Rola pielęgniarki w zapobieganiu zakażeniom wewnątrzszpitalnym

Zakażenie wewnątrzszpitalne jest najczęstszym powodem powikłań u pacjentów po zabiegach operacyjnych. Profilaktyka zakażeń wewnątrzszpitalnych w pracy pielęgniarki sprowadza się przede wszystkim do przestrzegania zasad postępowania pielęgnacyjnego, gwarantującego niedopuszczenie do powikłań lub zmniejszenie ich występowania. W szpitalach, a szczególnie na oddziałach zakaźnym i chirurgicznym warunki sprzyjają do wniknięcia drobnoustrojów patogennych do organizmu ludzkiego. Ich źródłem są: hospitalizowani chorzy z infekcjami, nosiciele, środowisko patogenne.
Drogą przenoszenia się bakterii jest bezpośredni kontakt człowieka z innymi ludźmi, a także otaczającymi go przedmiotami. Uaktywnianiu się drobnoustrojów chorobotwórczych oraz zwiększaniu się podatności na zakażenie i rozmnażaniu bakterii sprzyjają takie działania medyczne jak: drenaże jam ciała, cewnikowanie dużych naczyń, pęcherza moczowego, drenaże przestrzeni zewnątrz-oponowej, stosowanie respiratorów, odżywianie pozajelitowe.
Na oddziałach intensywnej terapii ryzyko zakażeń jest dziesięciokrotnie większe niż na innych oddziałach. Najczęściej zakażenia wewnątrzszpitalne wywołują szczepy bakterii: pałeczki Gram-ujemne i szczepy gronkowcowe.
Do najważniejszych i podstawowych działań mających na celu zapobieganie występowania zakażeń wewnątrzszpitalnych należą:
 Stosowanie zasad higieny i aseptyki, antyseptyki:
- Mycie chirurgiczne rąk na bloku operacyjnym przed każdą operacja,
- Zakładanie jałowych rękawic oraz odzieży przed operacją,
- Zakładanie rękawiczek higienicznych podczas wykonywania wszelkich czynności przy pacjencie,
- Utrzymanie higieny osobistej pacjentów oraz własnej,
- Przed wykonaniem jakiegokolwiek zabiegu należy higienicznie umyć ręce,
- Zakładanie maseczek i czepków na włosy przed operacją,
- Posługiwanie się tylko i wyłącznie jałowym sprzętem na bloku operacyjnym. (dezynfekować w wannach z płynem dezynfekcyjnym, czyścić i myc sprzęt mechanicznie, ręcznie przy użyciu szczotki albo w myjniach ultradźwiękowych, osuszać ściereczkami lnianymi lub suchym powietrzem, ze specjalnego pistoletu lub pompki, sterylizować, właściwie przechowywać i transportować, właściwie otwierać pakiety, zestawy, tace, stosować sprzęt według obowiązujących procedur),
 Stosowanie zasad i technik wykonywania zabiegów pielęgniarskich z grupy aseptycznych:
- Częsta obserwacja miejsc wkłucia, ujścia drenów i cewników, obserwacja rany i opatrunków, dbanie o czystość cewników,
- Codzienna zmiana opatrunków, a w razie potrzeby częściej (np. po zabrudzeniu, przekrwieniu, zamoczeniu),
- Posługiwanie się jałowymi narzędziami podczas zmiany opatrunku na ranie pooperacyjnej,
- Dokładne czyszczenie i dezynfekcja ran.
 Odpowiednie przygotowanie pacjenta do operacji (kąpiel aseptyczna całego ciała, golenie miejsca operacyjnego),
 Przestrzeganie izolacji i segregacji pacjentów w celu zapobiegania rozprzestrzeniania się zakażeń wewnątrzszpitalnych,
 Stosowanie określonych zasad i procedur w usprawnianiu pacjenta,
 Prawidłowa pielęgnacja pacjentów zaintubowanych i rurki intubacyjnej,
 Okresowa ocena stanu zdrowia pielęgniarek, ocena stanu odporności,
 Poddawanie się szczepieniom, które chronią pielęgniarkę przed zachorowaniem na chorobę zakaźną,
 Prowadzenie dokumentacji tzw. zranień i ukłuć.
Do zakażeń szpitalnych należą zakażenia pacjentów oraz personelu. Bezpieczeństwo pacjenta powinno być dla nas najważniejsze, ale zabezpieczamy także siebie. Za nieprzestrzeganie zasad bhp i reżimu sanitarnego może spotkać nas kara i spore wyrzuty sumienia, więc warto jest przestrzegać tych zasad ze względu na dobro pacjenta i własne oraz prawo.


Piśmiennictwo:
1. Karczewski, J. K. (red). (2002). Higiena. Lublin : Wydawnictwo Czelej
2. Dzierżanowska, D., Jeljaszkiewicz, J. (1999). Zakażenia szpitalne. Bielsko-Biała: Alfa Medica Press