Polityka budżetowa (przedmiot: polityka ekonomiczna państwa) - referat

Funkcje polityki budżetowej

Polityka budżetowa (nazywana też czasem fiskalną) jest wyodrębniana – podobnie jak polityka pieniężna – ze względu na specyfikę środków, którymi się posługuje, a nie finalnych celów, które są wyznaczone w założeniach polityki ekonomicznej państwa. Zgodnie z postanowieniami Ustawy o finansach publicznych z 1998 r.(Dz.U.1998, nr 155, poz.1014) budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów:
• Organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa
• Sądów i trybunałów
• Administracji rządowej
Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego.
W miarę rozwoju teorii finansów publicznych pojęcie budżetu zmieniało się. Współcześnie budżet określa się jako „pewien zespół rachunków przedstawiających na okres jednego roku kalendarzowego wszelkie stałe wpływy i obciążenia państwa”. Zaletą tej definicji jest podkreślenia wewnętrznej istoty budżetu. Rachunek w tym rozumieniu jest liczbowym opisem gospodarki finansowej państwa, umożliwiającym jej kształtowanie i kontrolę. Gospodarka może być zrównoważona, ale może też przynosić deficyt lub nadwyżkę; takie same cechy charakteryzują też odzwierciedlający ją zespół rachunków. Budżet jest także pewną prezentacją programu działania rządu, w którym ogólne cele polityczne i społeczno- gospodarcze zostały przekształcone w konkretne, wyrażone liczbowo zamierzenia realizacyjne. Budżet jest więc zespołem narzędzi i środków służących do realizacji świadomie określanych zadań społeczno- gospodarczych państwa.
Polityka budżetowa zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań stojących przed państwem. Z jednej strony, dochody i wydatki budżetowe są wykorzystywane do zapewnienia wykonania określonych usług publicznych oraz ochrony istniejących instytucji polityczno- ustrojowych, z drugiej zaś, w celu zapewnienia rozwoju i ochrony określonych przemian w gospodarce.
W czasach, gdy państwo powstrzymywało się od aktywnej ingerencji w funkcjonowanie gospodarki, polityka budżetowa była ukierunkowana głównie na realizację określonych zadań społeczno- ustrojowych, takich jak: ochrona praw własności, ochrona przed przestępstwami, wymierzanie sprawiedliwości, zapewnianie obrony narodowej, krzewienie oświaty. Stopniowo charakter tej dziedziny polityki ekonomicznej zmieniał się, co wiązało się z rozszerzaniem zakresu ingerencji państwa w sferę gospodarki. Najpierw rozrastały się funkcje administracyjno- polityczne (administracja, policja, armia, dyplomacja) oraz funkcje socjalno- kulturalne (służba zdrowia, kultura), później funkcje ekonomiczne. Współcześnie wydatki i przychody budżetowe w wielu krajach osiągnęły taka skalę, że mają istotny wpływ na funkcjonowanie gospodarki, udział zaś budżetu państwa w produkcie krajowym brutto jest uważany za ważny wskaźnik stopnia ingerencji państwa w gospodarkę. W krajach wysoko rozwiniętych na początku lat dziewięćdziesiątych udział dochodów budżetu państwa w produkcie krajowym brutto był zróżnicowany i wynosił od 14,6% (Japonia) do 49,8% (Holandia)
cd. załącznik