Układ wydalniczy

1.W przemianach metabolicznych w komórkach organicznych powstają różne substancje, również te o właściwościach toksycznych. Powinny być one sprawnie wydalane z organizmu. Nagromadzenie tych substancji np. mocznika może być śmiertelne lub stać się przyczyną zatrucia

2. Wydalanie odbywa się przez skórę, układ oddechowy, układ moczowy i układ pokarmowy. Organizm wydala metabolity pochodzące z białkowych przemian materii
(np. amoniak, mocznik, kreatyna, kreatynina, kwas moczowy)

3. Skóra jest powłoką ciała. W momencie przegrzania organizmu, wydobywa się pot, który jest odbiałczonym osoczem krwi. Pot jest podobny do moczu, zawiera więcej soli mineralnych i wody, a mniej metabolitów. Spełnia rolę termoregulacyjną i wydalniczą.

4. Układ oddechowy ma na celu doprowadzenie tlenu do układu krwionośnego oraz usunięcia z organizmu CO2 . Część CO2 łącząc się z wodą tworzy kwas węglowy. Po połączeniu z wapnem tworzy węglan wapnia, który może być wbudowany w układ kostny. Przez układ oddechowy usuwana jest woda w postaci pary wodnej.

5.Układ moczowy. Głównym jego organem są nerki wyposażone w nefrony zaopatrzone w kłębuszki nerkowe, których rolą jest filtracja krwi. W wyniku której powstaje mocz pierwotny. Zawiera on wodę, metabolity, sole mineralne, aminokwasy, glukozę i inne substancje. Część wody, soli mineral. , glukoza i niektóre aminokwasy , jest sprowadzana do organizmu. Nazywamy to resorbcją zwrotną.

6.W układzie moczowym krew jest oczyszczana po raz drugi. Pierwsza faza oczyszczania występowała w wątrobie.

7. W układzie pokarmowym odbywa się proces wchłaniania substancji odżywczych. Resztki nie strawione podlegają procesom fermentacji i gnicia w wyniku tego powstają gazy (CO2 , metan , siarkowodór). Zaleganie tych gazów powoduje zatrucia i wzdęcia. W trakcie procesów gnilnych, powstają organiczne substancje toksyczne. Im więcej błonnika tym lepsze wychwytywanie nadmiaru tłuszczów, cholesterolu i substancji toksycznych.

Budowa układu wydalniczego. Nerki mają kształt nasion fasoli i są umieszczone po obu stronach kręgosłupa. Z układem krwionośnym połączone są za pomocą żył i tętnic nerkowych, które doprowadzają krew poddawaną filtracji i odprowadzają krew odfiltrowaną. Od każdej nerki odchodzi moczowód, który umożliwia odprowadzenie moczu do pęcherza moczowego. Mocz zebrany w pęcherzu moczowym wydalany jest na zewnątrz przez cewkę moczową.

Budowa i funkcjonowanie nerki. Najmniejsza jednostka w której powstaje mocz jest nefron. W budowie nerki wyróżnia się dwie warstwy : zewnętrzną – korę nerki i wewnętrzną -rdzeń nerki . Jedna część każdego nefronu znajduje się w korze nerki, druga zaś w rdzeniu.

Powstawanie moczu można podzielić na trzy etapy. W pierwszym krew podlega filtracji. Drugi etap polega na resorpcji, czyli odzyskiwaniu z przesączonej cieczy wszystkich składników, które powinny wrócić do krwi. W trzecim etapie mocz ulega zagęszczeniu

Filtracja odbywa się w początkowej części każdego nefronu, czyli w kłębuszku nerkowym. Jest on zbudowany z naczyń krwionośnych i otoczony tzw. torebką Bowmana, zbierającą filtrat. Tutaj krew ulega filtracji, w wyniku czego powstaje wielka ilość przesączu, zawierającego zarówno subst. przeznaczone do usunięcia jak i substancje potrzebne. Te ostanie , a także ogromna większość przesączonej wody, są odzyskiwane w dalszych częściach nefronu.

Resorpcja składników potrzebnych organizmowi z pierwotnego przesączu zachodzi w długim, cieńkościennym kanaliku nerkowym, odchodzącym od torebki bowmana i otoczonym naczyniami krwionośnymi. Kanalik nerkowy składa się z trzech części : kanalika krętego pierwszego rzędu, pętli Henlego oraz kanalika krętego drugiego rzędu – przy czym każda odpowiada za inny etap powstawania moczu. Z przesączu, przepływającego przez kolejne odcinki kanalika nefronu, niektóre substancje – glukoza , aminokwasy oraz liczne jony – są transportowane z powrotem do płynu tkankowego a następnie do krwi.

Ostateczne zagęszczenie moczu odbywa się w kanaliku zbiorczym, do którego mocz wpływa z kilku kanalików nerkowych. Ilość krwi przepływającej przez nerkę jest ogromna. Z niej powstaje odpowiednio duża ilość pierwotnego przesączu. Zawartość wody w wydalanym moczu zależy od potrzeb w funkcjonowaniu organizmu.

Homeostazą nazywamy utrzymywanie na stałym poziomie parametrów środowiska wewnętrznego organizmu. Mechanizmy homeostazy pozwalają utrzymać na stałym poziomie warunki środowiska wewnętrznego organizmu: temperaturę oraz skład chemiczny płynów ustrojowych. Regulacja temperatury polega na kontroli produkcji ciepła powstającego w wyniku zachodzących w komórkach reakcji metabolicznych oraz kontroli wymiany ciepła przez skórę. Na tę ostatnią składa się przede wszystkim kontrola przepływu krwi przez tętniczki znajdujące się blisko powierzchni ciała oraz kontrola wydzielanego potu. Podczas infekcji bakteryjnych i wirusowych zwykle pojawia się gorączka. Poziom glukozy we krwi kontroluje trzustka, natomiast poziom jonów i zawartość wody we krwi regulują nerki. Nerki są odpowiedzialne za wydalanie substancji niepotrzebnych. Ciśnienie krwi jest utrzymywane na stałym poziomie dzięki kontroli sprawowanej przez układ nerwowy oraz kontroli hormonalnej. Wątroba pełni wiele funkcji w utrzymywaniu homeostazy.