Polityka kredytowa

Definicja polityki kredytowej- kredyt bankowy jest jedną z czynności określonych w ustawie Prawo bankowe i jest to czynność zastrzeżona dla banków. Inne podmioty i osoby fizyczne nie mogą udzielać kredytów. Umowa o kredyt jest umową cywilnoprawną. Stosunek kredytowy jest stosunkiem prawnym o charakterze ciągłym, w którym bank i kredytobiorca są ze sobą związani przez długi okres. Ubiegającemu się o kredyt nie przysługuje jednak roszczenie do zobowiązania banku do zawarcia umowy o kredyt czy do przyznania kredytu na innych warunkach niż to ustali bank. Zgodnie z art. 69 ust Prawo bankowe przez umowę kredytu:
-bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych przeznaczony na określony cel;
-a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, do zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu;
Wymagane elementy umowy kredytowej:
-strona umowy;
-cel, na który kredyt został udzielony;
-zasady i termin spłaty kredytu;
-wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany;
-sposób zabezpieczenia spłaty kredytu;
-zakres uprawnień banku związany z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu;
-terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych;
-wysokość prowizji, jeżeli umowa je przewiduje;
- warunki dokonywania zmian i rozwiązywania umowy;
-sposób wykorzystania kredytu przez kredytobiorcę;
-dodatkowe zabezpieczenia spłaty kredytu przewidywane prawem cywilnym lub wekslowym;
-zobowiązanie kredytobiorcy do przedstawienia bankowi dokumentów do oceny sytuacji gospodarczej i finansowej w okresie korzystania z kredytu;
-uprawnienia banku do inspekcji kredytobiorcy;
-sytuacje w których bank może wypowiedzieć umowę kredytową;
-uprawnienia kredytobiorcy do spłaty kredytu przed terminem
Cechy umowy kredytowej;
-konsensualna- czyli dochodzi do skutku z momentem jej podpisania a nie z momentem wydania środków pieniężnych, podobnie jak pożyczka;
-dwustronnie zobowiązująca- bank zobowiązuje się do udostępnienia kredytobiorcy określonej kwoty pieniężnej, natomiast kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z tej kwoty na warunkach określonych w umowie i do jego zwrotu wraz z odsetkami w oznaczonym czasie;
-odpłatna- bank za przydzielony kredyt pobiera prowizje za udostępnienie środków pieniężnych i ich wykorzystania przez kredytobiorcę za co pobiera odsetki, a w przypadku opóźnienia, odsetki za zwłokę;
-terminowa- musi być określony termin, na jaki umowa została zawarta;
-celowa- musi być określony cel na jaki mają być przeznaczone środki z kredytu;
-pieniężna- bank stawia do dyspozycji kredytobiorcy kwotę pieniężną;
-zastrzeżona- do wyłącznej kompetencji banków, ponieważ działalnością kredytową mogą tylko zajmować się tylko banki;
Pojęcie zdolności kredytowej- zdolność spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Do oceny zdolności kredytowej brane są pod uwagę stałe dochody oraz stałe obciążenia kredytobiorcy i jego rodziny, gdy dzieci nie ukończą 18 r. Życia, a ze współmałżonkiem ustalona jest wspólnotą majątkową.
Ocena zdolności kredytowej- koncentruje się na takich wskaźnikach jak:
-wskaźniki bieżącej płynności;
-cykl należności, zobowiązań, zapasów;
-relacja należności do zobowiązań;
-udział zapasów w aktywach;
-pokrycie zadłużenia kredytowego przez przepływ środków pieniężnych;
Różnice między pożyczką, a kredytem:
-przekazanie- na mocy pożyczki na pożyczkobiorcę przenoszona jest własność określonej ilości pieniędzy, na mocy umowy kredytowej do dyspozycji kredytobiorcy stawiana jest określona kwota środków pieniężnych w postaci bezgotówkowego pieniądza bankowego;
-cel- kredyt udzielany jest na konkretne cele sprecyzowane we wniosku kredytowym i wskazane w umowie, natomiast w przypadku pożyczki nie ma takiego wymogu;
