Indywidualne środki ochrony dróg oddechowych

Podstawowymi środkami ochrony dróg oddechowych, oczu i twarzy są maski przeciwgazowe. Dzielą się one na filtracyjne i izolacyjne. Działanie ochronne masek filtracyjnych polega na oczyszczaniu skażonego powietrza w momencie jego przepływu przez pochłaniacz. Maski izolacyjne całkowicie izolują drogi oddechowe, oczy i twarz od środowiska. Oddycha się tlenem znajdującym się w specjalnych zbiornikach. Istnieje wiele typów masek przeciwgazowych, w które wyposaża się armie i przygotowywuje dla ludności cywilnej, ale różnice między nimi, poza wyglądem są niewielkie. Np. dla rannego istnieje specjalna maska, pozwalająca na nałożenie jej na obandażowaną głowę i uszczelnienie wokół szyi za pomocą specjalnego kołnierza i pasków. W powszechnym wyposażeniu formacji obrony cywilnej, a także szkół są dwa rodzaje masek przeciwgazowych: maska filtracyjna typu wojskowego i maska filtracyjna typu cywilnego.
Maska przeciwgazowa filtracyjna typu wojskowego.
Składa się ona z:
- części twarzowej, rury łączącej i pochłaniacza.
W skład kompletu wchodzą również:
- wkładki niepotniejące, zakładki ocieplające, torba do przechowywania i przenoszenia maski.
Część twarzowa – w kształcie głowy jest wykonana z elastycznej gumy, w której zainstalowane są oprawki z szybkami okularowymi i komora zaworów. Część twarzowa produkowana jest w pięciu rozmiarach: 0, 1, 2, 3 i 4. Rozmiar 0 jest najmniejszy, a 4 największy. NA bokach części twarzowej znajdują się karby, dzięki którym przylega ona dobrze do głowy. Część twarzowa umożliwia oddychaniem powietrzem czystym, przefiltrowanym przez pochłaniacz.. Rozdzielanie prądów powietrza wdychanego i wydychanego odbywa się w komorze zaworów.
Rura łącząca – jest wykonana z elastycznej karbowanej gumy i służy do połączenia części twarzowej z pochłaniaczem za pomocą nagwintowanych końcówek.
Pochłaniacz – wykonany jest z blachy w kształcie owalnej puszki z wtłoczonymi karbami zabezpieczającymi przed odkształceniami. W dolnej jego części jest otwór dla wlotu wdychanego powietrza zabezpieczony korkiem w celu ochrony warstw filtrujących. W górnej części znajduje się nagwintowany wkręt do połączenia pochłaniacza z rurą łączącą lub z częścią twarzową maski, gdy rura łącząca jest uszkodzona. Pochłaniacz filtracyjny nie chroni dróg oddechowych przed tlenkiem węgla. Do tej ochrony służy specjalny typ pochłaniacza hopkalitowego (zamienia on tlenek węgla na nieszkodliwy dwutlenek węgla). Pochłaniacz hopkalitowy niezbędny jest podczas gaszenia pożarów i prac ratowniczych w zadymionych pomieszczeniach. Można go zamontować między pochłaniaczem maski przeciwgazowej a rurą łączącą.
Torba maski – ma 3 przegrody przeznaczone: na rękawice ochronne, część twarzową z rurą łączącą i pochłaniacz. Kieszeń zewnętrzna na IPP czyli indywidualny pakiet przeciwchemiczny, a wewnątrz torby między tylnymi przegrodami na wkładki niepotniejące.
Warunkiem pełnego wykorzystania właściwości ochronnych maski przeciwgazowej jest dobranie właściwego rozmiaru części twarzowej. W tym celu należy dokonać za pomocą taśmy centymetrowej dwóch pomiarów głowy: obwodu głowy wzdłuż podbródka, szczęk i czubka głowy oraz odległości od chrząstki w otworze jednego ucha ponad łukami brwiowymi do chrząstki drugiego ucha. Suma obydwu pomiarów określa wielkość potrzebnej maski. Jeśli wynik będzie wynosił:
- do 92 cm – rozmiar 0,
- 92 – 95,5 – 1,
- 95,5 – 99 – 2,
- 99 – 102,5 – 3,
- powyżej 102,5 cm – 4.
W celu utrzymania niezawodności maski dokonuje się jej okresowego przeglądu. Części gumowe nie powinny mieć przekłuć ani pęknięć, co można sprawdzić przez rozciąganie gumy i obejrzenie jej pod światło. Należy sprawdzić czy nie są uszkodzone oprawki i szkła czy komora zaworów jest czysta, a zawory całe i nie posklejane, czy w dobrym stanie jest pierścień i uszczelki w nakrętce komory zaworów i rurze łączącej. Pochłaniacz nie może mieć przebić, zgięć i uszkodzeń.
