Umysł, wyobraźnia, pamięć

Wrażenie jest to pierwotny i najbardziej podstawowy proces poznawczy człowieka.
Powstaje na skutek bezpośredniego działania bodźców ze świata zewnętrznego lub z wnętrza organizmu na zakończenia nerwowe (receptory), wywołując reakcję psychiczną.
Jeden obiekt może jednocześnie działać na kilka rodzajów narządów zmysłowych, przez co jednocześnie możemy odczuwać kilka rodzajów wrażeń.

Zapamiętywanie - jest to czynność i pierwsza faza procesu pamięciowego tzw. faza nabywania określonej formy zachowania lub przyswojenia tego, co na daną jednostkę oddziałuje. Zapamiętywanie może mieć postać jednego aktu spostrzeżeniowego lub być złożoną aktywnością. == to właściwośc zachowania polegajaca na gromadzeniu doświadczenia, przechowywaniu go w wykorzystywaniu w różnych sytuacjach!!!

Kognitywistyka jest dziedziną nauki zajmującą się zjawiskami dotyczącymi działania umysłu, w szczególności ich modelowaniem. Na jej określenie używane są też pojęcia nauki kognitywne (ang. Cognitive Science), bądź nauki o poznaniu

Wyobraźnia
To samodzielny proces tworzenia obrazów (wyobrażeń) na podstawie minionych spostrzeżeń. Wyobrażenia są obrazami przedmiotów lub zjawisk, których nie postrzegamy w danej chwili. Wyobraźnia jest procesem, a wyobrażenie jego produktem, rezultatem. Wyobraźnia człowieka jest ściśle związana ze spostrzeganiem, z pamięcią, z myśleniem, a nawet z uczuciami.

Wrażenia zmysłowe to elementarne składniki procesu poznawczego; powstają wskutek działania bodźców na poszczególne narządy zmysłów; są odzwierciedleniem izolowanych cech przedmiotów np. barwy, dźwięku, zapachu. Wrażenia dzieli się w zależności od receptorów które odbierają bodźce:
wzrokowe,
skórne,
słuchowe,
węchowe,
smakowe,
ustrojowe,
równowagi i stawowo-mięśniowe.

Proces psychiczny człowieka to sekwencja zmian zachodzących w przebiegu aktywności motoryczno- intelektualnej człowieka, zmiany w psychice wyniku oddziaływania bodźców na zmysły i mózg, a determinujące poznawanie rzeczywistości i regulujące stosunek człowieka do otoczenia.

Pamięć jest to jedna z funkcji ludzkiego umysłu, przedmiot badań psychologii kognitywnej. Ogólnie rzecz biorąc jest to zdolność do przechowywania i odtwarzania informacji o doświadczeniach. Istnieją różne sposoby klasyfikacji pamięci w zależności od czasu jej trwania, charakteru i sposobu przypominania.
Główne etapy tworzenia i przywoływania pamięci, z punktu widzenia przetwarzania informacji, to:
zapamiętywanie
przechowywanie informacji
przypominanie

Klasyfikacja ze względu na długość trwania
Podstawowa i ogólnie przyjęta klasyfikacja pamięci jest oparta na długości jej trwania. Wyróżnia się trzy typy pamięci: sensoryczną (ultrakrótką), krótkotrwałą (operacyjną) i długotrwałą.
Długość trwania pamięci sensorycznej odpowiada w przybliżeniu czasowi spostrzeżenia bodźca. Część informacji z pamięci sensorycznej przedostaje się do pamięci krótkotrwałej, w której następuje analiza i interpretacja danych. Następnie informacja może być zapisana w pamięci długotrwałej.

Miejscem magazynowania pamięci krótkotrwałej są synapsy.


