiskach

wyprodukowania 1 tony papieru powoduje ścięcie 17 drzew

Z 100 ton makulatury można wytworzyć 90 ton papieru

Szkło

co wrzucać:


czego nie wrzucać:

butelki


zakrętek, przykrywek, kapsli i korków

słoiki


ceramiki, porcelany

szklanki

naczyń żaroodpornych

stłuczka szklana bez metalu i tworzyw sztucznych

luster, żarówek, szkła okiennego

lamp neonowych i halogenowych

co uzyskujemy:

* odzyskując szkło tylko z 1 butelki można zaoszczędzić tyle energii ile zużyłaby 100W żarówka świecąca bez przerwy przez 4 godziny

szkło nie ulega rozkładowi, możne natomiast być przetwarzane nieograniczoną ilość razy

Aluminium

co wrzucać:

czego nie wrzucać:

puszki po napojach

opakowań aluminiowych połączonych z papierem lub z innymi metalami czy plastikiem

co uzyskujemy:
o odzyskując aluminium ze złomu oszczędzamy 95% energii potrzebnej do wyprodukowania aluminium z rudy boksytu
o recykling aluminium to 95% mniej zanieczyszczeń doprowadzanych do powietrza i 97% do wody

w Szwecji 91% puszek poddawanych jest recyklingowi

produkcja aluminium pobiera bardzo dużo energii: na wyprodukowanie 1kg aluminium potrzeba tyle samo energii ile na wyprodukowanie 20kg chleba

Tworzywa sztuczne

co wrzucać:

czego nie wrzucać:

butelki po napojach (PET, PE)

butelek po olejach silnikowych i spożywczych

opakowania z tworzyw sztucznych (PET, PE, PP)

tworzy piankowych
skrzynek po napojach

artykułów wykonanych z połączenia tworzywa sztucznego z innymi materiałami

opakowań po farbach, substancjach żrących


co uzyskujemy:
o poddając tworzywa sztuczne powtórnemu przerobowi oszczędzamy węgiel, ropę naftową
o ograniczenie zużycia energii elektrycznej

butelka plastikowa rozkłada się 500lat

Każdy z Nas powinien pracować nad tym, aby ograniczyć ilość powstających odpadów. Wyrzucanie śmieci czy nawet segregacja nie jest rozwiązaniem. Najlepiej zagospodarowane odpady to takie odpady, które w ogóle nie powstają. Zapobiegać powstawaniu odpadów możemy w domu, a nawet trochę wcześniej, bo już w trakcie robienia zakupów. Wybieramy towary porządnie opakowane lecz nie koniecznie w dużą ilość opakowań. Możemy wybrać towary w opakowaniach wielokrotnego użytku.

Poza odpadami przemysłowymi i komunalnymi wyróżnia się odpady niebezpieczne. Odpady niebezpieczne to takie, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny, inne właściwości i okoliczności stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi oraz środowiska. Są one wytwarzane głównie w procesach technologicznych w przemyśle, rolnictwie i przetwórstwie rolnym, gospodarce komunalnej, transporcie, służbie zdrowia, itp. Odpady niebezpieczne mogą być unieszkodliwiane w specjalnych instalacjach lub składowane jedynie na specjalnych składowiskach, które muszą spełniać wszystkie warunki przewidziane dla odpadów niebezpiecznych.

Na co dzień w naszych domach mamy również do czynienia z odpadami niebezpiecznymi. Do najczęstszych należą: żarówki rtęciowe, halogenowe, neonówki, oleje, smary, baterie, akumulatory, termometry, lekarstwa, lakiery, farby.

Baterie i akumulatory

Należy usprawnić sposób zbiórki zużytych baterii i akumulatorów, szczególnie z rozproszonych miejsc ich powstawania. Obowiązek odzysku z rynku tych odpadów został nałożony na podmioty wprowadzające je na rynek, a egzekwowany przy zastosowaniu opłaty produktowej i depozytowej.

Z racji faktu, iż są to odpady niebezpieczne wymagają szczególnego postępowania, a przede wszystkim nie mogą być mieszane z odpadami bytowymi. Skierowane są do sortowni a następnie - po mechanicznym i chemicznym rozdzieleniu będą przekazane do:
o odzysku (dotyczy to baterii cynkowo-węglowych Zn-C i cynkowo-manganowych Zn-Mn),
o recyklingu dotyczy akumulatorów niklowo-kadmowych, baterii guzikowych (do 5 g) i baterii cynkowo-powietrznych.
< p align="center">zamiast baterii, które są odpadem problemowym można używać kadmowo niklowe, które można ładować 500 razy.

