Układ moczowy

Nerki przypominają kształtem znacznie powiększone ziarna fasoli. Znajdują się po obu stronach kręgosłupa, za żołądkiem i wątrobą. Z każdą nerką związane są dwa duże naczynia krwionośne: tętnica nerkowa oraz żyła nerkowa. Z każdej nerki prowadzi pojedynczy moczowód. Do górnej powierzchni nerek przylegają gruczoły nadnerczowe. Nerki przystosowane są do filtrowania dużych ilości krwi. Na przekroju nerki widać silnie ukrwiony miąższ, zróżnicowany na jaśniejszą korę nerki i ciemniejszy rdzeń nerki, który tworzą piramidy nerkowe, podstawami zwrócone do kory, wierzchołkami do wewnątrz. W wierzchołku każdej piramidy znajdują się ujścia przewodów wyprowadzających mocz przez kielichy nerkowe do lejkowatej miedniczki nerkowej. Z miedniczki mocz przepływa do moczowodu i dalej do pęcherza moczowego. Pęcherz moczowy jest nieparzystym narządem – zbiornikiem moczu o bardzo rozciągliwych ścianach. Z pęcherza moczowego mocz usuwany jest na zewnątrz przez cewkę moczową. Podstawową jednostką czynnościowo- strukturalną nerki jest nefron. W każdej nerce znajduje się około mln nefronów. Nefron zbudowany jest z torebki nefronu oraz długiego kanalika nerkowego. Ściany torebki nefronu zbudowane są z bardzo cienkiego nabłonka jednowarstwowego płaskiego o dużej przepuszczalności dla wody, jonów i innych subst. Drobnocząsteczkowych, każda torebka nefronu otacza niewielkie skupienie naczyń włosowatych, zwane kłębuszkiem naczyniowym. Razem tworzą one ciałko nerkowe. Kanalik nerkowy tworzony jest przez nabłonek jednowarstwowy sześcienny. Jego komórki mają bardziej rozwiniętą zdolność do aktywnego transportowania jonów i są słabo przepuszczalne dla mocznika. Część nefronów ma długie, proste odcinki kanalika, tworzące tak zwaną pętlę nefronu. Składa się ona z dwóch ramion biegnących w różnych kierunkach. Wszystkie odcinki kanalika nerkowego, także kręte są oplecione drobnymi naczyniami krwionośnymi . Kanaliki nefronów uchodzą do przewodów zbiorczych. WCHŁANIANIE, resorpcja, przechodzenie różnych substancji do krwi lub limfy przez: skórę, błony śluzowe przewodu pokarmowego i dróg oddechowych, ścianę pęcherzyków płucnych, kanalików nerkowych, otrzewną, opłucną;Moczowody łączą nerkę z pęcherzem moczowym, płynie nimi mocz. Powstały mocz składa się w 96% z wody, w 2,5% z azotowych produktów metabolizmu ( gł. Mocznik) i w 1,5% z soli mineralnych i ze śladowych substancji, takich jak barwniki żółciowe. Układ wydalniczy pomaga w utrzymaniu homeostazy organizmu. Próg nerkowy dla glukozy-8,5-10 milimoli/dm3 (160-180 mg%) próg powyżej którego nie może się podnieść średnie stężenie glukozy we krwi. Przekroczenie tego progu może prowadzić do cukromoczu, co może być objawem cukrzycy. Zapalenie ciałek nerkowych oraz ciężkie zatrucia mogą powodować, że w moczu pojawi się białko. Jest to białkomocz. Prawidłowe wyniki badań moczu: barwa-słomkowa lub jasnosłomkowa; odczyn kwaśny lub obojętny; cukier-brak białko-brak; bilirubina-brak; ciała ketonowe-brak; osad moczu - nabłonki-pojedyncze, krwinki czerwone-do kilku w polu widzenia, krwinki białe-kilka w polu widzenia. Brązowa barwa moczu-problemy z pęcherzem moczowym a nawet żółtaczkę, mętnoczerwony-krwiomocz, pomarańczowy-skutek zażywania leków. Kamienie nerkowe-grudki zawierające m.in. sole kw. moczowego, szczawian wapnia oraz fosforan wapnia. Powiększające się złogi nerkowe są przyczyną kamicy nerkowej. Moczówka prosta-nadmierne wydalanie moczu, powstaje przy niedoborze jednego z hormonów. Sztuczna dializa pozaotrzewiowa-pozaustrojowe oczyszczanie krwi w urządzeniu zwanym sztuczną nerką. Powstawanie moczu: 1-filtracja-w ciałku nerkowym; z krwi odfiltrowane są substancje proste (aminokwasy, witaminy, glukoza, H20) oraz zbędne lub szkodliwe produkty przemiany materii, a przesącz ten nazywa się moczem pierwotnym(nie zawiera on krwinek i białek osocza) 2-resorpcja-w kanaliku nerkowym; wchłanianie zwrotne substancji potrzebnych organizmowi(H2O) przez bierną dyfuzję czy np. glukozy i aminokwasów w wyniku transportu czynnego( w kanalikach krętych bliższych) w kanalikach krętych dalszych zachodzi resorpcja nadobowiązkowa, która dotyczy zwrotnego wchłaniania H2O oraz soli mineralnych w zależności od potrzeb organizmu; 3-zagęszczanie-szkodliwych produktów przemiany materii przez odprowadzenie większości wody oraz jonów sodu Na+ co odbywa się w pętli nefronu. W wyniku tych procesów powstaje mocz ostateczny, który spływa do miedniczek nerkowych, a stąd do moczowodu.

