Odmiana nazwisk angielskich.

ODMIANA NAZWISK ANGIELSKICH I FRANCUSKICH

1. Nazwiska zakończone w piśmie:

a) na spółgłoskę wymawianą, np. Bush, Eliot,
b) na spółgłoskę nie wymawianą, np. Mitterrand, Diderot, wyjątkiem są nie wymawiane spółgłoski -s, -x
c) na -y po samogłosce, np. Shelley, Disney, Macaulay;
otrzymują końcówki polskie bez apostrofu, np.
-Bush, Busha, z Bushem, o Bushu;
-Mitterrand, Mitterranda, z Mitterrandem, o Mitterrandzie;
-Disney, Disneya, z Disneyem, o Disneyu.


2. Nazwiska zakończone na -e nieme (tzn. nie wymawiane) otrzymują polskie końcówki po apostrofie, np.

-Donne, Donne’a, Donne’owi, z Donne’em;
-Moore, Moore’a, Moore’owi, z Moore’em;
-Wallace, Wallace’a, Wallace’owi, z Wallace’em


3. Jeśli w którymś przypadku gramatycznym brzmienie głoski kończącej temat nazwiska jest w języku polskim inne niż w języku oryginalnym, wówczas zakończenie tego nazwiska piszemy zgodnie z pisownią polską, a -e nieme i apostrof — jeśli występują — pomijamy:

-Grant [Grant], z Grantem, o Grancie.
-Joyce [Dżojs], z Joyce’em, o Joysie;
-Barthes [Bart], z Barthes’em, o Barcie;
-Mauriac [Moriak], z Mauriakiem, o Mauriacu;
-Proust [Prust], z Proustem, o Prouście;
-Remarque [Remark], z Remarkiem, o Remarque’u;

Inne przykłady: Descartes — o Descarcie, Combes — o Combie, Manet — Manecie.


4. Nazwiska zakończone na -a (dotyczy to nie tylko nazwisk angielskich i francuskich, ale również wszystkich innych) odmieniają się tak samo, jak polskie nazwiska zakończone na -a, np.
-Głowala, Kudera, Lasota:
-Zola, Zoli, Zolę, Zolą;
-O’Hara, O’Harze, O’Harę, O’Harą;

W liczbie mnogiej nazwiska wymienione w poprzednich punktach również otrzymują polskie końcówki (odmieniają się tak, jak polskie nazwiska zakończone na spółgłoskę, np. Kurek, Gołąb):
-Mitterrandowie, o Mitterrandach (możliwe też państwo Mitterrand, o państwu Mitterrand


5. Nazwiska kończące się w wymowie na e (zapisywane w postaci liter: ai, -eu, po których mogą następować niewymawiane litery spółgłoskowe -s lub -x) odmieniamy w liczbie pojedynczej jak przymiotniki, przy czym odcinamy początkowe samogłoski z końcówek przymiotnikowych -ego, -emu, -im (-ym), np.

-Montesquieu, Montesquieugo, Montesquieum.
a) Po nie wymawianej literze spółgłoskowej -s lub -x stawiamy apostrof, np.
-Marais, Marais’go, o Marais’m;
-Beaumarchais, Beaumarchais’go, o Beaumarchais’m.

UWAGA: W niektórych opracowaniach zaleca się nieodmienność nazwisk Beaumarchais, Resnais, Marais, ale zalecenie to nie wydaje się uzasadnione; oczywiście, gdy te nazwiska wystąpią wraz z imieniem, mogą pozostawać w formie nieodmiennej.

6. Nazwiska kończące się w wymowie na -y lub -i po spółgłosce (pisane przez -y, -ie) odmieniają się w liczbie pojedynczej jak przymiotniki. Nazwiska na -y w dopełniaczu, celowniku i bierniku piszemy z apostrofem, gdyż głoska ta w tych przypadkach nie jest wymawiana; nazwiska zakończone na -i, -ie — bez apostrofu, np.

-O’Kelly, O’Kelly’ego, O’Kelly’emu, z O’Kellym, o O’Kellym;
-Murphy, Murphy’ego, Murphy’emu, z Murphym, o Murphym;
-Christie, Christiego, Christiemu, z Christiem, o Christiem;
.
Nazwa własna Piotr Curie tradycyjnie pozostaje w postaci nie odmienianej (jednakże przede wszystkim ze względu na zwyczaj użycia tego nazwiska z imieniem, gdyby nazwisko Curie oznaczające mężczyznę wystąpiło samodzielnie, należałoby je odmieniać według powyższego wzoru).
a) Nazwiska Anglików zakończone na -i są z reguły pochodzenia włoskiego i odmieniają się tak jak podobne nazwiska włoskie
b) W liczbie mnogiej nazwiska zakończone na -y, -i, -ie występują zwykle z imionami, nazwami, tytułami — toteż nie są odmieniane, np. bracia Kennedy (ale też wyjątkowo: o Kennedych), o państwu Murphy.


7. Nazwiska na -o, -oi, -au, -ou, również wtedy, gdy po tych samogłoskach następują nie wymawiane -s, -x, są nieodmienne, np.

-Hugo .