Polityka - wiedza o społeczeństwie - najważniejsze informacje

I Współczesne doktryny polityczne
1. Pojęcie doktryn politycznych:
Doktryna polityczna jest konkretyzacją ideologii, która określa sens polityki oraz zawiera podst. poglądy dotyczące funkcjonowania społeczeństwa i państwa.

2. Rodzaje doktryn politycznych:
- doktryna rewolucyjna
- konserwatywna
- reformistyczna
- reakcyjna
- centrowa
- prawicowa

II Demokracja
1. Geneza i rozwój demokracji:
Jest to forma ustroju państwa, w którym uznaje się wolę większości obywateli jako źródło władzy i przyznaje się wszystkim obywatelom swobody i prawa polityczne zapewniające im udział w sprawowaniu władzy. Najprościej mówiąc jest to władza ludu.

2. Fundamentalne zasady demokracji:
- suwerenność narodu, -zachowanie praw mniejszości, -podział i równowaga władzy,
- konstytucjonalizm i -praworządność oraz pluralizm.

3. Formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym:
- prawo głosowania w wyborach i referendach,
- prawo kandydowania w wyborach, do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, prawo składania wniosków, petycji, skarg w interesie publicznym.

4. Obywatele a władza w systemie totalitarnych autorytarnych i demokratycznych:

Ustrój demokratyczny - To taki ustrój, w którym źródłem władzy są wszyscy obywatele, a rządy sprawowane są przez wybierane na określony czas władze, poddane kontroli społeczeństwa, dlatego mówi się, że fundamentem demokracji jest suwerenność ludu. Obywatele są wolni i równi wobec prawa.


Ustrój autorytarny - Jest to ustrój w którym władze sprawuje mniejszość ( jednostka), bez zgody i kontroli większości, najczęściej przy poparciu armii. Prawa polityczne obywateli są mocno ograniczone, władze jednak nie ingerują w ich codzienne życie. Państwo autorytarne odmawia obywatelom większości praw politycznych


Ustrój totalitarny - Jest to ustrój w którym panuje dyktatura jednej partii i obowiązuje jedna narzucona wszystkim obywatelom ideologia. Władze poddają szczegółowej kontroli całe życie człowieka (światopogląd, życie prywatne, prace i majątek) Państwo jest właścicielem wszystkich środków masowego przekazu i wykorzystuje je do propagowania ideologii totalitarnej.

Rozróżniamy dwie formy totalitaryzmu: komunizm i nazizm.

III Obywatele w społeczeństwie demokratycznym:
1. Prawo i obowiązki obywatela w społeczeństwie demokratycznym:
2. Cnoty obywatelskie:
- Zdolność do przekładania dobra publicznego nad dobro jednostki.
- Solidarność z innymi członkami swojej wspólnoty.
- Aktywnie uczestniczyć w życiu publicznym.

3. Wzory obywatelskiego działania: dyscyplina wewnętrzna, tolerancja, krytycyzm, odpowiedzialność za słowa oraz uspołecznienie.

4. Pojęcie i rodzaje kultury politycznej:
- całokształt indywidualnych postaw politycznych członków danego społeczeństwa.
Zaściankowa – zainteresowanie polityczne jednostki ograniczone do grup społecznych na niewielkich obszarach.
Podporządkowana – interesowanie się
funkcjonowania systemu politycznego, podporządkowując się decyzją władz.
Uczestnictwa – wiedza na temat funkcjonowania państwa i uczestniczenie w życiu publicznym, wyrażanie własnych osądów, poglądów.

IV Państwo:
1. Pojecie i geneza państwa:
Państwo to organizacja publiczna wyposażona wyłączna i suwerenna władzy, obejmująca zakres swojego działania, ogół członków społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium. Państwo legalnie posługujące się aparatem przymusu a przestrzeganie prawa jest jednym z podst. obowiązków obywateli i organizacji w nim działających.

2. Pojęcie władzy państwa: trzy rodzaje władzy państwowej
-Ustawodawcza
-Wykonawcza
-Sądownicza

3. Funkcje współczesnego państwa:
- Zewnętrzna – utrzymanie stosunków dyplomatycznych z innymi państwami, współpraca z organizacjami między narodowymi

- Wewnętrzna zapewnienie porządku i bezpieczeństwa, dbanie o rozwój gospodarczy, kulturalny, naukowy, pomoc społeczna, uchwalanie praw.

4.Pojęcia:
- Suwerenność narodu polega - na sprawowaniu przez niego najwyższej władzy, której przejawem jest podejmowanie ostatecznej decyzji. Władza może być sprawowana bezpośrednio (np. referendum, inicjatywa ludowa, weto ludowe, samorząd, wyrażanie opinii publicznej) lub pośrednio, czyli przez przedstawicieli wybranych w demokratycznych wyborach.

- Zasada pluralizmu, a wiec różnorodności w życiu politycznym, kulturalnym i ekonomicznym - to konsekwencja tworzenia społeczeństwa obywatelskiego. Jest to model społeczeństwa, w którym wszystkie grupy rasowe i etniczne, grupy zróżnicowane pod względem poglądów zachowują swoją odrębną tożsamość i mają względnie równa pozycję społeczną.

- Anarchia - dezorganizacja, stan chaosu wynikający z bezsilności władzy państwowej.
- Alienacja – proces izolacji i dystansowania się organów państwa od społeczeństwa 

- Korupcja – przyjmowanie korzyści majątkowych przez osoby sprawujące władzę w zamian za określone decyzje.
-Partykularyzm – dbanie o własne interesy z pominięciem interesu ogółu 

- Nepotyzm – obsadzanie wysokich stanowisk krewnymi

- Klientelizm – oparcie władzy na układach i wzajemnych zależnościach politycznych

- Brutalizacja polityki- wymuszenie posłuszeństwa obywateli przez przemoc