Geneza Wspólnot Europejskich do 1958r.

U podstaw europejskich tendencji zjednoczeniowych leży wspólna w znacznej części historia i kultura narodów zamieszkujących ten kontynent. Od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. większość Zachodniej Europy i część Wschodniej znajdowała się w Imperium Rzymskim. Wyparcie Rzymu z południowych wybrzeży Morza Śródziemnego przez islam i ekspansja cywilizacji rzymsko i grecko - chrześcijańskiej na północ połączona z upadkiem Zachodniego Cesarstwa doprowadziły do wytworzenia się kulturowej i gospodarczej wspólnoty europejskiej, która zastąpiła śródziemnomorską. Z tradycji Imperium Romanum w znacznej mierze czerpał natchnienie średniowieczny uniwersalizm europejski, który wyrażał się w ideach zwierzchnictwa cesarskiego (Karolingowie, Ottonowie) lub papieskiego nad światem chrześcijańskim. Wraz z ekspansją zamorską poszczególnych państw, zniknięciem zagrożenia ze strony cywilizacji pozaeuropejskich i rozbiciem kulturowym Europy Zachodniej (reformacja i kontrreformacja) tendencje zjednoczeniowe w okresie nowożytnym osłabły. W wieku XVIII i XIX porządek europejski opierał się na systemie sojuszy monarchii (polityka równowagi sił), w którym pierwsze skrzypce odgrywały, w znacznej mierze samowystarczalne mocarstwa kolonialne (Wielka Brytania, Francja, Rosja, później Niemcy). Odstępstwem od tego stanu rzeczy był okres dominacji napoleońskiej na kontynencie na pocz. XIX wieku (charakteryzujący się centralizmem władzy, która roztaczała się od Kanału La Manche po wschodnie granice Polski właściwej.
Pierwsza i druga wojna światowa, które nawiedziły Europę pochłonęły miliony ofiar, spowodowały niewyobrażalne zniszczenia i doprowadziły do wielu przeobrażeń. Uświadomiły mieszkańcom Europy, że aby być bezpiecznym trzeba zjednoczyć Europę politycznie i gospodarczo. Konieczna jest integracja na rzecz wspólnej, bezpiecznej przyszłości. Z tego faktu wielu ówczesnych polityków zdawało sobie sprawę, jednym z nich był brytyjski konserwatysta Winston Churchill, który w swoim wystąpieniu w Zurychu 19.09.1946 r., sugerował utworzenie stanów zjednoczonych Europy, które to stany miały zapewnić lepszą przyszłość i bezpieczeństwo Europejczykom. Zapowiadał doprowadzenie do partnerstwa między Francją a Niemcami, co ziściło się po wielu latach. Uważał, że struktura stanów zjednoczonych europy zdominuje siłę pojedynczego państwa, co w rezultacie wykluczy próby przemocy jednego państwa wobec drugiego. Wielu brytyjskich konserwatystów widziało szanse odrodzenia gospodarki Wielkiej Brytanii w zjednoczeniu Europy Zachodniej. W styczniu 1947 roku ukonstytuował się Komitet Zjednoczonej Europy, złożony wyłącznie z Brytyjczyków.
Ważnym wkładem w odbudowę Europy był proklamowany 5 lipca 1945 roku plan Marschalla. Skierowany był do wszystkich państw europejskich, mogły z niego skorzystać również państwa Europy Środkowej. Niestety pod naciskiem ZSRR, Polska i Czechosłowacja zostały zmuszone odrzucić amerykańską pomoc.
Kolejnym punktem na drodze do zjednoczonej Europy był Kongres Europy w Hadze. Reprezentowane były na nim różne organizacje zarówno narodowe jaki i działające na forum międzynarodowym, znaleźli się tam również najważniejsi politycy zachodnioeuropejscy, wśród nich przyszli "ojcowie" Wspólnot Europejskich: Robert Schuman (Francja), Alcide de Gasperi (Włochy), Paul Henri Spaak (Belgia) i Konrad Adenauer (RFN). Byli oni nie tylko wybitnymi działaczami partii chrześcijańsko-demokratycznych w swoich krajach ale również gorącymi zwolennikami zjednoczenia Europy. Uczestnicy kongresu wezwali do utworzenia Rady Europy. Dokumentem podsumowującym prace kongresu była "Deklaracja Polityczna", w której domagano się politycznego i gospodarczego zjednoczenia państw naszego kontynentu, przy zachowaniu suwerenności narodowej. Już na tej konferencji zaznaczył się spór między federalistami a unionistami. Pierwsi pragnęli jakiejś formy współpracy między niezależnymi państwami, natomiast koncepcja unionistów zakłada dążenie do utworzenia państwa związkowego. Głównym efektem Kongresu Haskiego, choć odłożonym nieco w czasie było powstanie 5 maja 1949 roku Rady Europy.
Traktat Paryski ustanawiał Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, która była jednym z zalążków EWG (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej) a w konsekwencji Wspólnoty Europejskiej. Podpisany przez Francję, RFN, Belgię, Holandię, Luksemburg i Włochy 18 kwietnia 1951. Inicjatorem tej pierwszej organizacji, z której wywodzi się dzisiejsza Unia Europejska był francuski minister Robert Schuman, natomiast autorstwo tego projektu przypisywane jest francuskiemu ministrowi ds. planowania Jean Monet. Celem politycznym tej organizacji międzynarodowej było poddanie międzynarodowej kontroli sektora hutniczego i górniczego (strategiczne dziedziny dla zbrojeń), natomiast cele gospodarcze to: wspólny rynek surowców oraz produktów węglowych i stalowych, oddziaływanie na kształtowanie się cen produktów węglowych i stalowych, oddziaływanie na poprawę warunków pracy i bytu w tych gałęziach, modernizacja przemysłu oraz przeciwdziałanie protekcjonizmowi narodowemu.
Następnie 25 marca 1957r. podpisano Traktaty Rzymskie. Jest to ogólna nazwa dwóch umów międzynarodowych, podpisanych przez Francję, Zachodnie Niemcy, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg. Pełna nazwa pierwszego z dokumentów brzmiała: Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, zwany obecnie Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską (TWE). Przesłaniami gospodarczymi tej umowy były: zwiększenie konkurencyjności ugrupowania w otoczeniu zewnętrznym (likwidacja luki technologicznej pomiędzy Europą i USA) oraz korzystne warunki dla zmniejszenie deficytu bilansu płatniczego w ramach ugrupowania, politycznymi: zabezpieczenie przed ideami socjalistycznymi, stworzenie wspólnej "platformy" politycznej do kontaktów z innymi krajami oraz mocniejsze oddziaływanie na stosunki międzynarodowe. Natomiast główne cele tej umowy to: stopniowe doprowadzenie do unii celnej i wspólnego rynku oraz stworzenie pewnych elementów koordynacji polityki ekonomicznej, a także stworzenie trzech wspólnych polityk: rolnej, handlowej i transportowej. Drugą umową był podpisany Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). Miało to na celu rozwijanie badań w dziedzinie atomistyki, upowszechnianie wyników badań, nawiązywanie współpracy w dziedzinie atomistyki, a także wspólny rynek materiałów rozszczepialnych oraz kapitału i siły roboczej z tym związanej. Oba te traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958.