Budowa komputera

Płyta główna jest podstawowym urządzeniem komputera. Znajduje się na niej: gniazdo procesora, gniazda rozszerzające, złącza dla modułów pamięci, sterowniki napędów dyskietek i dysków twardych, porty oraz układ pamięci ROM. W zależności od typu płyty znajdują się na niej określonego typu gniazda rozszerzenia ISA, PCI i AGP, w których montowane są karty rozszerzeń. Płyta główna jest nierozerwalnie związana z procesorem. O wydajności płyty głównej decyduje zainstalowany na niej układ zwany chipsetem. Steruje on przepływem informacji pomiędzy procesorem a umieszczonymi na płycie innymi podzespołami. Niezależnym od procesora standardem konstrukcyjnym płyt głównych jest standard ATX. Jego podstawową cechą jest zintegrowany na płycie interfejs portów: klawiatury, myszki, drukarki itp.

Procesor to układ scalony zawierający jednostkę centralną komputera (CPU - Central Processing Unit), który jest podstawowym elementem każdego komputera. Jego zadaniem jest wykonywanie zadań na podstawie instrukcji otrzymywanych od wykonywanych programów. Podstawowym parametrem mikroprocesora jest zegar, który określa, z jaką częstotliwością mikroprocesor przetwarza dane. Częstotliwość zegara jest podawana w MHz lub GHz (megahercach lub gigahercach). Najszybsze z procesorów przekroczyły już barierę 4 GHz. Rynek procesorów zmienia się bardzo szybko i przynajmniej raz do roku pojawia się całkowicie nowy produkt, który generuje nową klasę komputerów. Dany typ procesora współpracuje z określonym typem płyt głównych. W chwili obecnej najpopularniejszą grupą procesorów są układy firmy Intel: Pentium D, Pentium 4 i Celeron D oraz układy firmy AMD: Athlon 64 i Sempron. W zależności od typu układu inna jest lista rozkazów, które procesor może wykonać. W przypadku bardziej wydajnych komputerów, montuje się w nich kilka procesorów.

Pamięć w komputerze służy do przechowywania informacji. Rozróżniamy tzw. pamięć stałą (np. pamięć ROM) oraz pamięć ulotną (np. pamięć operacyjna RAM). Pamięć ROM (Read Only Memory) nazywana jest także pamięcią nie ulotną. Zachowuje ona swoją zawartość także w czasie wyłączenia komputera. Jest to możliwe dzięki odpowiedniemu podtrzymaniu napięcia przez baterię. Pamięć ta jest zbudowana na układzie scalonym umieszczonym na płycie głównej komputera i służy do przechowywania programów w postaci tzw. BIOS-u komputera. Pamięć RAM (Random Access Memory) nazywana jest pamięcią o dostępie swobodnym lub pamięcią operacyjną. Jest ona niezbędna w komputerze do szybkiej wymiany danych. Zarządzaniem pamięcią zajmuje się obecny w komputerze system operacyjny. Pamięć RAM jest także określana jako pamięć ulotna, ponieważ jej zawartość zanika w przypadku wyłączenia komputera lub jego restartu. Obecnie najpopularniejsze są pamięci DDRAM w postaci 400 pinowych układów na złączu typu DIMM..

Karta graficzna umożliwia przetwarzanie obrazu oraz zapewnia współpracę komputera z monitorem. Do niedawna istniały dwie grupy kart graficznych: karty grafiki obsługujące typowe aplikacje oraz karty posiadające tzw. akcelerator grafiki 3D (wykorzystywany w grach oraz zastosowaniach multimedialnych). Wówczas w komputerze instalowano dwie karty. Obecnie najpopularniejsze są karty posiadające standardowo akcelerator grafiki 3D. Większość nowoczesnych kart grafiki jest obecnie przeznaczona do współpracy z gniazdem rozszerzającym typu AGP. Podstawowym parametrem każdej karty grafiki jest ilość zainstalowanej na niej pamięci. W pamięci karty przechowywana jest informacja niezbędna do utworzenia obrazu. Dlatego też, w zależności od ilości pamięci na karcie, różna może być tzw. paleta kolorów (color palette), w jakiej obraz jest wyświetlany na ekranie. Kolor każdego wyświetlanego punktu opisywany jest pewną ilością bitów. W zależności od liczby bitów, opisującej kolor punktu na ekranie, może on być wyświetlany np. w palecie 65,5 tysięcy kolorów (216 bitów - High Color) czy 16,8 milionów kolorów (224 - True Color).

