Węgiel brunatny

Węgiel brunatny to skała osadowa pochodzenia organicznego roślinnego powstała w trzeciorzędzie w erze kenozoicznej ze szczątków roślin obumarłych bez dostępu powietrza. Zawartość węgla 62-75%. Często stosowany jako paliwo. Jego wartość opałowa waha się od 7,5 do 21 MJ/kg. Węgiel brunatny jest nieodnawialnym źródłem energii.

Polska Norma przewiduje, że:
- zawartość wilgoci całkowitej nie powinna być wyższa niż 55%,
- zawartość piasku w węglu brunatnym w stanie roboczym nie powinna być wyższa niż 6%,
- zawartość lignitu włóknistego (tzw. ksylitu - odmiany węgla brunatnego o zachowanej strukturze drewna) nie powinna być wyższa niż 5 %
Węgiel brunatny podzielono ze względu na wielkość ziarna na 7 sortymentów:
kęsy, miał, orzech, gruby, drobny, średni, niesort.

Różnicuje się go także ze względu na twardość: miękki, a w nim lignitowy (ksylitowy), wydobywany głównie w kopalniach odkrywkowych oraz twardy, często wydobywany w kopalniach podziemnych.

Węgiel brunatny używany jest na rynkach lokalnych, ponieważ przewożenie go na duże odległości powoduje duże straty surowca, co znacznie zwiększa koszt jego wykorzystania. Skutkiem tego elektrownie opalane węglem brunatnym najczęściej stawia się w pobliżu złóż, a surowiec z kopalni dostarczany jest do nich przenośnikami taśmowymi.

Miejsca wydobycia w Polsce:
- Zagłębie Konińskie (Konin, Koło, Turek)
- Zagłębie Turoszowskie (Turów, Bogatynia)
- Zagłębie Bełchatowskie (Bełchatów)
- Sieniawa Lubuska

Wydobycie w Polsce na 1999 r. to 63 mln ton a na 2001 aż 59,5 mln. Panuje tendencja spadkowa. Światowe wydobycie węgla brunatnego wyniosło w 2001 r. 880 mln ton. Przodowały w nim Niemcy (175 mln ton), Rosja (83 mln ton), USA (75 mln ton), Australia (67 mln ton), Grecja (63 mln ton), Polska (61 mln ton) i Turcja (57 mln ton). Ranking ten nie uwzględnia Chin, ponieważ chińskie źródła statystyczne podają wydobycie węgla brunatnego wraz z wydobyciem węgla kamiennego.