-wykorzystanie- wykorzystanie kredytu musi nastąpić na warunkach i zasadach określonych w umowie kredytowej, natomiast pożyczki ten warunek nie musi dotyczyć;
-odpłatność- kredyt jest zawsze odpłatny, pożyczka może być odpłatna bądź nieodpłatna;
forma umowy- umowa kredytu musi być zawarta na piśmie natomiast umowa pożyczki tylko gdy jej wartość przekroczy 500 zł;
Zabezpieczenie prawne zawartości kredytu:
Zabezpieczenie prawne może mieć charakter rzeczowy lub osobowy:
Zabezpieczenie rzeczowe- kredytobiorca odpowiada tylko niektórymi składnikami swojego majątku będącym zabezpieczenia kredytu.
-zastaw ogólny;
-sądowy zastaw rejestrowy;
-przewłaszczenie na zabezpieczenie;
-kaucja;
-blokada środków na rachunku bankowym;
-hipoteka;
-zastaw na prawach;
Zabezpieczenia osobowe- kredytobiorca odpowiada całym swoim majątkiem:
-poręczenia wg. Prawa cywilnego;
-aval- poręczenie wekslowe;
-gwarancja;
-cesja wierzytelności;
-przystąpienie do długu;
-pełnomocnictwo;
-przejęcie długu;
-weksel;
RODZAJE KREDYTÓW UDZIELANYCH PRZEZ BANKI, WG NASTĘPUJĄCYCH KRYTERIÓW:
1.Wg przedmiotu kredytu:
1.1.kredyty obrotowe
a)kredyty na rachunku bieżącym- kredyt otwarty, kredyt kasowy;
b)kredyty w rachunku kredytowym- kredyty:- docelowy, kredyt na wymagalne zobowiązania- kredyt kasowy- linia kredytowa;
1.2.Kredyty inwestycyjne:
a)kredyty na wyposażenie;
b)kredyty na restrukturyzacje;
c)kredyty na zakup lub budowę całych obiektów przemysłowych czy rolnych;
2.Wg.okresu kredytowania:
-kredyty krótkoterminowe do 1 roku;
-kredyty średnioterminowe 1-3 lata;
-kredyty długoterminowe powyżej 3 lat;
3.Wg.formy kredytu:
-kredyt w rachunku bieżącym;
-kredyt w rachunku kredytowym;
-kredyty dyskontowe;
-kredyty akceptacyjne;
-kredyty związane ze skupem faktur;
-kredyty związane ze skupem należności terminowych;
-kredyt rzeczowy;
4.Wg.formy prawnej- sposobu zabezpieczenia kredytu:
-kredyty lombardowe;
-kredyty hipoteczne i inne;
5.Wg.waluy udzielenia kredytu:
-kredyty złotowe;
-kredyty dewizowe;
Rodzaje kredytów udzielonych osobom fizycznym i prawnym:
1.Osobom fizycznym:
-kredyty i pożyczki konsumpcyjne;
-kredyty i pożyczki na finansowanie nieruchomości:
a)kredyt hipoteczny, b)budowlano- hipoteczny;, c)kredyt lokatorski; d)kredyt pomostowy;
-kredyty samochodowe;
2.Osobom prawnym:
-kredyty obrotowe;
-kredyty inwestycyjne;
-kredyty wekslowe;
-kredyty lombardowe;
-kredyty hipoteczne;
-kredyty rzeczowe;
-kredyty skupu wierzytelności wekslowych;
-kredyty skupu wierzytelności z faktur;
OCEBA ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW:
Wskaźniki finansowe:
Wskaźniki płynności
1.Wskaźnik płynności I stopnia:
środki pieniężne+ krótkoterminowe papiery wartościowe: zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik ten informuje, ile razy aktywa bieżące o najwyższym stopniu płynności pokryją zobowiązania bieżące, powinien kształtować się powyżej 1;
2.Wskaźnik płynności II stopnia:
majątek obrotowy- zapasy: zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik ten określa, ile razy aktywa bieżące o wysokim stopniu płynności pokrywają zobowiązania bieżące. Powinien kształtować się powyżej 1,2;
3.Wskaźnik płynności III stopnia:
majątek obrotowy: zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik ten określa stopień zdolności jednostki gospodarczej do spłaty zobowiązań krótkoterminowych poprzez upłynnienie środków obrotowych. Ukształtowanie się tego wskaźnika na poziomie poniżej 1,5 należy traktować jako zapowiedź przejściowych trudności płatniczych. Optymalna wartość powinna kształtować się na poziomie 1,5- 2,0, natomiast gdy jest poniżej 1 brak jest pokrycia zobowiązań krótkoterminowych majątkiem obrotowym.
Wskaźniki obrotowości:
1.Wskaźnik rotacji zapasów w dniach:
zapas na koniec okresu: przychody ze sprzedaży * liczba dni w okresie

