1. Stulecie politycznego chaosu.
Trzy królestwa które wyłoniły się po podziale w Verdun nie były trwałe politycznie. Państwo Lotara rozpadło się pierwsze na kilka niezależnych organizmów państwowych. W państwie Karola Łysego faktyczna władza sprawowana była przez lokalne dynastie którym udało się w X w. stworzyć niezależne księstwa. W 987 r. przedstawiciel jednej z takich dynastii, Hugo Capet przy poparciu części możnowładztwa i arcybiskupa Remis wybrany został królem odsuwając ostatecznie od tronu Karolingów.
2. Kształtowanie się Niemiec.
Długie panowanie Ludwika Niemieckiego sprzyjało utrzymaniu się przez dłuższy czas politycznej jedności. Lecz w tym królestwie dochodziło do procesów i dążeń odśrodkowych np. wzrastała rola lokalnych książąt i możnowładztwa, ich pozycja była silna ze względu na żywe ciągle separatyzmy dawnych państw plemiennych. W księstwach takich jak Bawaria, Saksonia, Frankonia, Szwabia władzę dzierżyły rodzime dynastie książęce, ale pozostawały one jednak częścią Królestwa i uznawały zwierzchnią władzę Karolingów. Silna władza centralna mogła się też odrodzić dzięki powrotowi do starej germańskiej zasady wyboru jednego władcy, która zapobiegała dzieleniu państwa między spadkobierców zmarłego króla. Prawdziwe wzmocnienie jedności przyniosły jednak rządy dynastii saskiej (lata 919-1024). Położyli kres najazdom Normanów i łupieskim wyprawom Węgrów, które zakończyły się na Lechowym Polu w 955 r., zwycięskim dowódcą był Otton I.
3. Ekspansja terytorialna Niemiec.
Dynastia saska przyporządkowała sobie Lotaryngię, na wschodzie trwało podporządkowywanie Słowian, czemu służyła też działalność misyjna. Założono tam marchie (zorganizowane wojskowo okręgi pograniczne), zbudowano umocnienia grodowe oraz stworzono placówkę misyjną w Magdeburgu. Dopiero Otton III zmienił politykę wschodnią. Zawarł przymierze z Bolesławem Chrobrym w 1000 r i uznał niezależność nowych metropolii kościelnych Polski i Węgier. Największym sojusznikiem władców z dynastii saskiej w budowie silnej władzy królewskiej był Kościół, a mianowani przez nich biskupi mieli stworzyć polityczną przeciwwagę dla pozycji możnowładztwa.
4. Cesarstwo Ottonów.
Po koronacji Ottona I władcom z dynastii saskiej przestała wystarczać już elekcja jako jedyne prawne uzasadnienie ich panowania. Wzmocnieniu pozycji władcy służył teraz religijny charakter koronacji. Interwencje Ottona I w wewnętrzne walki w Italii przyniosły mu jeszcze w 962 r tytuł cesarski i władzę nad królestwem Włoch. Władcy niemieccy posiadali trzy tytuły: króla Niemiec, Rzymu i cesarza rzymskiego. Otton I jego następcy byli najpotężniejszymi władcami Europy, ale granice ich państwa nie pokrywały się z granicami państwa karolińskiego. Otton III rozwinął ideę władzy zwierzchniej cesarza nad wszystkimi krajami chrześcijańskiej, łacińskiej Europy. Miejscem koronacji królewskiej stał się Akwizgran, gdzie Otton III kazał odszukać jego grób i wystawił mu okazały grobowiec. Ma całym Półwyspie Apenińskim nowi cesarze nie znaleźli wielu silnych sojuszników. Związane z godnością cesarską panowanie nad Italią zmuszało kolejnych władców Niemiec do prowadzenia wojen na Półwyspie.