Podsumowanie i wnioski

Wszystkie odpady uznane są za uciążliwe dla środowiska naturalnego, prowadząc do zanieczyszczania wód powierzchniowych, gruntowych, gleby, skażenia powietrza, obniżania walorów estetycznych i krajobrazowych. Stopień uciążliwości odpadów zależny jest od szkodliwości dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzkiego.

Najistotniejsze w krajowej gospodarce odpadami wydaje się obecnie:
1. utworzenie zaplecza technicznego do przeprowadzania segregacji i oczyszczania pozyskanych odpadów;
2. podjęcie inwestycji w zakresie technologii recyklingu, umożliwiających przetwarzanie części każdego rodzaju materiału wprowadzanego na rynek
3. propagowanie w społeczeństwie zasad racjonalnej gospodarki odpadami.

Obowiązki wytwarzającego odpady:
o zapobieganie lub minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów,
o wykorzystanie odpadów,
o usuwanie,
o unieszkodliwianie,
o prowadzenie jakościowej i ilościowej ewidencji odpadów,
o naliczanie i wnoszenie opłat za umieszczanie odpadów na składowisku odpadów oraz za czas ich składowania, które stanowi jednocześnie opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian,
o składanie wojewodzie oraz organowi gminy (Wójtowi, Burmistrzowi lub Prezydentowi Miasta) właściwemu ze względu na miejsce składowania odpadów, informacji o rodzaju i ilości umieszczanych na składowisku odpadów oraz ich składowania,
o wystąpienie o wydanie zezwolenia lub uzgodnienie pozwolenia na wytwarzanie odpadów,
o uzyskanie zezwolenia na usuwanie odpadów niebezpiecznych.

Wytwarzający odpady może zlecić wykonanie obowiązków w zakresie usuwania, wykorzystywania lub unieszkodliwiania odpadów odbiorcy odpadów, który ponosi odpowiedzialność za wykonanie tych czynności, jeżeli posiada zezwolenie określone w ustawie.
Odbiorca odpadów niebezpiecznych został zobligowany do uzyskania zezwolenia na usuwanie tych odpadów, w tym na ich transport, wykorzystanie lub unieszkodliwianie.

Zezwolenia:
o na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych bez względu na ich ilość, wymagane jest zezwolenie, które wydaje Starosta po zasięgnięciu opinii Wójta, Burmistrza lub Prezydenta Miasta oraz Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Zezwolenie dla wytwarzających odpady niebezpieczne, którzy budują lub utrzymują obiekt zaliczany na podstawie odrębnych przepisów do inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi wydaje Wojewoda po zasięgnięciu opinii właściwego Starosty.
o wytwarzający odpady inne niż niebezpieczne w ilości powyżej 1 tony rocznie (z wyłączeniem odpadów komunalnych) obowiązany jest na dwa miesiące przed rozpoczęciem działalności powodującej powstawanie odpadów lub zmianą tej działalności wpływającą na rodzaj lub ilość wytwarzanych odpadów innych niż niebezpieczne przedłożyć właściwemu organowi informację o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami. Organem właściwym jest:
+ Wójt, Burmistrz lub Prezydent miasta przy wytwarzaniu odpadów poniżej jednego tysiąca ton rocznie,
+ Starosta w przypadku wytwarzania odpadów w ilości równej lub większej od jednego tysiąca ton rocznie,
+ Wojewoda w przypadku, gdy wytwarzający buduje lub utrzymuje obiekt zaliczany na podstawie odrębnych przepisów do inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi.
o Zezwolenia wydaje się na wniosek zainteresowanego, który winien zawierać:
+ wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania, z uwzględnieniem ich podstawowego składu chemicznego i innych właściwości,
+ określenie ilości wytwarzanych rocznie odpadów poszczególnych rodzajów,
+ program obejmujący sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów niebezpiecznych lub minimalizacji ich ilości oraz ich usuwanie, wykorzystywanie lub unieszkodliwianie,
+ oznaczenie miejsca oraz sposób składowania i transportu odpadów uwzględniający postępowanie z odpadami nadającymi się do wykorzystania.