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach informuje nas ile dni przebywa w przedsiębiorstwie jednostka zapasu;
Wskaźniki wspomagania finansowego( zadłużenia):
1.Wskaźnik pokrycia obsługi kredytu:
zysk netto+ amortyzacja: raty kredytu+ odsetki

Wskaźnik ten służy do oceny wypłacalności kredytobiorcy, powinien kształtować się na poziomie powyżej 1,5;
2.Wskaźnik długu:
zobowiązania krótkoterminowe i długie(suma): płynne aktywa ogółem(czyli majątek obrotowy)* 100

Wskaźnik długu określa udział całkowitych zobowiązań w finansowaniu płynnych aktywów;
3.Wskaźnik zabezpieczenia kredytu:
kredyty i pożyczki: płynne aktywa ogółem* 100

Wskaźnik ten określa udział kredytów i pożyczek w finansowaniu płynnych aktywów.
Wskaźniki rentowności:
1.Wskaźnik rentowności obrotu brutto:
wynik finansowy brutto: przychody z całokształtu działalności*100

Wskaźnik informuje nas i udziale zysku brutto w globalnej wartości przychodów.
2.Wskaźnik rentowności obrotu netto:
wynik finansowy netto: przychody z całokształtu działalności* 100

Określa rzeczywistą efektywność finansową firmy w odniesieniu do przychodów z całokształtu działalności.
3.Wskaźnik udział kosztów w przychodach ogółem:
Koszty ogółem: przychody ogółem* 100

ANALIZA SWOT- analiza mocnych i słabych stron przedsięwzięcia oraz szans i zagrożeń.
Mocne strony przedsiębiorstwa:
-wykształcona i doświadczona kadra menedżerska;
-wysokie kwalifikacje pracowników bezpośrednio produkcyjnych;
-nowoczesna linia technologiczna;
-znaczący udział środków własnych w finansowaniu projektu inwestycyjnego;
-relatywnie niski poziom kosztów własnych oraz niska cena produktu;
-czytelna i przemyślana realizacja projektu inwestycyjnego;
-innowacje produktowe;
Słabe strony przedsiębiorstwa:
-brak kompetentnej kadry menedżerskiej;
-wysoki stopień dekapitalizacji parku maszynowego;
-niski udział własny w finansowaniu projektu;
-brak wykształconych kanałów dystrybucji;
-słaba marka wyrobu;
-postulaty płacowe związków zawodowych;
-wysoki poziom kosztów stałych;
Szanse kreowane przez otoczenie:
-wielkość i stabilność rynku zbytu;
-występujące nisze rynkowe;
-zmiany gospodarczo-polityczne sprzyjające rozwojowi firmy;
-preferencje konsumenckie;
-dostępność do zewnętrznych źródeł zasilania finansowego;
-brak barier na rynek;
-niska intensywność konkurencji;
Zagrożenia płynące z otoczenia:
-ekspansja krajowych i zagranicznych producentów;
-ukształtowane nauki konsumenckie;
-intensywne działania marketingowe konkurencji;
-sezonowość produkcji;
-wysokie prawdopodobieństwo pojawienia się substytutów;
-rosnące obciążenia podatkowe;
-„przegrzanie” koniunktury;
DYSKONTOWE METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Metoda Regularnego i zdyskontowanego okresu zwrotu
P= A+|a1|: |a1|+b1
A-liczba lat w szeregu skumulowanym, w których występują wartości ujemne
a1- ostatnia wartość ujemna w szeregu skumulowanym;
b1- pierwsza wartość dodatnia w szeregu skumulowanym;
Wartość bieżąca przepływu pieniężnego netto z okresu t
PVt= CFt: (1+r)do t
PV- Wartość bieżąca przepływu pieniężnego netto z okresu t
CFt- przepływy pieniężne netto;
r- stopa dyskontowa
Metoda wartości bieżącej netto(NPV):- umożliwia ustalenie aktualnej wartości inwestycji w drodze zsumowania zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto związanych z jej realizacją.
NPV= NCV1: (a+r)t
NPV- wartość bieżąca netto
NCV1- przepływy pieniężne netto w okresie t;
r- stopa dyskontowa;
t= 0, 1, 2,...,n- okres eksploatacji
Indeks rentowności(IR):- definiuje się jako stosunek zdyskontowanych dodatnich strumieni pieniężnych netto do wartości bieżącej wydatków gotówkowych netto: Należy zaznaczyć, że projekt inwestycyjny staje się akceptowany tylko wówczas, gdy indeks rentowności ukształtuje się na poziomie wyższym od jedności.
IR=

