Klasa I LO (profil językowy), Czas – 45 min
Cele ogólne:
- przypomnienie typów reakcji chemicznych
- motywowanie ucznia do samodzielnego podejmowania działań i zdobywania wiedzy
- nabywanie umiejętności pisania prawidłowo reakcji chemicznych
Cele operacyjne:
- umieć:
a) zdefiniować trzy typy reakcji chemicznych,
b) podać przykłady reakcji chemicznych danego typu,
c) poprawnie modelować przebieg reakcji chemicznej,
- rozumieć:
na czym polega reakcja (przemiana) chemiczna,
- wiedzieć:
na czym polega przemiana chemiczna w ujęciu makroskopowym i na poziomie drobin.
Metody nauczania: metoda problemowa
Przebieg lekcji
1. Czynności wstępne: przygotowanie do lekcji.
2. Część wprowadzająca: krótka pogadanka z rozwinięciem zagadnienia przemian chemicznych.
3. Część właściwa: pisanie równań reakcji chemicznych i przeprowadzanie doświadczeń
4. Część utrwalająca: rozwiązywanie ćwiczeń z bezpośrednią oceną wiedzy ucznia i posiadanych umiejętności.
1. Czynności wstępne:
- Sprawdzenie listy obecności
- Zanotowanie „nieprzygotowania” uczniów
2. Nawiązanie do posiadanych już wiadomości:
- w ujęciu makroskopowym wiemy, co to jest przemiana chemiczna, a na czym polega reakcja chemiczna w świecie najmniejszych elementów substancji (drobin)?
- jakie znamy typy reakcji chemicznych?
Podsumowanie pogadanki:
- co to jest przemiana chemiczna?
- typy reakcji (napisać słownie na tablicy).
3. Lekcja właściwa.
(N) Wiecie już w jaki sposób przebiegają reakcje chemiczne, więc przeprowadźmy doświadczenie, powiedzcie, co stanie się gdy będziemy gwałtownie ogrzewać(spalać) wiórki cynkowe.
(N) Nauczyciel przeprowadza eksperyment, uczniowie zapisują obserwacje.
(N) Co zauważyliście?
(U) Że wiórki cynkowe zaczęły się zażyć jasnym płomieniem.
(N) Dobrze, więc co się stało?
(U) Cynk spalił się w powietrzu i na szczypcach pozostał biały proszek.
(N) Co może być tym proszkiem?
(U) Tlenek cynku
(N) Napiszcie teraz reakcje pomiędzy cynkiem a tlenem w wyniku której powstaje tlenek cynku.
(U) 2Zn+O2 → 2ZnO
(N) Taki typ reakcji nazywamy reakcja spalania lub syntezy.
(N) Poznamy teraz drugi typ reakcji...
W probówce mam CaCO3 ogrzewam ta sól a gaz zbieram do probówki z roztworem Ba(OH)2.
(N) Nauczyciel przeprowadza eksperyment a uczniowie zapisują obserwacje. Co zaobserwowaliście?
(U) Pod wpływem ogrzewania węglanu wapnia w probówce z wodorotlenkiem baru nastąpiło zmętnienie.
(N) Dobrze, czyli węglan musiał ulec rozkładowi a gaz wydzielający się z rozkładu przereagował z wodorotlenkiem baru.
(N) Napiszcie na tablicy reakcje rozkładu węglanu.
CaCO3 → CaO+CO2
(N) Dobrze, widzicie więc że węglan uległ rozkładowi, a taki typ reakcji nazywamy reakcja rozkładu, inaczej analizy.
(N) A, co stało się z dwutlenkiem węgla po wprowadzeniu go do roztworu wodorotlenku baru?
(U) Przereagował dając nam nowy związek..
(N) Napiszcie równanie reakcji na tablicy:
Ba(OH)2+CO2 → BaCO3+H2O
(N) Widzicie, że jest to kolejny typ reakcji w którym jakąś część jednego związku jest zastąpiona innym. A taki typ reakcji nazywamy reakcją wymiany pojedynczej. Pokaże jeszcze wam jeden typ reakcji, zmieszam tlenek wapnia z roztworem kwasu solnego. Zobaczcie co się stanie.
(N) Nauczyciel przeprowadza doświadczenie a uczniowie zapisują obserwacje.
(N) Co zauważyliście?
(U) Tlenek wapnia rozpuścił się w roztworze kwasu.
(N)Zapiszcie równanie reakcji na tablicy:
CaO+2HCl → CaCl2+H2O
(N) Widzicie, że w tej reakcji atom wapnia łączy się z chlorem tworząc chlorek wapnia, a tlen łączy się z wodorem tworząc wodę, jest to reakcja wymiany, ale jest to reakcja wymiany podwójnej.
INTEGRACJA WIEDZY
Co to jest reakcja chemiczna?
Jakie są typy reakcji chemicznych?
Co możemy powiedzieć o atomach w odpowiednich typach reakcji chemicznych?
4. Praca własna ucznia, rozwiązywanie zadań ze zbioru Pazdry