Znaczenie wody w życiu i działalności społeczeństwa

Woda jest jednym z podstawowych elementów przyrody, decydującym o istnieniu życia na Ziemi. Jest niezastąpiona w życiu i gospodarce człowieka. Jest przedmiotem konsumpcji, warunkiem higieny i rekreacji. Jest też podstawowym czynnikiem rozwoju gospodarki, rolnictwa i przemysłu, a nawet transportu. Nie sposób też przecenić funkcji ekologicznych wody, jest ona, bowiem niezbędnym czynnikiem procesów fizjologicznych oraz medium transportującym różnego rodzaju substancje - w tym także substancje pokarmowe dla roślin i zwierząt, a co za tym idzie i dla ludzi. Woda przenosi też wszelkie zanieczyszczenia, wymieniając je między różnymi ekosystemami.


Jest składnikiem występującym we wszystkich żywych organizmach. Stanowi ona środowisko życia dla każdej komórki i dla różnych organizmów wielokomórkowych. Jest absolutnie nieodzowna dla życia roślin, zwierząt i ludzi. Stoi na pierwszym miejscu w hierarchii wszystkich potrzeb życiowych. Oddziaływuje na wiele procesów życiowych zachodzących w organizmie człowieka i poza nim; bierze udział w różnych reakcjach biochemicznych. Wywołuje wiele naturalnych procesów np.: wietrzenie skał i tworzenie się jaskiń. Obecność dobrej do picia wody decydowała w czasach starożytnych o rozwoju osiedli ludzkich.
O znaczeniu wody dla życia społeczeństwa i w ogóle życia świadczy chociażby fakt, że organizm człowieka zawiera jej ok. 65%, wielu roślin ponad 90% a niektórych istot, jak meduzy prawie 100%. Człowiek może wytrzymać bez pożywienia do jednego miesiąca, ale na utratę wody jest bardzo wrażliwy - bez niej może przetrwać tylko kilka dni, przy czym 20% odwodnienie jest śmiertelne dla człowieka i większości zwierząt. Codziennie spożywamy ok. 2dm3 wody w pokarmach i płynach i tyle samo wydalamy z moczem, potem, przez skórę i w trakcie oddychania jako parę wodną. Pozwala to usunąć wraz z nią trujące produkty z organizmu. Woda jest źródłem składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego rozwoju organizmu, np. jodu, fluoru. Wszystkie podstawowe procesy życiowe, jak np.: trawienie, krążenie, zachodzą w organizmie w środowisku wodnym lub z udziałem wody. Jest także środowiskiem, w którym rozpuszczają się zw. organiczne i mineralne, podłożem, w którym zachodzą procesy przemiany materii. Pełni funkcję transportową, jest termoregulatorem, głównym składnikiem krwi.
Zawartość wody w powietrzu ma istotny wpływ na organizm ludzki. W środowisku o wysokiej wilgotności powietrza ? powyżej 80% - częściej mogą występować takie choroby lub objawy jak: choroba gośćcowa, nerwobóle, nieżyty górnych dróg oddechowych. Powietrze wilgotne i ciepłe powoduje subiektywne odczucie duszności, przyczynia się do niedostatecznego oddawania ciepła do otoczenia przez ustrój i do zaburzeń procesów termoregulacji. W środowisku o niskiej wilgotności ? poniżej 30% - obserwuje się zwiększoną podatność na zakażenia, wysuszenie błon śluzowych, złe samopoczucie itp.
W wodzie mogą znajdować się bakterie. Najczęściej są one nieszkodliwe dla zdrowia. W wodach zanieczyszczonych zdarzają się jednak również bakterie chorobotwórcze, jak np.: pałeczki durów: brzusznego i rzekomego, czerwonki, paciorkowce cholery i inne. Oprócz bakterii w wodzie mogą być obecne również organizmy pasożytnicze np.: jaja glisty ludzkiej, tasiemców, czy owsiki.
Woda służy do utrzymywania czystości w bezpośrednim otoczeniu człowieka, zaspokajania potrzeb higieny osobistej, mycia, kąpieli, prania itp. Najintensywniejsze działanie na cały organizm wywierają kąpiele, które oczyszczają skórę i mają jednocześnie wyraźny wpływ na układy: krążenia i nerwowy.
Woda jest także niezbędna do utrzymywania czystości miast i osiedli, zaspokajania potrzeb komunikacyjnych, do celów ochronnych (np. gaszenie pożarów). Ilość zużywanej wody jest ważnym wskaźnikiem kultury sanitarnej i zdrowotnej społeczeństwa. Zużycie wody jest tym większe, im wyższy jest poziom sanitarno-higieniczny mieszkańców.