Pamięć krótkotrwała (ang. short-term memory, STM) – pamięć służąca do przechowywania niewielkiej ilości informacji przez krótki (zazwyczaj 30-45 sekund) okres.
Pamięć krótkotrwała wykorzystywana jest do czasowego zapamiętywania danych zmysłowych, informacji pobranej z pamięci długotrwałej, czy rezultatów procesów przetwarzania danych w mózgu (np. wyników obliczeń czy wniosków rozumowań).
Pamięć sensoryczna podobna jest do pamięci krótkotrwałej. W tej pamięci informacje przechowywane są przez krótki okres następnie z niej przechodzą do pamięci krótkotrwałej.
Pamięć długotrwała (z ang. long-term memory, skrót z ang. LTM) stanowi trwały magazyn zakodowanych śladów pamięciowych (Łuria 1973), o nieograniczonej pojemności i czasie przechowywania.
Kodowanie informacji polega na włączeniu ich do kategorii czy systemu kategorii istniejących już w umyśle podmiotu lub na tworzeniu nowych kategorii. LTM określa się jako pamięć trwałą lub wtórną.
Pamięć świeża – pamięć trwająca do kilkunastu minut po poznaniu informacji. W tym czasie łatwo można odtworzyć informacje. W tym czasie impulsy elektryczne krążą w wieloneuronalnych łańcuchach zwrotnego pobudzenia m.in. wzgórza i kory mózgowej.

Wyobraźnia to proces poznawczy, definiowany jako:
umiejętność przypomnienia sobie lub wytworzenia w umyśle dowolnych bodźców odbieranych przez zmysły: obrazów, dzwięków, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych. Wyobraźnia pozwala na mniej lub bardziej szczegółowe tworzenie w umyśle dowolnych sytuacji zaistniałych, hipotetycznych lub nie mogących zaistnieć w rzeczywistości. Ma związek z marzeniami sennymi.
umiejętność przewidywania możliwych, przyszłych zdarzeń na podstawie bieżących informacji, umożliwiające uniknięcie pewnych negatywnych zdarzeń lub przygotowanie się do nich, jeśli są niemożliwe do uniknięcia. W tym sensie używa się tego słowa w zwrotach "Kierowca jeżdżący z wyobraźnią".
Postrzeganie, spostrzeganie to odbieranie bodźców wzrokowych, słuchowych, czy czuciowych, które poddawane są obróbce i syntezie w poszczególnych częściach mózgu. Jest pierwszym etapem przetwarzania informacji, które odbierane są przez narządy zmysłów. Proces postrzegania rozpoczyna akt spostrzegania.
Skomplikowane układy bodźców odzwierciedlają fragment otaczającej rzeczywistości odbieranej przez doświadczającego (spostrzegającego) w określonym momencie.

Psychologia poznawcza (ang. Cognitive psychology), inaczej kognitywizm, psychologia kognitywna to dziedzina psychologii badająca procesy poznawcze. Zakłada, że mechanizmem tworzenia doświadczenia jest percepcja. Poszerzaniem tych badań na procesy myślenia naturalnego i sztucznego (komputerów i robotów) zajmuje się obecnie nowa dziedzina interdyscyplinarna kognitywistyka.

Percepcja jest to organizacja i interpretacja wrażeń zmysłowych, w celu zrozumienia otoczenia. Percepcja to postrzeganie; uświadomiona reakcja narządu zmysłowego na bodziec zewnętrzny; sposób reagowania, odbierania wrażeń.

Myślenie lub rozumowanie to złożony ciągły proces zachodzący w mózgu, polegający na asocjacjach i wnioskowaniu i operujący elementami ludzkiej pamięci jak symbole/pojęcia/frazy lub obrazy i dźwięki. Myślenie może być też realizowanie sztucznie np. u robota.

Umysł - rozum, psychika to słowo oznaczające abstrakcyjny system/twór złożony z wyższych funkcji mózgu ludzkiego, przede wszystkim z tych, których posiadania człowiek jest subiektywnie świadomy, takich jak: spostrzeganie, osobowość, myślenie, pamięć, inteligencja, emocja, uczenie się, wyobraźnia oraz regulacja uwagi.

U kręgowców (w tym człowieka) mózg jest najważniejszą, centralną częścią ośrodkowego układu nerwowego (obok rdzenia kręgowego).
Najważniejsze funkcje mózgu to sterowanie, nadzorowanie działania, homeostaza organizmu (m.in. częstość akcji serca, ciśnienie tętnicze krwi, równowaga wodno-elektrolitowa, temperatura ciała), a także wyższe funkcje nerwowe (funkcje poznawcze, popędowe, pamięć i uczenie się).

Neuron (komórka nerwowa, neurocyt) - rodzaj komórek występujących w układzie nerwowym. Najwięcej neuronów znajduje się w ośrodkowym układzie nerwowym. Neurony składają się z ciała komórki, jądra komórkowego oraz dendrytów i neurytów (aksonów), za pomocą których połączone są z innymi neuronami. Połączenie między komórkami nerwowymi zwane jest synapsą.

