Osiągnięcia cywilizacyjne Bliskiego i Dalekiego Wschodu w okresie starożytności

Dzisiejszy postęp cywilizacyjny- rozwój techniki, architektury, sztuki i nauki- nasuwa wielu z nas filozoficzne pytanie, czy ma on swój koniec. Póki co łatwiej jest nam wyznaczyć jego początek, który datuje się na czas czwartego tysiąclecia p.n.e dla terenów Mezopotamii i Egiptu, oraz na czas trzeciego tysiąclecia p.n.e dla krajów Dalekiego Wschodu- Chin, Indii i Izraela. Omawiany okres będzie trwał aż do pierwszego tysiąclecia naszej ery. Państwa Dalekiego i Bliskiego Wschodu stały się prawdziwymi potęgami w okresie starożytnym. Jakie znaczenie w tym procesie miał rozwój cywilizacyjny?

Ważnym motorem do dalszego rozwoju było wynalezienie pisma. W Mezopotamii było to pismo piktograficzne, bazujące na prostych obrazkach, które zestawione ze sobą tworzyły słowa. Zostało stworzone na potrzeby urzędników i królewskiej administracji, która musiała w jakiś sposób dokumentować sprawy rozrastającego imperium. Kolejnym typem było pismo ideograficzne, w którym znaki odpowiadały poszczególnym pojęciom, a nie dźwiękom. Jednak najpopularniejszym rodzajem pisma w Mezopotamii było pismo klinowe, składające się z ok. 700 znaków, które wyciskało się na glinianych tabliczkach trzcinowym rylcem. Egipcjanie posługiwali się hieroglifami, których używała jedynie kasta kapłańska, gdyż było ono zbyt trudne do opanowania dla zwykłych ludzi. Wkrótce wytworzyło się zatem pismo hieratyczne wykorzystywane w administracji oraz demotyczne- ludowe, które jako najprostsze z nich zdominowało pozostałe. Do tej pory nie udało się odczytać fonolograficznego pisma kultury Indusu, składającego się z abstrakcyjnych symboli i przedstawień figuralnych oraz alfabetu i pisma klinowego. Do najstarszych zabytków tego pisma należą Święte Księgi- Wedy. Również Chińczycy stworzyli swój własny, niepowtarzalny system znaków. Aby posługiwać się tym pismem w stopniu podstawowym należy znać ich kilka tysięcy symboli. Wśród nich znajdują się piktogramy, ideogramy, a także symbolizujące dźwięki.

Pismo powstało, gdyż zaistniała taka potrzeba. Rozwijające się administracje państwowe wymagały dokumentacji w sprawach handlowych, podatkowych czy rolnictwie. Również umowy i dekrety zyskiwały większą wartość, gdy znalazły się na papirusie, papierze, czy glinianej tabliczce. Wynalezienie pisma pozwoliło także na rozwój literatury i spisanie historii oraz wierzeń, które wcześniej istniały jedynie w przekazie ustnym. To właśnie dzięki wynalezieniu pisma tak wiele wiemy o starożytnych cywilizacjach.

Najzdolniejsi władcy, doskonale świadomi swojej potęgi tworzyli monumentalne budowle, które miały być miernikiem ich władzy. W Egipcie były to lekkie w budowle pałace królewskie i potężne grobowce. W mastabach grzebano bogaczy i osoby wysoko postawione w państwie a w piramidach składano faraonów. Do najbardziej znanych należy piramida Cheopsa i Mykerinosa. W Mezopotamii budowano świątynie- zikkuraty, a w Indiach, Chinach i Japonii- pagody. Funkcję propagandową i obronną tworzył widoczny z kosmosu Wielki Mur Chiński, zapoczątkowany przez Chin Qin Shi Huanga. Pisząc o rozwiązaniach architektonicznych kultur starożytnych nie można pominąć systemów irygacyjnych, które regulując wylewy wielkich rzek, pozwalały na zbieranie obfitszych plonów, a dalej idąc większego dobrobytu, wzrostu liczby ludności itd.

Osiągnięcia cywilizacyjne Bliskiego i Dalekiego Wschodu to także masę drobnych, ale jakże znaczących wynalazków. Kultura Mezopotamii dała ludzkości koło, koło garncarskie, żurawia, budowę wodociągów, a także uzyskała brąz z połączenia miedzi i cyny. Z kolei Indie znacznie przyśpieszyły postęp w rzemiośle wojennym wprowadzając żelazną broń, a Merowie znani jako znakomici jeźdźcy wymyślili siodło i strzemiona, znacznie ułatwiające jazdę. Do najpłodniejszych w rewolucyjne wynalazki państw należały Chiny. To one stworzyły papier, wykorzystywany w prawie niezmienionej formie do dziś, proch strzelniczy, który na zawsze odmienił sztukę wojenną, a także ceniony do dziś jedwab oraz porcelanę.

Oczywiste jest, że pojawienie się powyższych wynalazków było konsekwencją rozwoju, a może początku nauki. Już ludy Mezopotamii posługiwały się systemem dziesiętnym i sześćdziesiątkowym, podnosiły liczby do drugiej i trzeciej potęgi oraz stosowały pozycyjny system zapisywania liczb. Egipcjanie pogłębili tą wiedzę o obliczanie pól oraz „złoty środek” trójkąta. Lud ten wyróżniał się również szczególną znajomością anatomii człowieka, którą zyskał dzięki przeprowadzanym mumifikacjom zwłok. Znali się oni nie tylko na działaniu ludzkiego serca i jego funkcjach biologicznych, ale przeprowadzali także trepanację czaszki.

Starożytnych fascynował upływ czasu, co można wywnioskować z układania i doskonalenia jego pomiaru. Znajomość astronomii pozwoliła uczonym Mezopotamii podzielić rok na 12 miesięcy i 354 dni oraz stworzenie zegara słonecznego. Egipcjanie potrafili już z dokładnością do dnia i godziny przewidzieć gdzie na Nilu pojawi się wysoka fala, co było bardzo ważne w planowaniu zbiorów. Dzięki obserwacji słońca podzielili kalendarz na trzy po roku i 365 dni. Są również twórcami zegara wodnego.

Wraz ze wzrostem techniki rozwinęła się także sztuka. Powszechne w tym okresie było malarstwo, rzeźba i garncarstwo. Arcydzieła przedstawiające często życie codziennie znacznie poszerzają naszą wiedzę na temat tego okresu.

Korzyści z poszczególnych osiągnięć cywilizacyjnych takich jak papier, proch, czy koło, naturalnie pociągały za sobą następne osiągnięcia, napędzając w ruch machinę cywilizacji, pędzącej do dnia dzisiejszego. Kraje Bliskiego i Dalekiego Wschodu poprzez zdobytą wiedzę stały się podstawą całej dzisiejszej nauki. Dzięki nim mogę dziś wyrazić swoją wiedzę poprzez ten tekst i oddać go na papierze, a ktoś dzięki podstawom matematycznym, ustanowionym przez starożytnych, moją pracę oceni...