Zanieczyszczenia hydrosfery

HYDROSFERA to wodna powłoka Ziemi, przenikająca skorupę ziemską i atmosferę, obejmująca wodę występującą w przyrodzie w stanie stałym, ciekłym i gazowym. Hydrosferę stanowią: oceany, morza, rzeki, jeziora, bagna, lodowce kontynentalne (lądolody), lodowce górskie, pokrywa śnieżna, lód gruntowy, wody podziemne oraz para wodna występująca w atmosferze i skorupie ziemskiej. Hydrosfera pokrywa 70,8% powierzchni Ziemi w postaci wód otwartych i 3,0% powierzchni w postaci lodowców. Hydrosfera jest w ciągłym ruchu ( wody krążenie w przyrodzie), cechuje ją stałość zasobów wodnych (około 1,3 miliarda km3), gromadzi główne wody słone (wody słodkie stanowią 2,5% objętości hydrosfery; 70% wody słodkiej magazynują lodowce). W hydrosferze najwcześniej rozwinęło się życie i z niej się wywodzą organizmy lądowe.

Zanieczyszczenia hydrosfery

Zanieczyszczenia wód
Woda jest tak samo ważna dla utrzymania życia jak tlen i pożywienie. Bez wody umiera każde żywe stworzenie - roślina, zwierzę, człowiek. Cała woda, także woda z kranu, pochodzi z obiegu hydrologicznego: z oceanów, jezior i rzek, z pól i lasów, z których stale wznosi się w postaci pary i powoduje powstawanie chmur. Tworzenie się chmur prowadzi do opadów deszczu, gradu i śniegu.

Obecnie jednak woda jest zanieczyszczona. Na drodze ku ziemi pochłania dwutlenek węgla, amoniak i inne gazy, wymywa cząstki brudu i zanieczyszczenia chemiczne z atmosfery i przenosi je do ziemi. Wody morskie zanieczyszczone są przede wszystkim przez wycieki ropy, mycie statków i awarie zbiorników oraz próby nuklearne.

1. Główne źródła zanieczyszczeń wód stanowią:
- odprowadzenia ścieków komunalnych (z miast i wsi) i przemysłowych (poprodukcyjne);
- odprowadzenia wód pochłodniczych z energetyki i przemysłu;
- odprowadzenia wód kopalnianych;
- spływy powierzchniowe z terenów użytkowanych rolniczo;
- spływy z terenów przemysłowych oraz składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych;
- zrzuty niezorganizowane ze źródeł lokalnych (bez kanalizacji);
- zanieczyszczenia atmosferyczne.

Często - zwłaszcza w miastach - ścieki z różnych źródeł punktowych są podłączone do systemów kanalizacji ogólnospławnych. Rzadziej buduje się systemy kanalizacji rozdzielczej, z odrębnym odprowadzaniem ścieków przemysłowych, komunalnych i opadowych. Ścieki z miast składają się głównie z wody zużytej na cele bytowo-gospodarcze, odpływającej z kuchni, łazienek i pralni. Coraz większym zagrożeniem jest rosnąca ilość rozpuszczonych w tych ściekach substancji chemicznych (m.in. fosforanów pochodzących ze zużytych środków do mycia i prania). W obliczeniach wielkości oczyszczalni ścieków komunalnych przyjmuje się dzienne zużycie wody na poziomie 200 dm/osobę, przy czym łączna ilość zanieczyszczeń zawartych wtedy w ściekach nie powinna przekraczać 900 g/m3; udział związków mineralnych przyjmuje się jako równy udziałowi związków organicznych. Istotną częścią ścieków z terenów miejskich są wody z opadów atmosferycznych, które spływając po dachach, ulicach i placach zmywają zalegające tam zanieczyszczenia. Jeżeli ścieki te odprowadzane są oddzielnymi kanałami burzowymi, to i tak najczęściej łączą się w oczyszczalniach zbiorczych ze ściekami komunalnymi i przemysłowymi jako ich rozcieńczalnik. Skład ścieków miejskich jest ustabilizowany na skutek powtarzalności czynności bytowo-gospodarczych.