Półkule mózgowe z pozoru identyczne - różnią się między sobą czynnościowo:
lewa półkula, zwana "werbalną", odpowiada za logiczne, analityczne myślenie, tworzenie zdań, które wypowiadamy, pracuje cyfrowo, przetwarza informacje linearnie. „Widzi” fragmenty, detale zjawiska.
Prawa półkula - "twórcza" - pracuje graficznie, analogowo, odpowiada za wyobraźnię i intuicję. Odpowiada za poczucie rytmu, przestrzeni, odbiór kolorów i „widzi” całość zjawiska.

Idealnym momentem do nauki jest stan głębokiego relaksu, bo wówczas półkule mózgowe pracują synchronicznie. Chociaż organizm sam "wprowadza" się w ten stan zaledwie na kilka minut w ciągu doby istnieją metody wywoływania takiego stanu.

Motywacja – stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania, to wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych określający podłoże ludzkich zachowań i ich zmian.
Asocjacja to proces kojarzenia wątków tak by razem przedstawiały całość.

Inteligencja kognitywna (lub kognitywistyczna) to najogólniej zdolność do myślenia skutecznego w szczególności w sytuacjach nieprzewidywanych i niepewnych, innymi słowy to zdolność wykorzystania własnej wiedzy i informacji na sposób podobny do rozumowania ludzkiego, tzn. nie korzystający z wyrafinowanych obliczeń komputerowych i formalnych teorii matematycznych. Wymaga ona jednak umiejętnosci stawiania celów, uczenia się, planowania i myślenia o własnym myśleniu.

Mindmapping (ang. mind map, pol. mapa myśli) - jest to szczególny rodzaj notowania pobudzający procesy myślowe, w przeciwieństwie do tradycyjnego notowania linearnego. Metoda została opracowana przez dwóch brytyjskich naukowców: Tony'ego i Barry'ego Buzana. Dzięki użyciu słów, symboli, kolorów, rytmu, efektu trójwymiarowości i innych elementów uaktywniają się wszystkie ośrodki mózgu, a nie tylko obszary związane z umiejętnościami językowymi i matematycznymi, jak w przypadku tradycyjnego notowania linearnego. Umożliwia to podniesienie efektywności pracy naszego mózgu a proces nauki i zapamiętywania czyni prostszym, szybszym i przyjemniejszym. Sprzyja myśleniu twórczemu, wielokierunkowemu, a nie nudnemu i odtwórczemu.
Kluczowym celem dla wielu ludzi korzystających z tej metody jest rozwinięcie zdolności uczenia się, zapamiętywania i przechowywania informacji. Metoda jest łatwa do przyswojenia, gdyż promienista struktura mapy myśli odzwierciedla naturalną architekturę mózgu, co w rezultacie pozwala na błyskawiczne zbadanie ich w formie pisemnej. Szybko i w bardzo czytelny dla użytkownika sposób powstaje jasna i zwięzła mapa wzajemnie zależych faktów, danych, koncepcji użytych w rozmaitych formach (słowa, kolory, symbole, rysunki itp.) ułatwiająca zapamiętanie, a następnie ewentualną późnijeszą modyfikację informacji.
Naczelną zasadą jest zapisywanie (rysowanie), poza kluczowymi hasłami wszystkich skojarzeń i problemów, które dopiero mogą się pojawić. Sprzyja zatem przewidywaniu i rozwiązywaniu sytuacji a nie tylko biernemu notowaniu już potwierdzonych informacji. Stymuluje zatem pracę naszego mózgu: wykorzystuje, odkrywa, a przede wszystkim rozwija jego możliwości.
Kolejną zasadą jest przygotowanie notatki na jednej czystej kartce. Bardzo istotne jest, aby nie była to kartka w kratkę czy linię, a zwykła biała czysta kartka dowolnego formatu dopasowanego do rozmiaru notatki. Musimy pamiętać, aby do jednej "gałęzi" było dopasowane tylko jedno hasło, które następnie może (i powinno) być poszerzone o kolejne hasła, które dodajemy w postaci nowych "gałęzi". Tak oto nasze drzewo (mapa myśli) się rozrasta i w zasadzie stwarza nieogranioczone możliwości!