Przekraczanie granicy

1. PRZEKRACZANIE GRANICY
Obywatele polscy mogą od 1 maja 2004 r. swobodnie poruszać się po terytorium krajów Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego (kraje UE oraz Norwegia, Islandia i Liechtenstein). Przystąpienie do Unii Europejskiej nie oznacza jednoczesnego włączenia Polski do strefy Schengen. Nie znikła więc kontrola naszych obywateli wjeżdżających do krajów UE i EOG. Od dnia 1 maja 2004 r. Polacy podróżujący do krajów Unii Europejskiej i EOG mogą przekraczać granicę na podstawie paszportu lub dowodu osobistego (wyjątek – patrz Islandia), zarówno starego, ważnego maksymalnie do 31 grudnia 2007 r., jak i nowego typu. W przypadku starszych, książeczkowych dowodów osobistych zalecane jest upewnienie się, czy dokument jest w wystarczająco dobrym stanie technicznym i pozwala na stwierdzenie tożsamości. Posiadacze zniszczonych egzemplarzy powinni z odpowiednim wyprzedzeniem przed planowanym wyjazdem złożyć wnioski o wymianę dokumentu na nowy.
W odniesieniu do Szwajcarii, która nie jest członkiem UE ani EOG, nie mają zastosowania ułatwienia polegające na możliwości przekraczania granicy na podstawie dowodu osobistego. Dokumentem uprawniającym obywateli RP do wjazdu na obszar Szwajcarii pozostaje wyłącznie paszport. Przy pobytach turystycznych do 90 dni, obywatele RP nie mają obowiązku posiadania wizy. Przyjazd na dłużej niż 90 dni wymaga uzyskania wizy w Ambasadzie Szwajcarii w Warszawie.
Na wniosek rodziców lub opiekunów prawnych możliwe jest wydanie dowodu osobistego dziecku poniżej 13 roku życia.
Z dniem 1 maja 2004 r. nastąpiło również całkowite zniesienie obowiązku posiadania wiz przy wyjazdach do państwa UE i EOG - niezależnie od celu i czasu trwania pobytu. Należy jednak pamiętać, że na pobyt dłuższy niż 3 miesiące konieczne jest uzyskanie stosownego zezwolenia, a w przypadku niektórych państw formalności trzeba załatwić jeszcze przed wyjazdem.
Obowiązująca w UE i EOG zasada swobodnego przepływu osób oznacza, że państwa tego obszaru mogą odmówić wjazdu na swoje terytorium tylko w przypadku, kiedy dana osoba stwarza poważne zagrożenie dla ich bezpieczeństwa wewnętrznego (np. terroryzm) lub porządku publicznego.
Dane większości obywateli polskich umieszczone w SIS (System Informacyjny Schengen, największa komputerowa baza danych UE) zostały do 1 maja 2004 r. wykreślone z systemu. Oznacza to, iż osoby posiadające zakaz wjazdu do danego państwa UE, mogą obecnie - po przystąpieniu Polski do Unii - do tego kraju wjeżdżać, za wyjątkiem wymienionych powyżej przypadków.
Zgodnie z Konwencją Wykonawczą Schengen istnieje możliwość uzyskania informacji na temat własnej osoby, zawartych w bazach danych SIS. Zainteresowani, którzy chcą upewnić się, czy orzeczony w przeszłości w stosunku do nich zakaz wjazdu jest egzekwowany po przystąpieniu Polski do UE, mogą wystąpić w tej sprawie z odpowiednim wnioskiem. Winien on zawierać podstawowe dane osobowe, informację o posiadanym obywatelstwie, a także być uwierzytelniony przez notariusza lub urząd konsularny danego państwa w RP. Zaleca się załączanie kopii istotnych dla sprawy dokumentów. Adres urzędu - do którego należy kierować wniosek - widnieje na decyzji, którą otrzymali zainteresowani w związku z wydaleniem. W sprawach o anulowanie zakazu wjazdu należy zwracać się do organu, który dokonał wpisu.
Osoby nieposiadające adresu urzędu, który spowodował umieszczenie ich danych w systemie SIS, a wiedzą tylko, którego państwa był to urząd, mogą zwracać się o informację w kwestii odwołania do organu kontrolnego ochrony danych osobowych właściwego kraju Schengen. Korespondencja w przedmiotowej sprawie powinna być prowadzona w języku urzędowym danego państwa lub po angielsku.

. POBYT TURYSTYCZNY
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej zniesiony został obowiązek posiadania wizy przy wjeździe do krajów unijnych - niezależnie od celu i czasu trwania pobytu (wyjątki - patrz Portugalia). Przed wyjazdem należy upewnić się, czy paszport jest ważny jeszcze przez minimum 3 miesiące, zaś dowód osobisty – 6 miesięcy.