Ścieki przemysłowe są bardzo zróżnicowane, gdyż ich charakter i stężenie związków zanieczyszczających zależą od procesu produkcyjnego i stosowanych surowców. Niekiedy specyfika ścieków produkcyjnych jest tak silna, iż w procesach ich utylizacji wykorzystanie lub zniszczenie surowców odpadowych lub materiałów, które straciły wartość użytkową, trzeba stosować odrębne, indywidualnie dobrane metody.

Stężenie zanieczyszczeń w ściekach przemysłowych jest stosunkowo najwyższe. Wśród wszystkich gałęzi przemysłu największe zagrożenie dla hydrosfery stwarzają: produkcja celulozy siarczanowej i papieru, przetwórstwo spożywcze, petrochemia, metalurgia oraz szeroko rozumiana produkcja chemiczna, np. farmaceutyczna, barwników, kwasu siarkowego, nawozów sztucznych, włókna syntetycznego, tworzyw sztucznych. Do ścieków przemysłowych zalicza się również odpływy pochodzące z dużych ferm hodowlanych bydła i trzody chlewnej. Zmieszanie ścieków przemysłowych z komunalnymi niekiedy bywa celowe i korzystne, ale w większości przypadków jest niekorzystne, gdyż utrudnia to - a czasem uniemożliwia - utylizację mieszaniny. Szczególne utrudnienie występuje, gdy w ściekach znajdują się związki ropopochodne, związki metali ciężkich lub substancje wysokotoksyczne. Najczęściej spotykanymi składnikami ścieków przemysłowych są: siarczki, siarczany, azotany, różne kwasy i sole kwasów, siarkowodór, dwusiarczek węgla, fenole, związki amonowe, oleje, metale ciężkie, cyjanki, chlorki, chlor, podchloryny, rozpuszczalniki organiczne oraz azotyny i fluorki.

Podgrzane wody pochłodnicze traktowane są jako tzw. umownie czyste. Zwykle są odprowadzane z elektrowni i elektrociepłowni wydzielonymi systemami kanalizacyjnymi i zrzucane do wód powierzchniowych. Ich negatywny wpływ wynika z podwyższania temperatury wody w rzekach i jeziorach. Zakłóca to cykl rozwojowy biocenoz wodnych, desynchronizuje cykle z rytmem klimatycznym (pory roku), a także przyczynia się do zmniejszenia stopnia rozpuszczalności tlenu w wodzie. Może to prowadzić do nadmiernego wzrostu produkcji biologicznej, ale także do masowych zaników całych populacji, wybranych gatunków. Zużycie wód do celów chłodniczych, a co za tym idzie także i zrzut wód pochłodniczych jest bardzo duży. Źródłem zasolonych wód kopalnianych są odpompowywane wody dołowe o zróżnicowanym, ale na ogół bardzo wysokim stopniu mineralizacji, zwłaszcza wysoki jest poziom chlorków i siarczanów. W praktyce wody kopalniane zrzucane są do rzek, a uciążliwość tych zrzutów jest zależna od proporcji ilościowych wód rzecznych do wód kopalnianych. W Polsce największe zrzuty tych wód odbywają się na terenie Górnego Śląska, czego efektem jest duże zasolenie wód Wisły. Powoduje to zmniejszenie przydatności, a często wręcz dyskwalifikację takiej wody do bezpośredniego spożycia. W zastosowaniach przemysłowych powoduje to wzrost korozji, a w rolnictwie grozi zasoleniem gleb. Oprócz tego w kopalniach stosuje się duże ilości wody do celów hydromechanizacji, hydrotransportu, czy hydroselekcji urobku. Powoduje to znaczny wzrost zawiesiny w wodzie i zmniejszenie jej przydatności do dalszej obróbki. Wśród obszarowych źródeł zanieczyszczenia wód najwięcej zanieczyszczeń pochodzi z obszarów rolniczych, z których opady atmosferyczne spłukują dużą część nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony roślin. Prowadzi to do zanieczyszczania prawie wszystkich wód powierzchniowych. Najgroźniejszym składnikiem tego rodzaju ścieków są substancje pożywkowe, głównie związki fosforu i azotu przyczyniające się do wzrostu stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych, zwłaszcza jezior o małym odpływie wody. Duża część wnoszonych zanieczyszczeń jest spowodowana stosowaniem złych agro-technik i nieprawidłowości w użyciu pestycydów i nawozów sztucznych. Powszechność występowania spływów obszarowych utrudnia zarówno monitoring zagrożeń, jak i podejmowanie przeciwdziałań.

