„Alkohole- wróg czy przyjaciel?”

„Alkohole- wróg czy przyjaciel?”

Alkohole towarzyszą człowiekowi od czasów starożytnych. Z alkoholem zetknął się praktycznie każdy. Nie każdy jednak wie czym jest alkohol, jak powstaje, jak działa na organizm?

Alkohole to związki chemiczne pochodne od węglowodorów. Jest wiele odmian alkoholi, Najbardziej znane to:
- alkohol metylowy (metanol, spirytus drzewny)
- alkohol etylowy (etanol)
- gliceryna (propanotriol)


Najważniejszym przedstawicielem alkoholi jest powszechnie znany i spożywany ETANOL o wzorze: C2H5OH.
Zarówno etanol, jak i metanol są bezbarwnymi cieczami o prawie takim samym, charakterystycznym zapachu i słodkawym, piekącym smaku. Oba alkohole rozpuszczają się w wodzie bez ograniczeń (czyli mieszają się z wodą w każdym stosunku). Uniwersalny papierek wskaźnikowy (i lakmusowy) nie zmienia barwy pod wpływem alkoholu. Etanol nie ulega więc dysocjacji jonowej. Nie przewodzi też prądu elektrycznego. Krzepnie w temperaturze -114, a wrze w 78 stopniach.

Etanol jest substancją łatwopalną, spala się nikłym niebieskim płomieniem. Produktami spalania są dwutlenek węgla (CO2) i woda (H2O).

Alkohol etylowy jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem wielu substancji, które słabo rozpuszczają się w wodzie. Przykładem może być jod, praktycznie w wodzie nierozpuszczalny, ale dobrze rozpuszczalny w etanolu. Jodyna używana do dezynfekcji ran i leczenia różnych chorób skóry jest 3-procentowym roztworem jodu w alkoholu etylowym. Wiele leków stosuje się w formie roztworu alkoholowego. Ponadto alkohol etylowy służy do uzyskania różnych ekstraktów owocowych i ziołowych. Podstawowy środek dezynfekcyjny tzw. spirytus salicylowy, to 2-procentowy roztwór kwasu salicylowego w 70-procentowym etanolu.

Alkohol metylowy

Alkohol metylowy to najprostszy z alkoholi. Jest cieczą bezbarwną, palną o charakterystycznym zapachu, rozpuszczalna w wodzie oraz jest to SILNA TRUCIZNA. 8-10 gram powoduje ślepotę, większa ilość - śmierć. Wzór sumaryczny tego alkoholu to CH3 OH . Alkohol ten znalazł zastosowanie w przemyśle barwników, do produkcji formaliny, tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych, w przemyśle farmaceutycznym oraz jako rozpuszczalnik farb i lakierów. Alkohol metylowy jest często kradziony i sprzedawany na różnego
rodzaju bazarach jako alkohol etylowy co jest przejawem ludzkiej nie odpowiedzialności i głupoty.

Gliceryna, glicerol, propanotriol-1,2,3

Gliceryna, zwana też najprostszym alkoholem trójwodorotlenowym (CH2OHCHOHCH2OH), glicerol, propanotriol-1,2,3) to gęsta, oleista, bezbarwna ciecz o słodkim smaku, bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie (w każdym stosunku) i alkoholu, nierozpuszczalna w eterze (C2H5-O-C2H5) i w chloroformie (CHCl3). W odróżnieniu od metanolu i etanolu jest związkiem nietoksycznym. Temperatura wrzenia wynosi 290stC. Glicerynę otrzymuje się przemysłowo z propylenu (propen, CH3-CH=CH2, alken, bezbarwny, bezwonny, palny gaz, rozpuszczalny w alkoholu i eterze, temperatura wrzenia 47,8oC, jest surowcem używanym do otrzymywania wielu związków organicznych, m.in. alkoholu izopropylowego, gliceryny, izopropylobenzenu, polipropylenu).

Glikol etylenowy

Glikol (etylenowy), (etano-1,2-diol, C2H4(OH)2) - organiczny związek chemiczny - alkohol polihydroksylowy (diol) o słodkim smaku (cukrol).

W przemyśle otrzymywany jest w wyniku przyłączenia wody do tlenku etylenu. W laboratorium można go także otrzymać przez reakcję etenu z tlenkiem osmu(VIII) i następnie hydrolizę otrzymanego produktu pośredniego za pomocą wodorosiarczynu sodu w wodzie lub przez utlenianie etenu zimnym roztworem nadmanganianu potasu.

Glikol etylenowy reaguje z aktywnym metalem, sodem, tworząc etanodiolan sodu.

Glikol etylenowy stosowany jest w płynach niezamarzających do chłodnic samochodowych, jako rozpuszczalnik, do produkcji żywic poliestrowych, włókien syntetycznych, rozpuszczalników, plastyfikatorów oraz do produkcji materiałów wybuchowych.