Wartość bieżąca wpływu gotówkowego netto z okresu t;
Zdyskontowana wartość wydatku gotówkowego netto z okresu t;
r, t- jak wyżej
Metoda wewnętrznej stopy zwroty(IRR)- polega na wyznaczeniu takiej stopy dyskontowej, przy której występuje zrównoważenie uaktualnionej wartości wydatków gotówkowych netto z bieżącą wartością wpływów pieniężnych netto. IRR, to taka wartość stopy dyskontowej, dla której wartość bieżącej netto( NPV) równa się zero. A oto algorytm obliczenia IRR:
1.Metodą prób i błędów- należy wyznaczyć dwie stopy dyskontowe( r1 i r2), spełniające warunki:
-r1- poziom stopy dyskontowej, przy której NPV>0;
-r2- poziom stopy dyskontowej, przy której NPV<0;
-r2-r1<1;
2.Wykorzystując formułę interpolacji liniowej, ustalamy IRR:
IRR= r1+ NPV +( r2- r1): NPV +|NPV_|

NPV+- wartość bieżąca netto, dla r1- dodatniej;
NPV_- wartość bieżąca netto dla r2- ujemny
3.Jeśli IRR>r, to rozpatrywany projekt inwestycyjny jest akceptowany
METODY USTALANIA CENY KREDYTÓW DLA PRZEDSIĘBIORSTW:
1. METODA NARZUTU NA KOSZT- na stopę oprocentowania kredytu składa się: graniczny koszt pozyskania funduszu kredytowych udostępnionych kredytobiorcy, marża banku związana z ryzykiem kredytowym, koszty operacyjne banku i marża zysku banku.Liczymy:
I. Stopa oprocentowania kredytu:
ST%= graniczny k-t pozyskania funduszu+ k-y operacyjne związane z pozyskaniem tych funduszy+ marża na pokrycie ryzyka+ marża zysku banku
Graniczny k-t- ustala się w zależności od dostępnego źródła finansowania
Wysokość kosztów operacyjnych- szacuje się w procentach kwoty kredytu, zalicza się do nich k-y obsługi r-ków depozytowych, kredytowych, wynagrodzenia dla pracowników, k-y materiałowe itp.,
Ryzyko kredytowe- czyli ryzyko braku spłaty lub nieterminowej spłaty oraz ryzyko związane z okresem obowiązywania umowy.
Metody oceny zdolności kredytowej stosowane w różnych bankach mają wiele cech wspólnych:
-ocenia się zwykle sytuację ekonomiczno- finansową kredytobiorcy;
-regulowanie należności bankowych;
Przy ocenie sytuacji ekonomiczno- finansowej bierze się pod uwagę:
-rentowność firmy;
-płynność finansową;
-stopień zadłużenia;
-stopień uzależnienia rynkowego;
-pozycję na rynku;
-perspektywy rozwojowe;
zabezpieczenie kredytu;
-sposób zarządzania firmą;
2.METODA STOPY PODSTAWOWEJ- zakłada, że bank zna dokładnie swoje koszty. Zmienną stopę podstawową można ustalić metodą stopy podstawowej powiększonej lub metodą stopy podstawowej pomnożonej.
Metoda stopy powiększonej:
Oprocentowanie kredytu= stopa podstawowa+ oprocentowanie(wielkość marży)-X%
Metoda stopy pomnożonej:
Oprocentowanie kredytu= stopa podstawowa* X%
3.METODA MAKSYMALNEJ STOPY PROCENTOWEJ-polega na zastrzeżeniu górnego pułapu stopy procentowej przy zmiennym oprocentowaniu. Oprocentowanie opiera się na stopie bazowej.
Stopa początkowa= (stopa podstawowa+ %narzutu)
Maksymalne oprocentowanie kredytu= stopa początkowa+ pułap wzrostu stopy %
Składa się z: Oprocentowanie kredytu
-zmienna stopa procentowa
-stopa początkowa
-pułap stopy- Y%
4.METODA ANALIZY ZYSKOWNOŚCI KLIENTA- polega na wycenie kredytu, która uwzględnia k-y ponoszone przez bank. Składa się z 3 podstawowych kroków:
-oszacowanie wygenerowanego przychodu;
-oszacowanie potrzebnej kwoty funduszu;
-oszacowanie dochodowości;
Liczymy:
Przychód z kredytu= suma odsetków z kredytu+ opłata za gotowość kredytowania+ prowizja banku
Dochodowość= przychód z kredytu: potrzebne fundusze
5.METODA STOPY ZWROTU ZE WSPÓŁPRACY Z KLIENTEM- składa się z:
Przychodowość
Opłata za gotówkę
fundusze
k-y ze wszystkich źródeł= k-y administracyjne+ oprocentowanie depozytu+ k-y pozyskiwania funduszu* oprocentowanie źródeł finansowania
k-y ze wszystkich źródeł
stopa zwrotu= przychody- k-y: zapotrzebowanie na fundusz* 100