3. LECZENIE
Osoby, opłacające składki na NFZ, podróżujące po krajach Unii Europejskiej, mają prawo do skorzystania z opieki medycznej w ramach ubezpieczenia. Udając się do lekarza poza granicami kraju należy posiadać dokument potwierdzający fakt ubezpieczenia (rolę tę pełnią w UE formularze serii E-100).
W przypadku wyjazdu turystycznego jest to druk E-111; przed wyjazdem należy potwierdzić prawo do ubezpieczenia w oddziale NFZ. W Danii, Holandii, Hiszpanii, Finlandii, Norwegii i Szwecji zaświadczenie pokazuje się bezpośrednio w placówce medycznej. W Austrii, Belgii, Francji, Grecji, Irlandii, Islandii, Lichtensteinie, Niemczech, Luksemburgu, Portugalii i Włoszech trzeba przed wizytą u lekarza zarejestrować się w instytucji ubezpieczeniowej, która wyda zaświadczenie o prawie do nieodpłatnej pomocy medycznej.
W każdym z państw UE obowiązują inne zasady i organizacja udzielania świadczeń, których polski turysta jest zobowiązany przestrzegać. Jeżeli jednak w danym kraju obowiązuje współpłacenie (np. w Belgii, Francji, Niemczech czy Szwecji), polski turysta będzie musiał zapłacić odpowiednią kwotę, a po powrocie do kraju ubiegać się o jej zwrot.
UWAGA: Dokument E-111 nie zapewnia uprawnienia do świadczeń, jeśli celem podróży jest uzyskanie świadczeń medycznych za granicą. Osoby ubezpieczone w jednym państwie członkowskim będą też mogły wyjechać na leczenie do innego kraju na podstawie druku E-112. W takim przypadku potrzebna będzie dodatkowo zgoda NFZ.


4. PROWADZENIE SAMOCHODU. PRAWO JAZDY. UBEZPIECZENIA KOMUNIKACYJNE
We wszystkich krajach Unii Europejskiej obowiązkowe jest zapinanie pasów bezpieczeństwa zarówno na przednich jak i tylnich siedzeniach. W Irlandii, Wielkiej Brytanii oraz na Cyprze i na Malcie obowiązuje ruch lewostronny. W niektórych krajach, jak Belgia, Francja czy Holandia obowiązuje generalna zasada pierwszeństwa pojazdów nadjeżdżających z prawej strony. Rozmawianie przez telefon komórkowy podczas prowadzenie samochodu jest zabronione w większości krajów unijnych – w niektórych państwach dopuszcza się korzystanie z zestawu głośnomówiącago. Maksymalny poziom alkoholu we krwi wynosi z reguły 0,5 promila (w Irlandii, Luksemburgu, Wielkiej Brytanii i Włoszech dopuszczalne jest 0,8 promila , podczas gdy w Szwecji – 0,2).
Dokument prawa jazdy (zarówno starego jak i nowego wzoru), wydany przez polskie władze, uprawnia do prowadzenia pojazdu we wszystkich krajach Unii i zachowuje ważność do daty określonej w dokumencie lub przepisami krajowymi. W niektórych krajach dodatkowo konieczne jest posiadanie ze sobą dowodu rejestracyjnego pojazdu.
Państwo, na terenie którego obywatel polski przyjmuje normalne miejsce zamieszkania, przez okres ważności prawa jazdy może stosować w stosunku do niego swoje krajowe przepisy, badania lekarskie i obowiązki uiszczania opłat, a także może umieszczać w tym prawie jazdy informacje niezbędne dla służb administracyjnych.
Przy wynajmowaniu pojazdu zazwyczaj obowiązuje limit wiekowy – 20 lat.
Od 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest dokumentem obowiązkowym przy wyjeździe samochodem do krajów UE i EOG szczegóły patrz http://www.pbuk.com.pl/index2.html . Nadal może ona służyć jako międzynarodowy dowód ubezpieczenia, który, w razie wypadku, ułatwia uzyskanie odszkodowania.


5. ZAKUPY
W Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Grecji, Holandii, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburgu, Niemczech, Portugalii i Włochach obowiązującą walutą jest euro. Dodatkowo euro jest używane w Andorze, Monako, San Marino i Watykanie. Dania, Szwecja i Wielka Brytania zachowały dotychczasowe waluty.
Z dniem 1 maja 2004 znikają granice celne pomiędzy krajami Unii Europejskiej a Polską Turyści podróżujący po krajach Unii będą jednak podlegali ograniczeniom dotyczącym wwozu ilości zakupionych i przewożonych towarów przeznaczonych do użytku osobistego i nie podlegających odsprzedaży. Pojęcie „do użytku osobistego” zawiera w sobie przeznaczenie przewożonych towarów na prezenty, jednakże ich sprzedaż jest naruszeniem prawa i grozi ich konfiskatą oraz dodatkową karą. Odebraniu może również podlegać pojazd, którym towary są przewożone.
Przykładowo, przewożone towary uznaje się za do użytku osobistego, jeżeli nie przekraczają ilości:
• 800 papierosów (przy wjeździe m. in. do Austrii, Danii, Finlandii, RFN, Szwecji, Irlandii i Wielkiej Brytanii - 200 papierosów2 )
• 200 cygar,
• 1 kg tytoniu,
• 10 litrów spirytusu,
• 20 litrów wina ze zwiększoną zawartością alkoholu (np. sherry, porto),
• 90 litrów wina (w tym maksymalnie 60 litrów wina musującego),
• 110 litrów piwa.
Osoby poniżej 17 roku życia nie mogą przewozić wyrobów alkoholowych ani tytoniowych.
Po przystąpieniu Polski do UE znika możliwość ubiegania się przez polskich turystów wracających do kraju o zwrot podatku VAT od towarów zakupionych w krajach unijnych. W Unii Europejskiej zasadą jest, że opodatkowanie następuje w kraju przeznaczenia towaru, a nie w kraju, z którego towar pochodzi. Wyjątkiem są osoby fizyczne – nie prowadzące działalności gospodarczej i osoby prawne nie będące podatnikami VAT, poza granicami kraju, gdzie znajduje się ich stałe miejsce zamieszkania lub siedziba. Kupując towar opłacają one podatek VAT w kraju zakupu, niezależnie od miejsca konsumpcji dobra.