Jest to urządzenie którego nie widać, ale jest bardzo ważne w systemie komputerowym. Zapisuje się na nim programy, system operacyjny i dane aplikacji. To właśnie na nim zapisujemy edytowane dokumenty, ulubione pliki mp3 i sam system MS Windows. Jest to więc element ważny i trzeba go starannie wybrać. Ważnym kryterium wyboru jest pojemność wyrażana w gigabajtach (GB). Dyski obecnie dostępne są już bardzo pojemne i przekraczają 400 GB. Spowodowane jest to coraz większym zapotrzebowaniem programów takich jak gry czy programy edukacyjne. Dla kogoś kto będzie tylko pracował wystarczy najmniejszy dostępny dysk, jednak nie należy przesadzać, ponieważ różnice w cenach są na tyle niewielkie, że czasem nie warto oszczędzać. Szybkość dysków w domu ma znaczenie drugorzędne, choć oczywiście im szybszy, tym lepiej. Ważniejsze jest wybranie marki i producenta. Dobre firmy oferują dyski o długiej gwarancji (nawet 5 lat), co oznacza małą awaryjność. Trzeba pamiętać, że utrata dysku jest często boleśniejsza niż zepsucie procesora. Możemy stracić wszystkie dane i programy, które z takim mozołem gromadziliśmy. Dyski twarde można z grubsza podzielić na dwie grupy: ATAPI i SCSI. Różnica polega na typie interfejsu za pomocą którego dysk komunikuje się z jednostką centralną. Dyski SCSI są szybsze od ATAPI, ale obecnie ta różnica nie jest już tak duża jak niegdyś. Domowy użytkownik powinien raczej kupić dysk ATAPI, ponieważ sprawia mniej kłopotów podczas instalacji. Pojawiły się nowe typy dysków: FireWire i USB. Pierwsze są bardzo szybkie i bardzo drogie i są przeznaczone dla profesjonalistów. Drugie są ciekawym uzupełnieniem domowego zestawu komputerowego, ponieważ są to dyski zewnętrzne, więc można je łatwo odłączyć i przenieść do innego komputera. Użycie w nich łącza typu USB bardzo upraszcza tą procedurę.

Odczyt danych z płyt CD-ROM odbywa się za pomocą odpowiedniego urządzenia, zwanego napędem CD-ROM. W celu zapisania danych na dysku CD należy komputer doposażyć w urządzenie zwane nagrywarką (wypalarką). Zapis odbywa się na specjalnie do tego celu przygotowanych płytach, które posiadają oznaczenie CD-R. Szczególną odmianą są dyski CD-RW (Compact Disk Re-Writable), na których istnieje możliwość wielokrotnego zapisu danych. Ważnym parametrem napędu CD jest, podobnie jak w przypadku dysków, średni czas dostępu, który w obecnie sprzedawanych modelach jest krótszy niż 80 milisekund. Innym istotnym parametrem jest prędkość odtwarzania napędu. Im wyższa prędkość odtwarzania, tym większy transfer danych. Nowoczesne napędy CD osiągają 48-, a nawet 52-krotną prędkość odtwarzania (1-krotna prędkość odtwarzania to transfer danych rzędu 150 kB/s). Napędy CD-ROM umożliwiają odczyt danych z płyt CD zawierających dane komputerowe, jak i płyt CD z muzyką.