Do innych obszarowych źródeł zagrożeń dla hydrosfery należą ograniczone przestrzennie tereny przemysłowe oraz tereny składowisk przemysłowych i komunalnych. Niebezpieczne są zwłaszcza składowiska odpadów, gdyż z reguły poza budowanymi obecnie - nie posiadają żadnych systemów izolacyjnych, co umożliwia przesączanie się zanieczyszczeń do wód podziemnych lub pozwala na wymywanie substancji przez opady i przenoszenie skażeń po powierzchni obszaru - do wód powierzchniowych. Szczególnie niebezpieczne są źle zabezpieczone składowiska odpadów przemysłowych, zwykle zawierające dużą ilość substancji wysokotoksycznych.

Coraz większym zagrożeniem dla hydrosfery, głównie dla wód podziemnych, są liczne punktowe źródła zanieczyszczeń, szczególnie jeżeli źródła te rozrzucone są przestrzennie. Sytuacja ta jest w wielu krajach powszechna na terenach osiedli wiejskich, zwłaszcza jeśli struktura jednostki osadniczej jest luźna, co utrudnia i podraża budowę silnie rozgałęzionych systemów kanalizacyjnych. Szczególnie wyraźnie zagrożenia te rysują się na wsiach, które są już wyposażone w wodociągi (co przyczynia się zwykle do skokowego wzrostu zużycia wody i produkcji ścieków), ale nie są wyposażone w kanalizację. Efektem takiej dysproporcji w infrastrukturze techniczno-komunalnej jest zrzut ścieków do starych studni lub nieszczelnych dołów szambowych. Uruchamia to proces bezpośredniego, wielopunktowego skażenia wodonośnej warstwy gruntu jak i samej wody gruntowej. Specyficzną formą punktowo-obszarowego zanieczyszczenia hydrosfery jest sieć dystrybucji ropopochodnych paliw płynnych. W licznych rurociągach, magazynach, rozlewniach i stacjach paliw dochodzi do powolnego i systematycznego przenikania związków ropopochodnych do gruntu i wód gruntowych.

Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego nieomal w całości, i to w stosunkowo szybkim tempie, ulega depozycji bezpośrednio do wód powierzchniowych lub na powierzchnię gruntu, skąd część wnika do wód gruntowych, a część może być wymywana do wód powierzchniowych.

Oddzielną formą zanieczyszczenia hydrosfery są katastrofy, te wydarzenia nadzwyczajne, w trakcie których dochodzi do rozsypywania lub rozlania substancji toksycznych. Do największych szkód prowadzą katastrofy środków przesyłowych (rurociągi) i transportowych (statki, cysterny) przewożących paliwa ropopochodne. Wylane ilości paliw do morza lub rzek prowadzą zwykle do bardzo tragicznych skutków dla biocenoz wodnych i przybrzeżnych.

