Prawo Gospodarcze

Prawo Gospodarcze


Normy Prawa Gospodarczego mają charakter:
1. cywilno-prawny albo
2. administracyjno-prawny

Ad.1) Normy Prawa Gospodarczego o charakterze cywilno-prawnym są wtedy, gdy zawierają dowolną umowę, dowolny kontrakt w obrocie gospodarczym (zasada równouprawnienia stron).

Ad.2) Normy o charakterze administracyjno-prawnym są przez organy państwowe (nie ma zasady równorzędnego traktowania stron).

PRAWO GOSPODARCZE – to ogół norm prawnych regulujących ustrój danych jednostek i podmiotów gospodarczych, ich działalność gosp. oraz stosunki prawne powstające w związku z tą działalnością.
Znaczy to, że przepisy Prawa Gosp. regulują z jednej strony ustrój podmiotów gosp. z drugiej strony odnoszą się do samej działalności gospodarczej.

Działalność gospodarcza (ustawa z 19.9.1999r.-Prawo o działalności gosp.- art.2 ust.1) - jest to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Przepisów ustawy (art.3) nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybołówstwa śródlądowego oraz wynajmowania pokoi i wydawania posiłków oraz innych usług turystycznych.

ŹRÓDŁA PRAWA GOSPODARCZEGO
Są liczne, obszerne, małostabilne, często się zmieniają, mają charakter ogólny lub bardzo szczegółowy.

1) Kodeks Cywilny – reguluje różne umowy gospodarcze
2) Kodeks Spółek Handlowych z 15.9.2000r.
3) Ustawa – Prawo w działalności gospodarczej z 19.11.1999r.
4) Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym z 1997r.
5) Ustawa o Przedsiębiorstwach Państwowych
6) Prawo Spółdzielcze
7) Prawo Bankowe
8) Prawo Przewozowe
9) Prawo o Działalności Ubezpieczeniowej
10) Prawo Dewizowe
11) Prawo Upadłościowe
12) Prawo o Obrotach Papierów Wartościowych

Konstytucyjne zasady prowadzenia działalności gospodarczej:
1) Zasada wolności gospodarczej
2) Zasada równości podmiotów podejmujących i prowadzących działalność gosp.
3) Zasada swobody umów
4) Zasada ochrony konkurencji
5) Zasada poszanowania dobrych obyczajów w obrocie gosp.

Charakterystyczne jest to, że żadna z tych zasad nie ma charakteru absolutnego, zawsze występują pewne ograniczenia. Adresowane są do przedsiębiorców i ustawodawców oraz administracji państwowej.

1) Zasada wolności gospodarczej ujęta jest w art.20 i 22 Konstytucji
Art.20 - społeczna gospodarka rynkowa oparta jest na wolności działalności gosp., wartości prywatnej oraz solidarności dialogu i współpracy partnerów społecznych, stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 22 – mówi o pewnych ograniczeniach – Ograniczenie wolności działalności gosp. jest możliwe tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Zasada ta dotyczy zarówno samej działalności gosp. jak i swobody podejmowania decyzji i form organizacyjnych.

2) Zasada równości podmiotów podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą
Wynika ona z art.35 Konstytucji i art.5 ustawy – Prawo działalności gospodarczej.
Zasada ta obowiązuje w zakresie ochrony prawnej, obciążeń podatkowych, w dostępie do kredytów.
Zasada ta dotyczy również cudzoziemców prowadzących działalność w Polsce.

3) Zasada swobody umów (art.53 Kodeksu Cywilnego)
Strony, które zawierają umowę, mają swobodę w podjęciu decyzji, czy zawrzeć umowę, z kim, jaka ma być treść umowy.
Zawarta umowa musi być zgodna z obowiązującymi przepisami ustawy.

4) Zasada ochrony konkurencji (art.8 Prawa działalności gosp.)
Przedsiębiorca ma obowiązek kierować się zasadami uczciwej konkurencji (nie może ograniczać innych).

5) Zasada poszanowania dobrych obyczajów w obrocie gospodarczym
Chodzi o to, że przestrzeganie samych zasad jest niewystarczające, należy budować zaufanie.

PRZEDSIĘBIORCA (dawniej kupiec) – definicja w Ustawie – „Prawo działalności gospodarczej” z 1999r, art.2 ustęp 2.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gosp.
Ustęp 3 artykułu 2 określ, że:
Za przedsiębiorców uważa się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gosp.(a nie spółki jako całości).

