Muzyka Starożytnego Egiptu (do VII w. po Chr.)

Najstarsze zabytki kulturalne sięgają V tysiąclecia prz. Chr. Źródła tego okresu mają charakter archeologiczny i dotyczą idiofonów (klapki zderzane, często w formie głów zwierząt – gazeli, zająca). Przyjmuje się również istnienie w tych odległych czasach różnych tańców kołowych związanych z kultem płodności i obrzędami przejścia z jednej grupy wieku do drugiej. Okres dynastyczny (III tysiąclecie – tzw. Stare Królestwo) jest już bogato udokumentowany nie tylko zabytkami archeologicznymi i ikonograficznymi, ale także przekazami pisemnymi. Okres Starego Królestwa wyróżnia się mniej rozwiniętym instrumentarium (małe harfy, długie flety podłużne, klarnety, sistrum ceramiczne i metalowe) i skalą prawdopodobnie bezpółtonową. Muzyka w tym okresie była uprawiana w świątyni, gdzie dopuszczalne były tylko niektóre instrumenty: harfa, sistrum związane z kultem Ozyrysa, instrumenty dęte związane z kultem Amona. Muzyka świecka wiązała się z tańcem i wykonywana była wyłącznie przez mężczyzn. W okresie Nowego Królestwa (od 1570 prz. Chr.) wzrósł wpływ kultury muz. Mezopotamii, wyrażający się zwłaszcza w przejęciu jej rozwiniętego instrumentarium (duże harfy stojące, trąbki ze szlachetnych metali, membranofony, kitary i pandory oraz wiele odmian fletów, także poprzecznych, i klarnetów; z idiofonów szczególnie popularne było sistrum w kształcie ręki ludzkiej); zasadniczym przeobrażeniom uległ system tonalny o strukturze tetrachordalnej, w którym konstrukcyjne znaczenie otrzymały interwały kwarty, oktawy i sekundy małej. Znacznie rozwinęła się muzyka świecka, a obok wykonawców-mężczyzn pojawiły się (na wzór orientalny) kobiety, tzw. „śpiewające dziewczęta”, muzykujące przede wszystkim na harfach, kitarach, pandorach; nauczaniu gry na tych instrumentach służyły specjalne akademie muz. (np. słynna szkoła w Memfis). W I tysiącleciu prz. Chr. szczególnie rozwinięte były instrumenty perkusyjne (talerze, sistrum, dzwony). Wykonawcami byli dalej głównie mężczyźni, a zawód muzyka, podobnie jak u Spartan, był dziedziczny. W okresie aleksandryjskim znane były organy hydrauliczne, dla których wzorem miała być fletnia Pana. Źródła dokumentują istnienie rozwiniętej teorii muzyki, która wywarła zasadniczy wpływ na rozwój późniejszej teorii greckiej. Do cech specyficznych muzyki Egiptu tego okresu należy odmienny charakter przeżycia muz., wyrażający się w percepcji typu elementarnego, w której każdy dźwięk jest percypowany oddzielnie, przy czym decydujące znaczenie mają jego walory barwne oraz filozoficzna interpretacja znaczenia poszczególnych dźwięków. Koncepcje te wywodziły się z wierzenia w magiczną siłę dźwięku oraz harmonizującą, koordynującą roli muzyki.