KATASTROFA ATOMOWEGO OKRĘTU PODWODNEGO

· Starszy typ torped dla okrętów klasy Oscar II używał do zapłonu baterii zawierających srebro. Torpedy były wystrzeliwane z wyrzutni przez sprężone powietrze. Zapłon nowego typu torped używał płynnego paliwa. Były one wystrzeliwane dzięki zapalnikowi, wytwarzającemu gaz wyrzucający torpedę z wyrzutni, co mogło być przyczyną pierwszej eksplozji.(co za tym idzie rozlanie się paliwa w morze-czyli masowe zanieczyszczenie)
· Wybuchy wodoru, wytwarzanego przez instalację uzdatniania powietrza, należą do najczęstszych przyczyn pożarów (a co za tym idzie awarii) okrętów podwodnych. Biorąc jednak pod uwagę rozmiar zniszczeń (rozerwanie kadłuba nie będące wynikiem uderzenia o dno) hipoteza ta jest mało prawdopodobna (stężenie mieszanki wodoru i tlenu musiałoby być ogromne).

Wydobycie KURSKA z dna morskiego

· Rozpoczęcie operacji wydobycia jednostki przed przeprowadzeniem wszystkich niezbędnych badań stanu okrętu może znacząco zwiększyć ryzyko promieniotwórczego skażenia środowiska morskiego. Jak dotąd nie ma informacji potwierdzających fakt wystąpienia wzmożonej radiacji.
· Podniesienie okrętu może okazać się jednak ryzykownym przedsięwzięciem, jeżeli jednostka ta jest tak uszkodzona jak na to wskazują obecnie posiadane dane. Jeżeli w czasie operacji wydobycia coś pójdzie niezgodnie z planem i reaktory zostaną uszkodzone może nastąpić poważne skażenie radioaktywne atmosfery i, dzięki prądom morskim, dużych obszarów wodnych - wystawiając na promieniowanie ludzi, zwłaszcza tych uczestniczących w tej akcji.

Skutki zanieczyszczeń

Są choroby już nie tylko układu krążenia (miażdżyca, zawały, udary, nadciśnienie) czy uczuleniowe (rożne alergie) ale najbardziej groźne - choroby nowotworowe.
Ich przyczyną są różne substancje zgromadzone w środowisku naturalnym. Trzeba jednak wyraźnie powiedzieć, że choroby te nie są wynikiem maksymalnych stężeń toksyn, lecz mikrostężeń, często kumulujących się w organizmie.

Nawet śladowe ilości substancji toksycznych, czasem pojedyncze cząsteczki, w stężeniach znacznie niższych od dopuszczalnych norm są zdolne wywołać reakcje chorobowe.
Naukowcy ostrzegają, że prawie 80% chorób ma związek z jakością spożywanej wody.

Woda wodociągowa może zawierać już 2300 pierwiastków i związków chemicznych. 97% z nich nie jest wyczuwalne żadnym ludzkim zmysłem.

Niektóre z nich to: arsen, azbest, azotany, benzen, chlor, chloronaftaleny, fenol, detergenty, haloformy, kadm, Metale ciężkie, pestycydy, polichlorek winyly, benzoapiren, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, rtęć, trójhalometany, itp.

Przyczyną zakwitu toksycznych glonów jest zanieczyszczenie wody metalami ciężkimi.

"Na oko" nie widać metali ciężkich. Ołów, kadm, cynk, przenikają bez trudu w głąb organizmu (nawet mogą przenikać z organizmu matki przez łożysko, powodując nieodwracalne zmiany w mózgu płodu). Odkładają się w nerkach, kościach, wątrobie. Tylko od odporności organizmu zależy kiedy ta "bomba" wybuchnie.

Picie skażonej wody nie boli. Natomiast u dzieci, których organizm ciągle się rozwija, musi zwalczać rozpuszczoną chemię w wodzie, która pozostawia trwały ślad w jego tkankach. W wodzie do picia nie powinno być żadnych związków, których człowiek nie potrzebuje.

