"Kordian" - Notatka z treści, porównanie do Mickiewiczowskich "Dziadów"

Kordiana (imię zostało wymyślone przez autora dramatu dla jego potrzeb, oznacza ono "dający serce") poznajemy jako 15-letniego chłopca, przedwcześnie dojrzałego. Odczuwa on "jaskółczy niepokój ("Boże zdaj z mego serca jaskółczy niepokój…"), przeżywa rozczarowania do romantycznej miłości, to wszystko prowadzi do nieudanej próby samobójczej, trafia do Starego Grzegorza, który opiekuje się nim i opowiada mu trzy historie. Następnie Kordian wyrusza w podróż do Anglii, podczas której przekonuje się, że światem rządzi pieniądz i że za pieniądze można kupić wszystko, nawet miłość. Podróżuje też do Włoch. Tam spotyka się z Papieżem i prosi o pomoc. W czasie audiencji zauważa, że los Polaków jest Papieżowi całkowicie obojętny. Ojciec Święty stoi po stronie silniejszego, potępia powstanie listopadowe i każe katolikom w Polsce czcić prawosławnego cara. Następnie bohater trafia na szczyt góry Mont Blanc, na której wygłasza monolog i przechodzi metamorfozę z nieszczęśliwego kochanka w gorliwego patriotę. Postanawia też poświęcić się w imię ojczyzny. Później zostaje przeniesiony przez chmurę do Warszawy, gdzie w podziemiach kościoła św. Jana spiskuje zamach na cara wraz z innymi spiskowcami. Nie rozumie postawy Prezesa, który zmienił swoją decyzję i nawołuje teraz do rezygnacji z planowanego zamachu. Kordiana nie przekonują jego argumenty, wypatruje w nich słabość i braku woli czynu. Kordian chce działać. Przybył na spotkanie, by ofiarować swe życie w imię wolności. Zostaje strażnikiem cara. Pełni wartę nocną przed jego sypialnią. Postanawia zabić cara, lecz przeszkadzają mu w tym własne lęki i strach. Mdleje, następnie trafia do szpitala dla obłąkanych. Tam spotyka go doktor – szatan, który pokazuje mu bezsens cierpienia. Zostaje skazany na rozstrzelanie za próbę zamachu na cara, w ostatniej chwili posłaniec przynosi ułaskawienie, lecz nie wiadomo, czy uda mu się przerwać egzekucję.

Bohater reprezentuje postawę Winkelriedyzmu. Pojawia się tu hasło "Polska Winkelriedem narodów". Jest ono nawiązaniem do postaci legendarnego bohatera szwajcarskiego, który w czasie bitwy z Austriakami skierował na siebie włócznie wroga, co pozwoliło Szwajcarom uczynić wyłom w szeregach nieprzyjaciela i ostatecznie zwyciężyć. Winkelried, poświęcając swe życie, dał rodakom zwycięstwo

Słowacki miał zamiar rywalizować z Mickiewiczem. Kordian, czyli pierwsza część trylogii Juliusza Słowackiego, który w zamierzeniu miał ambitne co do wielkości dzieło (choć w rzeczywistości zakończone na pierwszej części) miało być wyzwaniem rzuconym Mickiewiczowi przeciwko "Dziadom". Dotyczyło roli poezji w życiu narodu; zawartemu w "Dziadach" mesjanizmowi poeta przeciwstawia ideę bezwzględnej walki o wolność. Jego zdaniem mesjanizm demoralizuje naród, usypia go, zamiast pobudzać do walki.