Próżnia

Próżnia gaz pod ciśnieniem niższym nisz ciśnienie atmosferyczne otrzymywany w warunkach laboratoryjnych. W zależności od ciśnienia resztkowe wyróżnia się następujące stany: próżnia niska(P,1Tr), próżnia średnia ( 1Tr>P>10-3Tr ), próżnia wysoka( 10-3Tr>P>10-7 ), i próżnia bardzo wysoka. Stan próżni pada się próżniomierzami. Ze względu na zasadę działania wyróżnia się różne rodzaje próżniomierzy: lepkościowy, kompresacyjny, cieplnoprzedowościowe, jarzeniowe, jonizacyjne, termomolekuarne, alfatronowe, odkształceniowe, cieczowe. Pompy próżniowe są to urządzenia do otrzymania próżni. Wyróżnia się następujące pompy:
Niskiej próżni (pompka wodna, pompa objętościowa. ), średniej próżni ( pompa iniektorowa, pompa Rootsa )i wysokiej (pompa dyfuzyjna, pompa adsorpcyjna, pompa jonowa, pompa molekularna. . Ogół metod i technologii stosowanych do uzyskiwania próżni nosi nazwę techniki próżniowej. Pionierem techniki osiągania próżni był O. von Guericke. Guericke Otto von (1602-1686), niemiecki fizyk, konstruktor, budowniczy fortyfikacji (np. w Erfurcie) i wynalazca, burmistrz Magdeburga.
Skonstruował pierwszą pompę próżniową (1650). Za jej pomocą w 1654 wykonał słynne doświadczenie (tzw. doświadczenie z półkulami magdeburskimi), w którym wykorzystał dwie półkule metalowe o średnicy 42 cm każda, posiadały one starannie zeszlifowane krawędzie. Półkule zetknął ze sobą odpowiednio uszczelniając i odpompował z powstałej objętości powietrze. Do ich rozerwania potrzebne było 8 koni, była to bardzo widowiskowa demonstracja istnienia ciśnienia atmosferycznego. W 1662 skonstruował barometr, a w 1663 maszynę elektrostatyczną. Przeprowadził pomiary zależności ciśnienia od wysokości n.p.m. i stanu pogody.

Próżniomierz, rodzaj manometru służącego do pomiaru niskich ciśnień P (próżnia). Ze względu na zasadę działania wyróżnia się rozmaite rodzaje próżniomierzy:
- odkształceniowe (np. manometry ze sprężyną rurkową, pomiar w zakresie P >10-5 Tr),
- cieczowe (manometry hydrostatyczne, P>10-4 Tr),
- kompresyjne (pomiar dzięki wykorzystaniu prawa Boyle’a-Mariotta, zakres od 10-5 do 1 Tr),
- termomolekularne (wykorzystują efekt radiometryczny, zakres od 10-8 do 10-2 Tr),
- lepkościowe (wykorzystują zależność lepkości gazu od ciśnienia, zakres od 10-5 do 10-1 Tr),
- cieplnoprzewodnościowe (wykorzystują zależność przewodnictwa cieplnego od ciśnienia, zakres od 10-5 do 10 Tr),
- jonizacyjne (wykorzystują zjawisko jonizacji gazu w strumieniu elektronów, P < 10-2 Tr),
- alfatronowe lub inaczej próżniomierze ze źródłem promieniotwórczym (wykorzystują zjawisko jonizacji gazu przez cząstki alfa, pomiar w zakresie P > 10-4 Tr)
- oraz jarzeniowe (wykorzystują zależność prądu wyładowania jarzeniowego od ciśnienia, P < 1 Tr).