Ochrona Wód

Działania techniczne i organizacyjno-prawne, których celem jest zachowanie lub przywrócenie wodom naturalnym pełnej przydatności jakościowej oraz utrzymanie równowagi bilansu wodno-gospodarczego kraju. Podstawę prawną ochrony wód przed zanieczyszczeniem stanowi prawo wodne, którym jest zbiór przepisów określających m.in.: zasady klasyfikacji wód w zależności od stopnia ich zanieczyszczenia, warunki odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych i kanalizacji miejskiej, kary nakładane na zakłady odprowadzające do wód nadmierne ilości zanieczyszczeń, zasady ustanawiania stref ochronnych ujęć i źródeł wody. Wody naturalne w Polsce dzieli się na 3 klasy czystości; podział ten stanowi podstawę ochrony wód. Warunkiem zakwalifikowania wody do danej klasy jest nieprzekroczenie ustalonych dla tej klasy wartości wszystkich wskaźników zanieczyszczenia (zanieczyszczenia wód). Do I klasy czystości zalicza się wody, które mogą być używane do hodowli ryb łososiowatych, a po uzdatnieniu do picia; w II klasie znajdują się wody nadające się do hodowli ryb, zwierząt gospodarskich, rekreacji; III klasa czystości obejmuje wody przeznaczone do niektórych celów przemysłowych i rolniczych. Wody, które nie spełniają wymagań III klasy czystości mogą być użytkowane tylko do żeglugi. Najskuteczniejszą formą ochrony wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem jest redukcja ilości ścieków i ich oczyszczanie. Prawo wodne ustala maksymalne wartości wskaźników zanieczyszczenia ścieków oczyszczonych odprowadzanych do wód lub do ziemi. Spełnienie tego warunku nie wystarcza do uzyskania pozwolenia na odprowadzanie ścieków wtedy, gdy ich ilość jest duża i w związku z tym duży jest ładunek odprowadzanych zanieczyszczeń lub istnieją warunki techniczne do lepszego oczyszczania ścieków. Stopień oczyszczenia ścieków oraz ich jakość ustala się tak, by woda odbiornika po przyjęciu zanieczyszczeń zachowała założoną klasę czystości. Ilość zanieczyszczeń doprowadzana ze ściekami do wody nie może spowodować deficytu tlenowego, tj. spadku stężenia tlenu poniżej 4 mg/dm3, gdyż w tych warunkach następuje obumieranie i rozkład (gnicie) organizmów wodnych, prowadzące do dalszego zanieczyszczenia wody. Ustalenie dopuszczalnego obciążenia odbiornika ściekami lub określenie zdolności samooczyszczania się wody odbywa się na podstawie bilansu tlenowego sporządzanego dla odbiornika po ustaleniu zależności między zawartością tlenu a czasem trwania samooczyszczania na danym odcinku rzeki. Proces samooczyszczania można wspomagać sztucznym napowietrzaniem w tzw. oczyszczalni rzecznej. Stan czystości wód można poprawić przez wprowadzanie nowych, czystszych technologii, zmniejszających ładunek zanieczyszczeń w ściekach, przez racjonalne stosowanie pestycydów oraz zastępowanie pestycydów toksycznych i trwałych mniej toksycznymi i łatwiej rozkładalnymi, przez produkcję substancji powierzchniowo czynnych ulegających biodegradacji, nieodprowadzanie wód podgrzanych bezpośrednio do zbiorników wodnych. Zanieczyszczeniu szczególnie chronionych wód - wód podziemnych - zapobiega się m.in. przez właściwą lokalizację i eksploatację wysypisk odpadów.

Propozycje rozwiązań

Budowa zakładów odsalających wodę. Zakłady te usuwają sól z wody morskiej. Zwykle pompuje się wodę do komór niskociśnieniowych, gdzie podgrzewa się ją do stanu wrzenia. Woda paruje i jest kierowana gdzie indziej, a w komorze pozostaje skrystalizowana sól.

Wykorzystanie warstw wodonośnych. Warstwy wodonośne to skały ukryte głęboko w ziemi, w których gromadzi się woda. Nawet na najbardziej suchych pustyniach można z nich wydobywać wodę. Ale metoda ta jest kosztowna i obniża poziom wód podziemnych. I jeszcze jedna wada: większość warstw wodonośnych odnawia się bardzo powoli, a niektóre w ogóle się nie regenerują.

