Mniejszości narodowe na Podlasiu - Litwini

Mniejszości Narodowe - Litwini

Mniejszość narodowa to grupa obywateli, mniej liczna od pozostałej części ludności danego kraju, dążąca do zachowania swego języka, kultury i tradycji, mająca świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej, której przodkowie zamieszkali terytorium Polski co najmniej 100 lat.
2 maja 2005 roku weszła w życie ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym.
Osoby należące do mniejszości narodowych mają prawo do :
• Swobodnego posługiwania się językiem w życiu prywatnym i publicznym
• Rozpowszechniania i wymiany informacji w języku mniejszości narodowej
• Zamieszczania w języku mniejszości informacji o charakterze prywatnym
• Nauki języka ojczystego

Polskę zamieszkują przedstawiciele kilkunastu mniejszości narodowych i etnicznych. Według danych szacunkowych osoby należące do mniejszości narodowych stanowią 2%-3% obywateli, czyli 1 mln osób. Podlasie jest najbardziej zróżnicowanym regionem w Polsce pod względem etnicznym i kulturowym, oprócz Polaków tereny te zamieszkują Białorusini, Litwini, Tatarzy, Ukraińcy, Rosjanie, Cyganie, Żydzi i Staroobrzędowcy.
Litwini liczą około 20-25 tys. osób. Największe skupisko tej mniejszości narodowej zamieszkuj tereny gmin:
• Puńsk
• Szypliszki
• Krasnopol
• Sejny

W gminie Puńsk Litwini stanowią 80% ludności. Poza Suwalszczyzną większe skupiska Litwinów zamieszkują Warszawę, Wrocław, Szczecin, Słupsk , Gdańsk.

W zdecydowanej większości Litwini mieszkający w Polsce należą do kościoła rzymskokatolickiego .

Nauka języka litewskiego i w języku litewskim organizowana jest we wszystkich poziomach nauczania w 17 placówkach. Do szkół uczęszcza łącznie około 730 uczniów. Mniejszość litewska jest jedyną mniejszością w Polsce , która w języku
ojczystym wykłada w swoich szkołach prawie wszystkie przedmioty.

Obecnie w Polsce działa 5 litewskich organizacji pozarządowych .
Najstarsza z nich z 1989 roku z Litewskiego Towarzystwa Społeczno- Kulturalnego
została przekształcona na Stowarzyszenie Litwinów w Polsce . W 1992 roku powstała Wspólnota Litwinów w Polsce , a w 1993 roku odrodziło się Stowarzyszenie
Św. Kazimierza . W roku 1994 powstało Stowarzyszenie Młodzieży Litewskiej
w Polsce.
Pismem ukazującym się w języku litewskim od 1960 roku jest „ Auśra „ co w języku polskim oznacza „ Jutrzenka „ Do 1973 roku pismo ukazywało się
nieregularnie .Aktualnie ukazuje się jako dwutygodnik.
Obecnie w regionalnej telewizji Białystok nadawane są audycje w języku
litewskim.
Litwini organizują wiele imprez kulturalnych promujących ich kulturę i zwyczaje . Do najważniejszych należą:
• Jarmark folklorystyczny „Żolines” w Puńsku
• Zlot Litwinów w Pszczelniku
• Coroczny festiwal Teatrów Stodolnych w Puńsku
• Sasknólis – zlot litewskich zespołów nad jeziorem Gaładuś
• Noc świętojańska w Puńsku

W książkach o Litwie podkreśla się, że Litwini są narodem bardzo pracowitym, gospodarnym i przywiązanym ziemi ojczystej. Powszechnie znana jest też litewska gościnność. Wszystkie te wymienione cechy pasują do Litwinów mieszkających w Polsce.
Puńsk został uznany za stolicę polskich Litwinów. Wiele z nich ma swoje gospodarstwa w okolicznych wsiach. A, że to wioski litewskie, założone niegdyś przez osadników zza Niemna świadczą najlepiej ich nazwy:
• Burbiszki
• Trakiszki
• Wiłkopedzie
• Klejwy
• Radziuszki itp.
A drogi które do nich prowadzą przyozdabiają krzyże i kapliczki.

W niejednym domostwie podtrzymywane są umiejętności jak np haftowanie obrusów , przędzenie wełny , robótki ze słomy itp.
Z kulinarnych smakołyków słynie też kuchnia litewska . Znane potrawy to bliny , cepeliny, kartacze czy czenaka.

Litwini podtrzymują swoje rodzime tradycje , obrzędy i obyczaje dzięki temu
zachowują dla następnych pokoleń, dzięki temu ich naród nie zginie.