Charakterystyka gospodarcza Niziny Mazowieckiej

Przemysł daje zatrudnienie ponad 420 tys. osób, z czego prawie połowa pracuje w elektromaszynowej grupie gałęzi. Przemysł elektromaszynowy Niziny Mazowieckiej reprezentowany jest przez różnorodne jego rodzaje, z wyraźną dominacją gałęzi maszynowej, środków transportu, elektrotechnicznej oraz elektronicznej. Przemysł metalowy na ogół lokalizuje się blisko zakładów hutniczych i ciężkich branż przemysłu maszynowego. W związku z rozwojem zakładów hutnictwa w Warszawie oraz bliskością Okręgu Staropolskiego, także przemysł metalowy znalazł korzystne warunki rozwoju. Przemysł środków transportu charakteryzuje się nielicznymi dużymi zakładami montującymi gotowe pojazdy, oraz liczną grupą mniejszych wytwórni części i podzespołów, położonych w bliskim sąsiedztwie zakładów głównych. Przemysł spożywczy przynosi tutaj znaczące dochody. Zawdzięczane to jest jego lokalizacji związanej z bazą surowcową i dużymi skupiskami ludności – rynkiem zbytu. Ta gałąź przemysłu nie daje jednak szans na przetrwanie w rynku stałej konkurencji mniejszym zakładom i sklepom. Rynek spożywczy bowiem, szczególnie w dużych miastach, zdominowany został przez hipermarkety, oferujące swoje produkty po znacznie niższych cenach.

Aglomeracja warszawska to także centrum przemysłu lekkiego /głównie odzieżowego/, mineralnego, hutniczego oraz chemicznego.

Ranga transportowa i komunikacyjna regionu wynika z położenia na jego terytorium głównego węzła krajowego, Warszawy. Miasto, dzięki pełnionym funkcjom i położeniu niemalże w centrum kraju, skupia wszystkie formy transportu. Stąd wybiegają w wielu kierunkach całego świata linie kolejowe, drogowe, lotnicze, zapewniając połączenie stolicy z innymi miastami i zagranicą. W Warszawie znajduje się także międzynarodowe lotnisko Okęcie, koncentrujące niemal cały międzynarodowy ruch pasażerski. Dobrze byłoby jednak, gdyby ilość przekształciła się również w jakość. Stan wielu dróg, choćby w centrum Warszawy nie spełnia nawet podstawowych norm, Okęcie w stosunku do istniejących potrzeb jest niewspółmiernie małe, koleje często brudne i zaniedbane.

Na Nizinie Mazowieckiej nie występują żadne surowce mineralne o większym znaczeniu gospodarczym. Spośród surowców energetycznych występują jedynie złoża węgla brunatnego wydobywanego koło Bełchatowa. Złoża te charakteryzują się dużą miąższością – przeciętnie 50 m, jednakże, aby je osiągnąć, trzeba zdjąć 150 m nadkładu, co pociąga za sobą duże koszta.
Pospolite są tylko iły i gliny ilaste służące do wyrobu cegieł.

Warunki przyrodnicze regionu są na ogół mało dogodne dla rolnictwa, dlatego o jego poziomie i efektywności decydują w dużej mierze czynniki pozaprzyrodnicze, a mianowicie: społeczno-własnościowe i organizacyjno techniczne. Na kształtowanie struktury produkcji rolnej ma wpływ m.in. aglomeracja warszawska. Rolnictwo w jej strefie podmiejskiej przybiera specyficzne cech, mniej uzależnione od warunków naturalnych.

W regionie większy niż w całym kraju jest udział własności indywidualnej przekraczający znacznie 90%. Na wielkość i strukturę produkcji rolnej ma duży wpływ rozdrobnienie gospodarstw, jak również organizacja procesu wytwarzania i wyposażenie w środki trwałe i środki produkcji.

W regionie tym jest mniej małych gospodarstw.

Użytki rolne stanowią 2/3 ogólnej powierzchni regionu, reszt to obszary leśne oraz pozostałe grunty i nieużytki. Zalesienie regionu, w porównaniu do sytuacji krajowej jest słabe. Cechą struktury użytkowania gruntów jest wysoki udział sadów w woj. Mazowieckim.

W strukturze użytków rolnych ¾ powierzchni przypada na grunty orne. Powierzchnia zasiewów wynosi ponad 1,6 mln ha, czyli 74% ogólnej powierzchni użytków rolnych regionu. W strukturze upraw przeważają 4 zboża, wśród których dominuje żyto. Poza zbożami uprawiane są rośliny niezbożowe – głównie burak cukrowy oraz rzepak. Grupa pozostałych roślin uprawnych występuje na kilku % powierzchni zasiewów i obejmuje warzywa, krzewy owocowe i plantacje truskawek.

W strefie podmiejskiej Warszawy występują liczne szklarnie, który rozwój i efektywność produkcji jest niezależna od warunków klimatyczno – glebowych.

Zwarte kompleksy łąk i pastwisk występują w pł.-wsch. części regionu oraz w rozległych dolinach rzecznych.

Produkcja globalna regionu wynosi 11% produkcji krajowej.

Wyróżnia się kilka typy gospodarki rolnej:
a) o przewadze gospodarstw średnich o dość wysokim stopniu mechanizacji i nawożenia mineralnego
b) o przewadze gospodarstw małych o średnim poziomie mechanizacji, dużym udziałem pracy zwierząt