Klasy czystości wód
I KLASA - są to wody czyste nadające się do picia, do korzystania przez przemysł spożywczy i farmaceutyczny oraz do hodowli ryb.
II KLASA - są to wody nadające się do chowu i hodowli zwierząt gospodarczych oraz do potrzeb rekreacyjnych.
III KLASA - są to wody nadające się do zaopatrzenia zakładów przemysłowych (z wyjątkiem przemysłu spożywczego i farmaceutycznego) i nawadniania terenów rolniczych i ogrodniczych.
WODY POZAKLASOWE - są to wody nadmiernie zanieczyszczone nie odpowiadające normom

Metody oceny jakości wód

W ocenie czystości wód bierze się pod uwagę ich cechy fizyczne, chemiczne i biologiczne i określa je za pomocą wskaźników zanieczyszczeń. Posuwowymi wskaźnikami są wskaźniki fizykochemiczne i biologiczne.

Obecność bakterii świadczy o zanieczyszczeniu wody przez kał lub ścieki bytowe

Indeks saprobowości
To biologiczny wskaźnik jakości wody, ustalany za pomocą saprobów, charakterystycznych dla wód o różnym stopniu zanieczyszczeniu. Określa się go na podstawie występowania w wodzie tzw. Gatunków wskaźnikowych, czyli określonych zespołów organizmów roślinnych i zwierzęcych charakterystycznych dla danego stopnia czystości wód, natomiast obecność sinic, na bardzo duże zanieczyszczenie.

Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen Jest to umowny wskaźnik jakości wód, określający ilość zużytego tlenu przez mikroorganizmy do całkowitego oczyszczenia próbki wody z substancji organicznych, w temp. 200 C, w określonym czasie.

Chemiczne zapotrzebowanie na tlen Jest to umowny wskaźnik jakości wód, wyrażający ilość zużytego tlenu na procesy utleniania związków organicznych i nieorganicznych, ulegających utlenianiu w warunkach otoczenia. Informuje on o zawartości związków organicznych oraz niektórych nieorganicznych (np. sole żelazowe, siarczki) ulegających utlenianiu pod wpływem silnych utleniaczy.

Eutrofizacja- zbiornika wodnego- proces występowania w nadmiarze substancji pokarmowych (głównie w jeziorach) będący formą starzenia się zbiornika, prowadzącą przy rosnącym niedoborze tlenu, do rozplenienia się saprobiontów i gromadzenia mułu glinianego, do przekształcenia się zbiornika w torfowisko.

Zanieczyszczenie wód – to niekorzystne zmiany właściwości fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody spowodowane wprowadzeniem w nadmiarze substancji nieorganicznych (stałych, płynnych i gazowych), organicznych, radioaktywnych, czy wreszcie ciepła, które ograniczają lub uniemożliwiają wykorzystanie wody do picia i celów gospodarczych.

Zanieczyszczenia wód mogą być:
- naturalne – pochodzące z domieszek zawartych w wodach powierzchniowych i podziemnych, np. zasolenie, zanieczyszczenie humusem, związkami żelaza;
- sztuczne (antropogeniczne) – związane z działalnością człowiek, a pochodzące głównie ze ścieków, a także z powierzchniowych i gruntowych spływów z terenów przemysłowych, rolniczych, składowisk odpadów komunalnych (wysypisk śmieci).

Zanieczyszczenia sztuczne dzielimy na:
- biologiczne – spowodowane obecnością drobnoustrojów, np. bakterii, wirusów, glonów, grzybów, pierwotniaków i ich toksyn;
- chemiczne – odnoszą się do zmian składu chemicznego i odczynu (pH). Należą do nich: oleje, benzyna, smary, ropa, chemiczne środki ochrony roślin – pestycydy, nawozy sztuczne, węglowodory aromatyczne, sole metali ciężkich, kwasy, zasady, fenole.