Nerki przypominają kształtem znacznie powiększone ziarna fasoli. Znajdują się po obu stronach kręgosłupa, za żołądkiem i wątrobą. Z każdą nerką związane są dwa duże naczynia krwionośne: tętnica nerkowa oraz żyła nerkowa. Z każdej nerki prowadzi pojedynczy moczowód. Do górnej powierzchni nerek przylegają gruczoły nadnerczowe. Nerki przystosowane są do filtrowania dużych ilości krwi. Na przekroju nerki widać silnie ukrwiony miąższ, zróżnicowany na jaśniejszą korę nerki i ciemniejszy rdzeń nerki, który tworzą piramidy nerkowe, podstawami zwrócone do kory, wierzchołkami do wewnątrz. W wierzchołku każdej piramidy znajdują się ujścia przewodów wyprowadzających mocz przez kielichy nerkowe do lejkowatej miedniczki nerkowej. Z miedniczki mocz przepływa do moczowodu i dalej do pęcherza moczowego. Pęcherz moczowy jest nieparzystym narządem – zbiornikiem moczu o bardzo rozciągliwych ścianach. Z pęcherza moczowego mocz usuwany jest na zewnątrz przez cewkę moczową. Podstawową jednostką czynnościowo- strukturalną nerki jest nefron. W każdej nerce znajduje się około mln nefronów. Nefron zbudowany jest z torebki nefronu oraz długiego kanalika nerkowego. Ściany torebki nefronu zbudowane są z bardzo cienkiego nabłonka jednowarstwowego płaskiego o dużej przepuszczalności dla wody, jonów i innych subst. Drobnocząsteczkowych, każda torebka nefronu otacza niewielkie skupienie naczyń włosowatych, zwane kłębuszkiem naczyniowym. Razem tworzą one ciałko nerkowe. Kanalik nerkowy tworzony jest przez nabłonek jednowarstwowy sześcienny. Jego komórki mają bardziej rozwiniętą zdolność do aktywnego transportowania jonów i są słabo przepuszczalne dla mocznika. Część nefronów ma długie, proste odcinki kanalika, tworzące tak zwaną pętlę nefronu. Składa się ona z dwóch ramion biegnących w różnych kierunkach. Wszystkie odcinki kanalika nerkowego, także kręte są oplecione drobnymi naczyniami krwionośnymi . Kanaliki nefronów uchodzą do przewodów zbiorczych. WCHŁANIANIE, resorpcja, przechodzenie różnych substancji do krwi lub limfy przez: skórę, błony śluzowe przewodu pokarmowego i dróg oddechowych, ścianę pęcherzyków płucnych, kanalików nerkowych, otrzewną, opłucną;Moczowody łączą nerkę z pęcherzem moczowym, płynie nimi mocz. Powstały mocz składa się w 96% z wody, w 2,5% z azotowych produktów metabolizmu ( gł. Mocznik) i w 1,5% z soli mineralnych i ze śladowych substancji, takich jak barwniki żółciowe. Układ wydalniczy pomaga w utrzymaniu homeostazy organizmu. Próg nerkowy dla glukozy-8,5-10 milimoli/dm3 (160-180 mg%) próg powyżej którego nie może się podnieść średnie stężenie glukozy we krwi. Przekroczenie tego progu może prowadzić do cukromoczu, co może być objawem cukrzycy. Zapalenie ciałek nerkowych oraz ciężkie zatrucia mogą powodować, że w moczu pojawi się białko. Jest to białkomocz. Prawidłowe wyniki badań moczu: barwa-słomkowa lub jasnosłomkowa; odczyn kwaśny lub obojętny; cukier-brak białko-brak; bilirubina-brak; ciała ketonowe-brak; osad moczu - nabłonki-pojedyncze, krwinki czerwone-do kilku w polu widzenia, krwinki białe-kilka w polu widzenia. Brązowa barwa moczu-problemy z pęcherzem moczowym a nawet żółtaczkę, mętnoczerwony-krwiomocz, pomarańczowy-skutek zażywania leków. Kamienie nerkowe-grudki zawierające m.in. sole kw. moczowego, szczawian wapnia oraz fosforan wapnia. Powiększające się złogi nerkowe są przyczyną kamicy nerkowej. Moczówka prosta-nadmierne wydalanie moczu, powstaje przy niedoborze jednego z hormonów. Sztuczna dializa pozaotrzewiowa-pozaustrojowe oczyszczanie krwi w urządzeniu zwanym sztuczną nerką. Powstawanie moczu: 1-filtracja-w ciałku nerkowym; z krwi odfiltrowane są substancje proste (aminokwasy, witaminy, glukoza, H20) oraz zbędne lub szkodliwe produkty przemiany materii, a przesącz ten nazywa się moczem pierwotnym(nie zawiera on krwinek i białek osocza) 2-resorpcja-w kanaliku nerkowym; wchłanianie zwrotne substancji potrzebnych organizmowi(H2O) przez bierną dyfuzję czy np. glukozy i aminokwasów w wyniku transportu czynnego( w kanalikach krętych bliższych) w kanalikach krętych dalszych zachodzi resorpcja nadobowiązkowa, która dotyczy zwrotnego wchłaniania H2O oraz soli mineralnych w zależności od potrzeb organizmu; 3-zagęszczanie-szkodliwych produktów przemiany materii przez odprowadzenie większości wody oraz jonów sodu Na+ co odbywa się w pętli nefronu. W wyniku tych procesów powstaje mocz ostateczny, który spływa do miedniczek nerkowych, a stąd do moczowodu.