Ocena okrągłego stołu w kontekście strat i korzyści

Rozmowy przeprowadzone podczas obrad "okrągłego stołu" przez przedstawicieli PRL i opozycji rozpoczęły w Polsce proces transformacji. Dzięki temu możemy żyć w demokratycznym państwie. A wszystko zaczęło się od fali strajków, które opanowały cały kraj i zaczęły paraliżować aparat partyjny w swoich działaniach. Rozmowy w Magdalence celem tych rozmów było przygotowanie obrad "okrągłego stołu". Jednak nieporozumienia w obozie władzy spowodowały bardzo szybkie przerwanie spotkań. Dopiero początek 1989 roku przyniósł w PZPR wzrost siły grupy reformatorów i 27 stycznia 1989 roku mikrobusy przywoziły do Magdalenki ekipy gen. Czesława Kiszczaka i Lecha Wałęsy. Strajki zmusiły władzę do zmiany stosunku do opozycji. 7 sierpnia minister Kiszczak publicznie złożył ofertę odbycia spotkania z "przedstawicielami różnych środowisk społecznych i pracowniczych". Mogłoby to przyjąć formę "okrągłego stołu". 6 lutego 1989 roku o godzinie 14:23 w Pałacu Rady ministrów przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie rozpoczęło się spotkanie "okrągłego stołu". Obradom przewodniczyli Czesław Kiszczak i Lech Wałęsa. Przy "okrągłym stole" powstały trzy zespoły robocze, które miały podjąć pracę, od 8 lutego: do spraw gospodarki polityki społecznej do spraw pluralizmu związkowego oraz zespół reform politycznych, a bardziej złożone kwestie były rozpatrywane przez "podzespoły".

Głównymi postanowieniami "okrągłego stołu" była zmiana ordynacji wyborczej do sejmu i senatu. Wyboru do sejmu były całkowicie wolne, byłą dowolną liczba kandydatów o każdy mandat z każdego województwa wybierano 2 senatorów a w województwach warszawski i katowickim po 3, w sejmie była zasadza kontraktowej koalicji gdzie 65% miejsc, czyli 299 mandatów miało być zagwarantowane dla PZPR, ZSL i SD oraz dla organizacji katolików -PAX, UChS i PZKS. Ważny jest fakt, iż liczbę 299 podzielono na 264 i 35 z czego pierwsze były obsadzone w wyniku wyborów w okręgach wielomandatowych, a drugie z tzw listy krajowej, na której znajdowali się najbardziej znani przedstawiciele partyjni, o pozostałe 35% miejsc (161 mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni. Wtedy to marszałkiem został Tadeusz Mazowiecki. Został też utworzony urząd Prezydent PRL, który był wybierany przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję. Został on określony jako najwyższy przedstawiciel Państwa Polskiego w stosunkach wewnętrznych i międzynarodowych. Zadaniem prezydenta było czuwanie nad przestrzeganiem konstytucji, stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa. Prezydent miał prawo weta ustawodawczego, które mogło być uchylone przez Sejm większością 2/3. Jedynym prezydentem PRL był Wojciech Jaruzelski. W głosowaniu wzięło udział 544 posłów i senatorów. 270 głosowało za kandadytura, 233 było przeciwko 34 wstrzymało się od głosu, a 7 oddało głos nieważny. Wymagana większość wynosiła 269. Należy dodać ze wybór osoby Jaruzelskiego na Prezydenta był wynikiem porozumienia oddającej władzę partii PZPR z dotychczasową opozycją demokratyczną, o podziale władzy, wyrażonego spopularyzowanym w tym okresie hasłem: "wasz prezydent- nasz premier". Następnym z postanowień "okrągłego stołu" było zmian Prawa o stowarzyszeniach, które umożliwiłaby rejestrację Solidarności. Związek mógł wreszcie zacząć legalnie działać po wielu próbach rejestracji Solidarności w Krajowym Rejestrze Sądowym. Solidarność zaczęła wreszcie legalnie walczyć o prawa pracowników. Dostęp opozycjo do mediów np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie "Tygodnika Solidarność" redaktorem był Tadeusz Mazowiecki był to tygodnik polityczno-gospodarczo-społeczny pierwsze niezależne czasopismo powstałe w 1981 roku, po reaktywacji bym wydawany w nakładzie 100 tysięcy egzemplarzy. W sferze gospodarczej zapadły decyzje dotyczące m.in. zasad swobodnego kształtowania się struktury własnościowej każdy mógł założyć własną firm co było niedozwolone w PRl a tzw. "prywaciarze" byli szydzeni i poniżani ze w taki sposób nie można zarabiać pieniędzy , wprowadzenia gospodarki rynkowej i konkurencji decyzje były podejmowane przez niezależne podmioty gospodarcze plusami gospodarki rynkowej jest duża innowacyjność i elastyczność gospodarki oraz racjonalne i efektywne wykorzystanie czynników wytwórczych (ludzie, kapitał, technologie) , likwidacji systemu nakazowo-rozdzielczego, jednolitej polityki finansowej wobec przedsiębiorstw. Przyjęcie "Stanowiska w sprawie polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych" jednak bez większych konkretów w sprawie reform gospodarczych. Oznaczało to reformy w sferze społecznej np. wolność słowa, niezawisłość sędziów, silny samorząd terytorialny demokratyczny tryb powoływania wszystkich przedstawicielskich organów władzy państwowej.

Adwersarze mówią o dogadaniu sie PZPR z częścią opozycji, czyli z Michnikiem i Kuroniemktórem celem było oszukanie społeczeństwa i podzielenie się władzą lub nawet zachowanie tej władzy nadal w wielce szeroko pojętej grupie tych samych osób. Można się nad tym sie zastanawiac ponieważ po "okrągłym stole" na polskiej scenie politycznej nie zmieniło sie tak wiele twarzy a dawni członkowie partii zmienili tylko ugrupowania i dalej działali w polityce. Zaś zwolennicy "okrągłego stołu" twierdzą, że oddanie władzy w taki sposób umożliwiło w optymalny sposób przeprowadzenie ewolucyjnych zmian w państwie, ewolucje te były możliwe te dzięki pokojowemu dogadaniu się obu stron i umożliwił rozpoczęcie pokojowego i rozwojowego procesu demokratyzacji Polski. Końcowe porozumienia zostało podpisane 5 kwietnia 1989 roku. Dzięki obradom "okrągłego stołu" opozycja zyskała bardzo wiele. W końcu mogła zacząć legalnie funkcjonować Solidarność oraz inne związki zawodowe, utworzenie urzędu Prezydenta PRL i pierwsze wolne wybory do senatu. Obrady dały też impuls do zmian w gospodarce a dzięki późniejszej terapii szokowej Balcerowicza polska gospodarka zaczęła się preżnie rozwijać i piać do góry aż doszła do tak dobrego stanu w jakim jest dzisiaj.

Dzięki obradom "okrągłego stołu" Polska znowu stawała się państwem demokratycznym bez żadnego krwawego przewrotu, który miał miejsce w Rumunii. Reformy, które zostały zapoczątkowane były warte walki przez tyle lat. Likwidacja Stoczni imienia Lenina mogła być symbolem zbliżającej się wolności i nieuchronnie nadchodzących zmian w państwie. To pociągnęło za sobą fale zmian w całej Europie zburzenie Muru berlińskiego, rozpad ZSRR to wszystko zostało zapoczątkowane w Polsce i gdyby nie Polacy to, kto wie dalej nie byłoby tego komunistycznego systemu na świeci.