Alkohol propargilowy

Alkohol propargilowy (Prop-2-yn-1-ol) związek organiczny z grupy alkoholi z trzema atomami węgla w cząsteczce zawierającymi wiązanie potrójne o wzorze HC≡C-CH2-OH. Jest to najprostszy alkohol z potrójnym wiazaniem. Związek ten otrzymuje się podczas polimeryzacji acetylenu z formaldehydem. Alkohol propargilowy ulega charakterystycznym reakcjom zarówno grupy alkoholowej jak i wiązania potrójnego. Jeśli acetylenowy atom wodoru zostanie podstawiony metalem, to tworzą się wówczas trudno rozpuszczalne w wodzie, wybuchowe sole.

Alkohol allilowy

Alkohol allilowy (2-propen-1-ol lub prop-2-en-1-ol) – najprostrzy alkohol nienasycony o wzorze: C3H5OH, CH2=CHCH2OH, pierwszy z szeregu homologicznego alkenoli, powstaje w reakcji gliceryny z kwasem szczawiowym. Toksyczna ciecz o zapachu musztardy, stosowana w produkcji gliceryny i akroleiny.

Alkohol butylowy

Alkohol butylowy lub inaczej butanol to alkohol zawierający 4 atomy węgla o wzorze C4H9OH. Jest przede wszystkim używany jako rozpuszczalnik lub produkt przejściowy w reakcjach chemicznych, rozważa się jego stosowanie jako paliwa. Istnieją cztery izomery butanolu.

Butanol jest stosowany jako rozpuszczalnik w procesach chemicznych oraz włókiennictwie. Pełni także rolę produktu posedniego w reakcjach chemicznych. Jest również używany jako rozpuszczalnik do farb, składnik lekierów, olejów hydraulicznych oraz płynów hamulcowych. Na bazie butanolu produkowane są niektóre perfumy. Sole butanolu używane są jako produkt pośredni w reakcjach chemicznych.

Butanol może być wykorzystany jako paliwo dla silników wewnętrznego spalania. Jest bardziej zbliżony do benzyny niż etanol. Kiedy produkowany jest biomasy nazywany jest biobutanolem.

Od lat 50-tych butanol produkowany jest przede wszystkim z paliw kopalnych. Może być produkowany także w drodze fermetacji z biomasy, z udziałem bakterii Clostridium acetobutylicum (do lat 50-tych była to główna metoda produkcji butanolu). W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat odkryto także inne bakterie zdolne do produkcji butanolu.

Alkoholizm jest to uzależnienie od napojów wysoko- i niskoprocentowych,
jest to np. wino, wódka, piwo, szampan. Alkoholizm jest problemem społecznym na całym świecie. Alkohol zabija więcej ludzi na świecie niż wszystkie inne narkotyki (wyłączając nikotynę) razem wzięte. Napoje alkoholowe wpływają na procesy zachodzące w mózgu, powodują zmiany myśli, uczuć i zachowań. Alkohol prowadzi do wielu chorób oraz niszy wiele narządów przede wszystkim wątrobę i mózg, ponieważ alkohol etylowy jak i metylowy ścina białko, a nasz mózg zbudowany jest z białka. Ludzie pod wpływem alkoholu powodują wiele wypadków samochodowych i to najczęściej tragicznych. Alkohol przyczynia się również do rozpadu rodzin i związków jak i do przemocy w rodzinie. To są dowody na to, że etanol jest wielkim wrogiem dla nas, dla naszego organizmu. Ale jest on nam także bardzo potrzebny w życiu codziennym, z czego niektórzy nie zdają sobie nawet sprawy. Stwierdzono bowiem, że picie niewielkich ilości napojów alkoholowych rozszerza naczynia krwionośne, dzięki czemu krew może szybciej krążyć w naszym organizmie, również zwiększa się ilość tzw. dobrego cholesterolu we krwi, co działa przeciw miażdżycowo. Takie przeciw miażdżycowe działanie przypisuje się przede wszystkim czerwonemu winu. Chyba każdemu znane jest piwo, które ma silne właściwości moczopędne, dlatego lekarze zalecają je pacjentom, którzy mają skłonność do tworzenia się piasku i kamieni w nerkach.


Widzimy, że alkohole mają negatywny jak i pozytywny wpływ na nasze życie. W niektórych sytuacjach są nam potrzebne pozytywnie, a w niektórych mogą zaszkodzić wywołując uszczerbek na zdrowiu jak i doprowadzić do śmierci. Wynika z tego, że jeśli będziemy wykorzystywać każdy z alkoholi w dobry sposób to będzie to nasz przyjaciel, a jeśli nie to wróg. Czyli alkohol będzie dla nas taki jakim go stworzymy.