Zdolności polityczne pierwszych Piastów - znaczenie chrztu

Pierwszym władcą Polski był Mieszko I, panujący od około 960 do 992 r. Właśnie w początkach jego panowania Polska pojawiła się na arenie międzynarodowej. Była już wówczas państwem stosunkowo silnym i dość rozległym obejmującym: Wielkopolskę, Kujawy. Mazowsze i część Małopolski.

Cesarstwo pruskie, pierwsza potęga ówczesnej Europy, uważało się za zwierzchnika całego zachodniego chrześcijaństwa, powołanego do zwalczania i nawracania pogan. Napotkawszy na swej wschodniej drodze pogańskie plemiona Słowian Połabskich podjęło drogą podboju próbę podporządkowania ich sobie i chrystianizacji. W 963r. doszło do pierwszego starcia zbrojnego.Mieszko I bystry i przewidujący polityk, od razu zrozumiał, jakie Polsce grozi niebezpieczeństwo i uznał, że najlepszym rozwiązaniem i zabezpieczeniem interesów będzie przyjęcie chrześcijaństwa. I to nie z rąk cesarza niemieckiego, ale za pośrednictwem niedawno ochrzczonych słowiańskich Czechów. W ten sposób uniemożliwił cesarstwu wtrącanie się w wewnętrzne sprawy swojego kraju. W 965 r. Mieszko ożenił się z córką czeskiego władcy Dobrawą, a w następnym roku przyjął chrzest i wprowadził chrześcijaństwo do Polski. Było to wydarzenie ogromnej wagi.

Chrzest miał dla państwa polskiego doniosłe i wielostronne znaczenie. Dzięki przyjęciu chrztu Mieszko stał się równy innym władcom państw chrześcijańskich.

Mieszko postarał się też o niezależną od innych ośrodków kościelnych własną organizację kościelną. Duchowni chrześcijańscy byli jedynymi wówczas ludźmi w Polsce, którzy umieli czytać i pisać. Przywieźli ze sobą drogocenne, łacińskie księgi kościelne. Chrzest otworzył także dostęp do łacińskiej cywilizacji i kultury, którą duchowni przekazywali wraz z szerzeniem wiary. Księża, którzy jako jedyni znali język dyplomacji – łacinę-prowadzili kancelarię książęcą, kontrolowali skarb, pełnili rolę posłów na obcych dworach.

Przyjęcie chrztu przez Polskę szybko zaczęło przynosić korzystne rezultaty, przede wszystkim w polityce zagranicznej. Stosunki Mieszka I z cesarstwem układały się na ogół poprawnie, natomiast gorzej z zarządcami nadgranicznych okręgów-margrabiami

Mieszko zdawał sobie jednak doskonalę sprawę, ze pokój z Niemcami nie jest pewny, że Cesarstwo dążyć będzie do rozciągnięcia swego zwierzchnictwa na ziemie polskie. A do tego nie chciał dopuścić. Postanowił, więc możliwie trwale zabezpieczyć zachodnią granicę polski, ale do tego potrzebował silniejszego sojusznika niż Czechy. Znalazł go w Stolicy Apostolskiej, która była wówczas najwyższym autorytetem, i oddał swe państwo pod jej opiekę. Oczywiście nie na pomoc zbrojną ze strony Rzymu liczył Mieszko. Potrzebne mu było poparcie moralne, a papież dysponował bardzo groźną bronią, jaką była klątwą kościelną, której mogł użyć w obronie interesów swoich sprzymierzeńców.

Zapewniwszy bezpieczeństwo zachodniej granicy, przystąpił Mieszko do dalszego wzmacniania państwa i zjednoczenia w nim wszystkich polskich plemion. Pod koniec życia odebrał Czechom zachodnią cześć Małopolski z Krakowem i Śląsk, nie zdołał jednak odzyskać utraconych w 981 r. Grodów Czerwieńskich. W ten sposób w ciągu swego długiego panowania w dużej mierze dzięki przyjęciu chrztu ustalił Mieszko granice Polski, które były w ogólnych zarysach zbliżone do dzisiejszych.

