METODY BADAWCZE ZJAWISK TURYSTYCZNYCH
1. ZNACZENIE SYSTEMU GRAFICZNEGO
Wzrost informacji we wszystkich dziedzinach, zmusza do poszukiwania metod zmierzających do logicznego ich upraszczania i wyboru formy ich prezentowania, która zapewni szybki proces przyswajania informacji.
Graficzna transkrypcja danych liczbowych, zapewniająca szybką i komunikatywną informację znajduje coraz więcej uznania.
Analiza przetransponowanych graficznie zestawień liczbowych jest znacznie prostsza i łatwiejsza niż tych samych liczb przedstawionych w ujęciu tabelarycznym.
Tworzenie w sposób naturalny obrazu prostego rysunku, pozwala na przekazanie bardzo dużej liczby informacji.
Odbierające obrazy oko przyswaja w sposób prawie natychmiastowy cały rysunek oraz poszczególne jego elementy wyróżnione kształtem, wielkością i barwą, a ponadto rejestruje związki występujące między elementami rysunku.
METODY PREZENTACJI ZJAWISK NA MAPIE
I. METODA SYGNATUROWA
Metoda sygnaturowa polega na oznaczaniu na mapie rzeczywistości przyrodniczej za pomocą znaków punktowych i liniowych.
Sygnatury punktowe mogą mieć formę:
A) figur geometrycznych, np. kwadratu , prostokąta , koła , trójkąta , rombu wewnątrz których mogą być wyrysowane mniejsze figury geometryczne lub inne znaki.
diagram - wykres przedstawiający zależności między wielkościami fiz. (w układzie współrzędnych); graficzny plan czynności jakiegoś urządzenia; schemat, grafik; rysunkowy zapis pozycji szachowej.
Są to w zasadzie figury, najczęściej geometryczne o łatwo wymiernych parametrach, pozwalających w stosunkowo prosty sposób obliczyć ich wielkość i poszczególne elementy składowe, które reprezentują wielkość liczbową zjawisk i obiektów.
· diagram kołowy - wycinki w kole. Zaznaczenia zaczynamy od godz. 12
zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
B) obrazków nawiązujących do cech przedstawionych przedmiotów , np. szyb dla ropy naftowej, burak cukrowy czy palma kokosowa dla odpowiednich plantacji.
C) liter umieszczonych w obszarze występowania zjawiska , które są zwykle skrótami nazwy lub terminu, np. b: bawełna, Pl: Polska, Cu: miedź
II. METODA KROPKOWA
Metoda kropkowa polega na pokryciu mapy znakami punktowymi, z których każdy przedstawia określona wartość liczbową, np. 1 znak-100 tys. mieszkańców. Mapy kropkowe często łączy się z metodą zasięgów oraz kartogramami lub kardiagramami.
III. METODA KARTOGRAMU
Metoda kartogramu polega na przedstawieniu intensywności jakiegoś zjawiska na określonej powierzchni. Powierzchnię pokrywa się odpowiednio dobranym deseniem lub barwą. Przykładem może być gęstość zaludnienia na jakimś obszarze.
Kartogram – mapa, na której przedstawia się średnie natężenie zjawiska w obrębie obszaru określonego najczęściej granicami administracyjnymi. Konieczność uwzględnienia granic odróżnia kartogramy od metody zasięgów, w której właśnie one są wyznaczane.
IV. METODA ZASIĘGÓW
Metoda zasięgów polega na oznaczaniu na mapie obszarów występowania określonego zjawiska, przez zakreślenie konturu odpowiadającego granicom tego obszaru. Mapa zasięgów nie wykorzystuje podziału administracyjnego. Forma zbliżona do kartogramu.
V. METODA IZARYTMICZNA
Metoda izarytmiczna polega na zastosowaniu izarytm, czyli linii jednakowych wartości liczbowych wskazujących natężenie jakiegoś zjawiska.
temperatura – izoterma głębokość – izobata ciśnienie – izobara
nasłonecznienie – izohela zasolenie – izohalina opady – izohieta
gęstość zaludnienia -
VI. METODA KARTODIAGRAMU
Metodą kartodiagramu otrzymuje się formę pośrednią między mapą a wykresem. Na kartograficznym podkładzie rozmieszcza się zlokalizowane szczegółowo wykresy przedstawiające wielkość jakiegoś elementu rzeczywistości przyrodniczej na określonym obszarze.
Kartodiagram - mapa tematyczna przedstawiająca zmienność wybranych atrybutów obiektów przestrzennych. Prezentuje wielkości zjawiska w miejscu ich występowania za pomocą diagramów lub wykresów. Na podkładzie kartograficznym lokalizuje się wykresy charakteryzujące określone zjawisko. Np. wykres kołowy obrazujący strukturę zatrudnienia, wrysowany w kontur województwa.
Przedstawia wartości w ujęciu bezwzględnym i może być:
· kartodiagram prosty
· kartodiagram strukturalny - przedstawia nam strukturę danego zjawiska. zjawisko to rozpatrujemy przy pomocy wskaźników procentowych w odniesieniu do całości
· kartodiagram sumaryczny - otrzymujemy go, gdy chcemy przedstawić sumę kilku wartości i stosujemy do tego diagramy lub wykresy sumaryczne
· kartodiagram wstęgowy - zachowana klasyczna zasada diagramu. Przebieg linii jest elementem odniesienia, szerokość wstęgi – parametrem
Wykresy
Wykres statystyczny –
Pojęcie wykresu statystycznego jest jednoznaczne z pojęciem diagramu i oznacza graficzne przedstawienie zależności między danymi wielkościami statystycznymi.
(Kocimowski, Kwiatek)
Wykres – graficzna forma przedstawienia zmienności zjawiska, procesu, wielkości, zależności, lub jakichkolwiek danych. Zwykle przedstawiany w dwóch wymiarach ale może być wielowymiarowy. Często używany w naukach przyrodniczych ale nie tylko.
Zależnie tego jaką figurą geometryczną się posługujemy wykres może być: liniowy, punktowy, słupkowy, kołowy, pierścieniowy, płaszczyznowy, kolumnowy, itp. Liczba sposobów graficznego przedstawienia jest nieograniczona.
Cztery najpopularniejsze rodzaje wykresów to:
1. Wykresy liniowe
2. Wykresy słupkowe
3. Wykresy świecowe
4. Wykresy przestrzenne
5. Wykresy punktowo-symboliczne (Point & Figure)
Wykresy liniowe
· złożony
· prosty
· bilansowy
· wskaźnikowy - wykazuje odchylenia od przeciętnej wartości stałej, wykorzystywany podczas analizy dynamiki rozwoju zjawiska
Wykresy słupkowe
· prosty
· prosty wskaźnikowy - wykazuje odchylenia od przeciętnej
· strukturalny pionowy - pierwszy element strukturalny umieszczamy u dołu wykresu, a następne elementy dobudowujemy nad nim, służy do analizy dużego szeregu czasowego, pozwala uchwycić zmiany w strukturze
Wykresy przestrzenne
· obraz trójwymiarowy (mapa trójwymiarowa)
· słupkowy
Wykresy punktowe
Nie jest przeznaczony do umieszczania na mapie i służą jedynie do prezentacji koncentracji lub rozproszenia zjawisk. Należą do grupy zwanej w statystyce wykresami korelacji. Każdy punkt, który umieszczamy na wykresie jest obrazem wzajemnej zależności dwóch zmiennych. Służą m.in. do określania trendu.
· biegunowy – ma zastosowanie w rolnictwie, turystyce kajakowej i morskiej