Główne zanieczyszczenia chemiczne i ich źródła:

Detergenty – syntetyczne substancje czyszczące, zawierające składniki organiczny, obniżający napięcie powierzchniowe, dzięki czemu następuje osłabienie sił wiążących cząstki brudu z podłożem. Stanowią główny składnik środków piorących, myjących, zwilżających. Są bardzo trwałe i nie ulegają biodegradacji (rozkładowi pod wpływem mikroorganizmów). Detergenty wpływają hamująco na procesy samooczyszczania się wody i działają toksycznie na organizmy żywe.

Pestycydy – środki ochrony roślin, owadobójcze – do zbiorników wodnych dostają się w wyniku spłukiwania z opylonych lub opryskanych uprzednio roślin, wymywania z gleby oraz spływania wraz ze ściekami zakładów produkcyjnych te związki. Powodują pogarszanie stanu sanitarnego wód podziemnych, działają toksycznie, naruszają procesy samooczyszczania wód, przyczyniają się do zjawiska eutrofizacji wód. Mają długi czas rozpadu i zdolność kumulowania w środowisku.

Fenole – to związki aromatyczne, jedne z najbardziej uciążliwych dla otoczenia. Dostają się do wód wraz ze ściekami komunalnymi i przemysłowymi (z rafinerii, wytwórni tworzyw sztucznych, koksowni, przetwórstwa drzewnego i włókna syntetycznego). Woda zanieczyszczona fenolami ma odrażający smak, a ryby w niej żyjące nie nadają się do spożycia. Są to substancje toksyczne i wywołujące oparzenia skóry.

Węglowodory aromatyczne – do wód powierzchniowych dostają się ze ściekami z koksowni, z gazami i rozpuszczalnikami. Pochodzą głównie z przemysłu, motoryzacji i spalania węgla. Są słabo rozpuszczalne w wodzie, kumulują się w osadach dennych oraz tkance tłuszczowej zwierząt wodnych. Są rakotwórcze. Węglowodory aromatyczne rolne to spłukiwane z pól nawozy sztuczne i środki ochrony roślin (tzw. Chemizacja rolnictwa) oraz ścieki z intensywnej hodowli zwierząt (gnojowica). Można wprawdzie sprawdzić, że określone zasoby wodne staną się w wyniku zanieczyszczenia nieprzydatna dla człowieka lub nawet szkodliwe, ale zarówno w procesach naturalnych, jak i sztucznych możliwe jest ich oczyszczenie i powtórne użycie.

Metale ciężkie – dostają się do wód wraz ze ściekami przemysłowymi, z odpadami, ze spływami z pól, z hałd hutniczych. Mają zdolność kumulowania się w osadach dennych, są toksyczne dla organizmów również dla człowieka, mogą powodować trwałe i nieodwracalne uszkodzenia różnych narządów, np. nerek, mózgu, rdzenia kręgowego.

Radioizotopy – ich źródłem jest: wybuchy bomb atomowych i wodorowych, reaktory jądrowe, kopalnie oraz zakłady posługujące się substancjami promieniotwórczymi. Mikroorganizmy – przede wszystkim bakterie chorobotwórcze i wirusy przedostające się do wód ze ścieków komunalnych, a także przemysłu, np. skórzanego.

Ze wzgląd na pochodzenie, zanieczyszczenia można podzielić na:
- komunalne – są to głównie ścieki miejskie, powstające na skutek działalności człowieka i będące mieszaniną odpadów z gospodarstw wydalin fizjologicznych człowieka i zwierząt domowych, odpadów szpitalnych, łaźni, pralni oraz niektórych zakładów przemysłowych. Są to głównie związki organiczne (białka, tłuszcze i węglowodany);
- przemysłowe – mogą się dostosować do wód pośrednio jako ścieki przemysłowe lub z atmosfery w postaci kwaśnych deszczów, pyłów oraz różnych związków chemicznych. Specyficznym rodzajem zanieczyszczeń są zanieczyszczenia termiczne, związane ze spuszczeniem, do zbiorników wodnych wód ciepłych i gorących (wody z procesów chłodzenia).