W chwili śmierci Mieszka I Bolesław miał 26 lat. Już wówczas nadano mu przydomki Chrobry i Wielki. Był on synem Mieszka I i Dobrawy. Ojciec w swoim testamencie podzielił tak ziemie zjednoczonego państwa, że Bolesławowi prawnie należała się tylko Śląsk i Małopolska, a pozostałe oddał w ręce Ody, która miała sprawować nad nimi władzę aż do uzyskania przez jej synów pełnoletniości. Bolesław nie zgadzał się z takim podziałem władzy. Wypędził wiec z kraju macochę i przybrane rodzeństwo i sam stanął na czele zjednoczonego państwa. Dzięki temu udało się utrzymać jedność w Polsce. Bolesław zadbał także o poparcie ze strony cesarza Prus wspierając kolejną niemiecką wyprawę przeciwko Wieletom.

Oprócz zjednania sobie cesarza, Bolesław zabiegał także o przychylność papieża. Do spełnienia tego celu przyczynił się św. Wojciech

Władca Polski pomógł mu zorganizować wyprawę, którą Wojciech podjął wiosną 997 roku. Prusowie potraktowali Wojciecha jako obcego, który zagraża ich zwyczajom i wierzeniom. Poniósł tam męczeńską śmierć. Papież po roku ogłosił go świętym. Uważany jest za pierwszego męczennika polskiego. Bolesław chciał wykorzystać ten fakt i rozpoczął starania o utworzenie arcybiskupstwa na ziemiach państwa polskiego. W 999 roku papież Sylwester II utworzył arcybiskupstwo gnieźnieńskie.

W marcu 1000 roku do Gniezna, ówczesnej stolicy Polski, przybył Otto III. Bolesław, będący jego dobrym przyjacielem, spotkał się z nim już na granicy państwa i towarzyszył mu aż do Gniezna.

Obrady w Gnieźnie trwały kilka dni. W ciągu nich uzgodniono wiele ważnych dla Polski spraw. Cesarz potwierdził oficjalnie stworzenie arcybiskupstw w Gnieźnie oraz trzech biskupstw: w Kołobrzegu, Krakowie i Wrocławiu. Przy czym nadal pozostawało dawne biskupstwo w Poznaniu. Bolesław Chrobry zyskał prawo do mianowania biskupów. Sprawiło to, że organizacja kościelna w państwie była samodzielna, a Kościół Katolicki w Polsce stał się niezależny od Kościołów w innych państwach, głównie cesarstwa pruskiego. Podlegał tylko papieżowi. Na pierwszego arcybiskupa polskiego wybrano Radzima Gaudentego - brata św. Wojciecha. Zniesiono także trybut - daninę, którą władca Polski musiał płacić na rzecz cesarza. Przede wszystkim jednak Otto III przedstawił Bolesławowi Chrobremu swój projekt zjednoczenia Europy. Chciał on podzielić Europę tylko na dwie części: Bizancjum i Zjednoczoną Europę, w skład, której miała wchodzić Słowiańszczyzna (a na jej czele Bolesław Chrobry), Germania, Italia i Galia. Każdy z tych czterech regionów miał mieć odrębnego władcę, jednak wszyscy władcy mieli prowadzić wspólną politykę, nie wywołując wojen. Piękne plany zjednoczenia Europy cesarza Niemiec przekreśliła na zawsze jego śmierć. Otto zmarł w Italii w dwa lata po zjeździe gnieźnieńskim.

Po śmierci Otto III w 1002 roku na tron wstąpił Henryk II, nieprzyjazny Chrobremu. Gdy Chrobry dowiedział się o śmierci przyjaciela, chcąc wykorzystać wynikłe z tej przyczyny zamieszanie w cesarstwie, zajął jeszcze w 1002 roku sąsiadujące ze Śląskiem ziemie Słowian połabskich, opanowane przez margrabiów niemieckich i podległe królowi niemieckiemu: Łużyce, Milsko i Miśnię. Henryk II uznał jednak ten zabór i nadał Bolesławowi Milsko i Łużyce jako lenno. Uroczystość ta miała miejsce w Merseburgu. Jednak, gdy Chrobry opuszczał tereny państwa niemieckiego, został napadnięty. Ten drobny incydent zaważył na stosunkach polsko-niemieckich, które natychmiast uległy oziębieniu.