Woda to świetny rozpuszczalnik - jest w stanie rozpuścić więcej substancji niż jakakolwiek inna ciecz. Bardzo dobra do czyszczenia, bo rozpuszcza brud. Podgrzewanie, dodawanie mydła i detergentów wzmaga jej skuteczność.
Zasoby oceanu są gigantyczne, jest on rezerwą na przyszłość. Wody oceaniczne pokrywają powierzchnię 361 milionów km2. 97% wody na ziemi to woda słona. Od tysięcy lat ludzie wydobywają sól z oceanów, łowią ławice ryb. Niejednokrotnie rybołówstwo jest najważniejszym bądź jedynym źródłem wyżywienia czy utrzymania. Nieoceniona jest również rola oceanów w pochłanianiu dwutlenku węgla z atmosfery.
Woda jest ważnym czynnikiem klimatotwórczym. Jej podstawowe znaczenie polega na tym, że pochłaniając duże ilości ciepła pochodzącego ze Słońca, chroni Ziemię przed przegrzaniem, w ten sposób umożliwia trwanie życia na naszej planecie.
Wpływ wody na rzeźbę terenu jest ogromny. Działalność samych rzek odgrywa dużą rolę w formowaniu powierzchni Ziemi. Sztormy i pojedyncze fale kształtują delty rzek i wybrzeża. Działalność erozyjna lodowców prowadzi do powstawania wysokich i stromych klifów, dolin, jezior rynnowych czy przepięknych fiordów.
Płynąca woda jest niewyczerpalnym i ekologicznym źródłem energii. Może być wykorzystywana do napędzania np. kół młyńskich, a w hydroelektrowniach do wytwarzania elektryczności.
Historia rozwoju społeczeństw i rozkwitu gospodarczego starożytnych kultur wskazuje jednoznacznie, że jednym z podstawowych czynników decydujących o sukcesie była zawsze woda - odpowiedniej ilości i jakości. Współcześnie znaczenie wody nie zmalało, lecz jeszcze wzrosło.
Wraz z rozwojem gospodarczym w ostatnich kilkudziesięciu latach gwałtownie wzrasta zapotrzebowanie na wodę. Na początku XX wieku średnie zużycie wody na jednego mieszkańca Ziemi wynosiło ok. 20-30 litrów dziennie. Obecnie w państwach rozwiniętych gospodarczo wzrosło ono do 500 litrów na dobę. Woda jest surowcem, z którego korzysta wiele gałęzi przemysłu, rolnictwo, leśnictwo, gospodarka komunalna, przy czym na potrzeby przemysłu zużywa się ok. 80% ogólnej ilości wody.
W ostatnich latach gwałtownie wzrasta zapotrzebowanie na wodę w rolnictwie. Zwłaszcza w strefach klimatu suchego i półsuchego. Ilość wody zużywanej przez rolnictwo, w zależności od warunków klimatycznych, rodzaju upraw i systemów nawożenia, waha się od 500 do 1500 litrów na dobę na jednego mieszkańca. W prognozach na najbliższe lata w ogólnym zużyciu wód, rolnictwo stanie się podstawowym konsumentem wody.
Bardzo duże ilości wody zużywane są przy hodowli. Utrzymanie przez dobę koni lub bydła pochłania ok. 60 litrów na sztukę, a trzody chlewnej - 6 litrów na sztukę.
W naszej strefie klimatycznej obecnie najwięcej wody zużywa przemysł, głównie paliwowo-energetyczny.
Woda odgrywa niezastąpioną rolę w gospodarce komunalnej.
Nie sposób przecenić rekreacyjnych walorów wody. Wszelkie w miarę czyste zbiorniki wodne, czy rzeki mogą stanowić atrakcje turystyczne, być wykorzystywane do zakładania kąpielisk i uprawiania sportów wodnych.
W rejonach zasobnych w wodę jest ona niekiedy bezsensownie marnowana. Nie uświadamiamy sobie jak wielkie ma znaczenie. W miejscach gdzie brakuje wody ludzie przemierzają pieszo całe kilometry żeby jej zaczerpnąć; w krajach trzeciego świata tłoczą się wokół kilku kranów zaopatrujących w wodę całą dzielnicę. Dlatego troska o wodę to jednocześnie troska o przyszłość i życie całego globu. Ze względu na rolę, jaką pełni w naszym życiu musimy oszczędnie nią gospodarować i dbać o poprawę jej stanu.

Bibliografia:

"Biologia z higieną i ochroną środowiska" ? A. Jerzmanowski, K. Staroń, C.W. Korczak
"Biologia" - T. Miński, H. Wiśniewski
"Fizjologia organizmów z elementami anatomii człowieka" - P.Hoser
"Encyklopedia naukowa dla dzieci i młodzieży"
"Encyklopedia dla młodzieży" Larousse
"HIGIENA-OCHRONA ZDROWIA" - C.W. Korczak
"Podstawy ochrony środowiska" ? Drągowski.