Dokonawszy przeglądu maski należ sprawdzić jej działanie. Podstawowym warunkiem funkcjonalności maski przeciwgazowej jest jej szczelność. Całe wdychane powietrze powinno przechodzić wyłącznie przez pochłaniacz. Po założeniu części twarzowej wyjmuje się pochłaniacz, aby sprawdzić, czy korek zatyka dolny otwór, a następnie zrobić głęboki wdech. Jeśli powietrze nie przedostaje się do wnętrza części twarzowej, oznacza to, że maska jest szczelna. Jeśli powietrze dostaje się do niej, trzeba ustalić, która jej część jest wadliwa.
Maska może ulec uszkodzeniu. Jeżeli uszkodzenie części twarzowej jest nieznaczne, wówczas miejsce to wystarczy mocno przycisnąć do twarzy. W razie większego rozerwania gumy, rozbicia szkieł okularowych lub uszkodzenia zaworu wydechowego należy z części twarzowej zrezygnować i korzystać tylko z pochłaniacza i rury łączącej. W tym celu trzeba wstrzymać oddech, z zamkniętymi oczyma zdjąć część twarzową i odkręcić od niej rurę łączącą. Koniec rury włożyć do ust, zatkać nos i oddychać ustami. Oczu nie otwierać. Tak trzeba poczekać do czasu otrzymania nowej maski lub odprowadzenia do ukrycia.
Jeżeli pochłaniacz został przestrzelony lub przekłuty uszkodzone miejsce należy zatkać palcem lub szmatą, zakleić gliną lub chlebem. Przy dużym uszkodzeniu pochłaniacza korzystanie z maski jest bezcelowe.
Maska przeciwgazowa filtracyjna typu cywilnego.
Składa się z:
- części twarzowej i pochłaniacza.
Produkowana jest w trzech rozmiarach. W celu ustalenia potrzebnego rozmiaru należy zmierzyć odległość od nasady nosa do podbródka.
- 99 mm do 109 mm – rozmiar 1
- 110 mm do 119 mm – 2
- 120 mm i więcej – 3.
Część twarzowa maski jest wykonana z gumy. U dołu znajduje się komora zaworów, u góry ma 3 taśmy nagłowia: czołową, potyliczną i ciemieniową. Komora zaworów łączy się bezpośrednio z pochłaniaczem.
Zastępcze środki ochrony dróg oddechowych.
Nie chronią one przed działaniem bojowych środków trujących, ale zabezpieczają drogi oddechowe przed skażeniami pyłem promieniotwórczym i pyłem nietoksycznym, a częściowo przed bakteriami chorobotwórczymi.
Maska przeciwpyłowa – składa się z części przedniej (korpusu), która jest maską właściwą, zatrzymującą niektóre szkodliwe substancje oraz części tylnej czyli wiązań. Korpus powinien składać się z dwóch warstw zewnętrznych wykonanych z dość rzadkiej tkaniny i kilku warstw wewnętrznych z tkanin grubszych, np. wełny czy waty. W korpusie powinny być osadzone okulary ze szkła. Część tylna może być uszyta z dwóch warstw tkaniny rzadszej albo płótna bieliźnianego, do których umocowuje się tasiemki, gumę szelkową lub gumkę bieliźnianą., ściągające maskę w obwodzie, by dobrze przylegała do twarzy cześć przednia.
Tampon – chroni usta i nos. Sporządza się go z kilku warstw cienkiej tkaniny filtrującej, zwilżonej roztworem odkażalnika. Pod uciskiem palców łatwo przyjmuje kształt twarzy i dobrze do niej przylega.
Opaska ochronna – może być wykonana z gazy i waty zwilżonej przed użyciem w roztworze sody.
Respiratory – mają zastosowanie gównie w przemyśle. Zależnie od typu służą do ochrony przed różnymi środkami zanieczyszczającymi powietrze. W niektórych z nich można zastosować pochłaniacze przeznaczone do ochrony przed tlenkiem węgla, cyjanowodorem, amoniakiem.
Sposób zakładania maski
a) przeciwgazowej filtracyjnej typu wojskowego
Zdejmujemy nakrycie głowy, wyjmujemy z torby część twarzową z rurą łączącą, uchwycić rękoma brzegi części potylicznej, w ten sposób, aby kciuki były na zewnątrz, wstrzymać oddech, zamknąć oczy, przyłożyć dolny brzeg części twarzowej do podbródka i przesuwając i przesuwając palce z dołu do góry wzdłuż części potylicznej, nałożyć część twarzową na głowę. Teraz należy zrobić energiczny wydech w celu usunięcia skażonego powietrza, które mogło dostać się do części twarzowej, otworzyć oczy i normalnie oddychać, po czym włożyć nakrycie głowy.
Maskę zdejmuje się, chwytając lewą ręką za komorę zaworów, odciągając maskę w dół, a później do przodu i do góry.
b) przeciwgazowej filtracyjnej typu cywilnego
Trzymając czterema palcami obu rąk za taśmy nagłowia, wkłada się najpierw energicznie i głęboko brodę, a potem resztę twarzy, i palcami nasuwa się taśmy na tył głowy. Maskę zdejmuje się, chwytając ją za komorę zaworów, następnie odciąga się w dół i do przodu.