W 1003 roku Chrobry zajął także Czechy i Morawy. Wówczas Henryk II zażądał uznania zwierzchności niemieckiej nad Czechami i złożenia hołdu lennego, na co Chrobry nie wyraził zgody. Henryk II wyruszył do Czech, gdzie wykorzystał powstanie ludowe przeciwko Chrobremu, zmuszając go do wyjazdu z kraju. Konflikt doprowadził do wybuchu wojny polsko-niemieckiej. Henryk II zorganizował kilka wypraw wojennych na Polskę, z których pierwsza, w 1005 roku, dotarła aż pod Poznań. Działania wojenne toczyły się głównie na Śląsku, a linią obronną Bolesława stała się Odra. Cesarz Henryk II doznał wielu niepowodzeń podczas tej wojny. Napotkał także opór ze strony panów niemieckich, co szczególnie wykorzystywał Chrobry, podsycając bunt przeciw władcy mając w jego obozach swoich ludzi. W rezultacie wojna skończyła się w 1018 roku pokojem w Budziszynie - głównym grodzie Milczan. Na jego mocy Bolesław zachował Milsko i Łużyce.

Już podczas pobytu Otto III w 1000 roku Chrobry zaczął myśleć o swojej przyszłej koronacji na króla. Koronacja odbyła się dopiero na Wielkanoc 1025 roku w katedrze gnieźnieńskiej, gdyż wówczas stolicą państwa polskiego było właśnie Gniezno.

Koronacja królewska była ceremonią o charakterze zarówno państwowym, jak i kościelnym, ponieważ w trakcie arcybiskup namaszczał go olejkami świętymi. Następnie włożono mu na głowę koronę i podarowano inne insygnia władzy królewskiej: berło w kształcie ozdobnej, krótkiej laski, jabłko, czyli złotą kulę z krzyżem, oznaczającą glob ziemski, miecz Szczerbiec i świętą włócznię - dar Otto III. Dzięki takiemu charakterowi ceremonii władza w kraju w rozumieniu władców i poddanych stała się uświęcona, zesłana przez Boga.

Koronacja ta miała ogromne znaczenie nie tylko polityczne, ale także moralne. Świadczyła o całkowitej niezależności i jedności państwa polskiego, a władcę Polski przedstawiała odtąd jako boskiego pomazańca.

Bolesław Chrobry zwany także Wielkim zmarł w kilka miesięcy po swojej koronacji, jeszcze w 1025 roku. Był pierwszym królem Polski i pierwszym królem z dynastii Piastów.
Prowadził bardzo aktywną politykę zagraniczną.

W trakcie wojen polsko-niemieckich odłączył od Polski Pomorze. Uniezależnił kościół w Polsce od zwierzchnictwa cesarza niemieckiego, przekazując władze nad nim bezpośrednio Stolicy Apostolskiej. Pomyślnie zakończyły się jego wyprawy na Kijów, przez co mógł dołączyć do terenów polskich także Grody Czerwieńskie. Rozwinęła się także rola grodów, które teraz miały charakter ośrodków administracyjnych, zapewniających realizację woli panującego oraz pełniły rolę wojskowo-obronne.

Bolesław Chrobry oprócz zdolności wojskowych odznaczał się nie byle, jakim talentem politycznym. Nie załamywał się w chwilach trudnych i beznadziejnych. Konsekwencja, z jaką dążył do uzyskania korony królewskiej, wskazuje na jego upór i wytrwałość. Dzieło stworzone przez Bolesława Chrobrego nie przetrwało długo. Rządy jego syna, Mieszka II, już w pierwszym roku panowania, doprowadziły do rozpadu stworzonej z trudem monarchii. Scalenia państwa i powrotu do dawnej świetności z czasów Bolesława Wielkiego podjął się syn Mieszka II, Kazimierz Odnowiciel.

Znaczenie przyjęcia chrztu miało ogromne znaczenie nie tylko dla państwa Mieszka I, ale dla całej historii Polski. Religia chrześcijańska wielokrotnie w ciągu naszej historii pomagała nam się zjednoczyć i przetrwać trudne chwile, np., gdy najeżdżali nas wrogowie, lub gdy Polska była pod zaborami. Dzięki przyjęciu chrztu przez Mieszka I obecnie Polska należy do cywilizacji państw zachodu i możliwe były zasługi naszego papieża Jana Pawła II dla całego chrześcijaństwa, a po wstąpieniu do NATO i UE Polska może ukształtować oblicze Europy i świata.