Ustawa ta różnicuje przedsiębiorców – wprowadza pojęcie – małego i średniego przedsiębiorcy (wymóg przepisów Unii Europejskiej) – rozdział 6 ustawy „Prawo działalności gosp.”- celem tych przepisów jest wzięcie małych i średnich przedsiębiorców w ochronę.
Art.53 stanowi:
Państwo stwarza z poszanowaniem zasad konkurencji korzystne warunki dla funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorców w szczególności potrzeb:
1) Inicjowanie zmian stanu prawnego sprzyjających rozwojowi małych i średnich przedsiębiorców, w tym dotyczących dostępu do środków finansowych pochodzących z kredytów i pożyczek.
2) Wspieranie instytucji umożliwiających finansowanie działalności gosp. na dowolnych warunkach.
3) Wyrównywanie warunków wykonywania działalności gosp. ze względu na obciążenia publiczno-prawe.
4) Ułatwianie dostępu do informacji, szkoleń.

KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH - z 15.9.2000r. zgodny z przepisami Unii Europejskiej - obowiązuje od 1 stycznia 2001r.
Przedtem obowiązywał Kodeks Handlowy – rozporządzenie Prezydenta RP z 1934r., którego przepisy uchylono w 1965r. z wyjątkiem przepisów dotyczących spółek handlowych.

Kodeks Spółek Handlowych podzielony jest na 6 tytułów:
1) Przepisy ogólne (wprowadzenie, pojęcia)
2) Przepisy o spółkach osobowych
3) Przepisy o spółkach kapitałowych
4) Łączenie, podziały i przekształcanie spółek (jest możliwość przekształcenie spółki cywilnej w handlową, ale nie odwrotnie)
5) Przepisy karne (dotyczy nieuczciwych wspólników)
6) Przepisy przejściowe i końcowe (są charakterystyczne dla przepisów, które były poprzedzone innym aktem prawnym).

Ustawodawca określił dokładnie charakter każdej spółki – czy jest osobowa, czy kapitałowa.
Spółka komandytowo-akcyjna (nowa), która jest połączeniem spółki osobowej i kapitałowej ustawodawca uznał za spółkę osobową.
Zakres podmiotowy Kodeksu – 6 spółek prawa handlowego, które mogą działać w Polsce.

Zakres przedmiotowy Kodeksu – reguluje wszystko, co dotyczy spółek – ich tworzenie, organizację, funkcjonowanie, łączenie, podział.
Kodeks operuje innymi pojęciami niż poprzednio:
- Nie ma kupca - jest przedsiębiorca,
- Ujednolicono pojęcie kapitału zakładowego dla wszystkich rodzajów spółek,
- Zamiast przedmiot przedsiębiorstwa wprowadzono przedmiot działalności spółki.
Rodzaje podmiotów gospodarczych:
Spółki – handlowe (6) – 2 kapitałowe i 4 osobowe - cywilne
1) Przedsiębiorstwa państwowe
2) Banki
3) Spółdzielnie
4) Przedsiębiorstwa z udziałem zagranicznym
5) Fundacje
6) Jednoosobowe podmioty gospodarcze
7) Inne podmioty (działalność gosp. jest ich działalnością uboczną – związki zawodowe, stowarzyszenia, kościoły, kluby sportowe).

Spółki osobowe:
1) spółka jawna
2) spółka partnerska
3) spółka komandytowa
4) spółka komandytowo-akcyjna (nowa)

Spółki kapitałowe:
1) spółka akcyjna
2) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
SPÓŁKA - jest prawną formą współdziałania dwóch lub większej liczby osób dla łatwiejszego osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego.

Podział spółek na:
1. spółki cywilne
2. spółki handlowe
Podział ten nie wyjaśnia różnic merytorycznych między nimi.

Ad.1) Istotę spółki cywilnej określa Kodeks Cywilny a art.860.
Zadaniem jej jest osiągnięcie celu gospodarczego. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gosp. przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładu.

Ad.2) Spółki handlowe nastawione są na bardziej profesjonalną działalność niegospodarczą.
Umowę spółki handlowej określa art.3 Kodeksu Spółek Handlowych. Przez umowę Spółki Handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.

Przyjęty jest podział spółek na:
I. spółki kapitałowe
II. spółki osobowe (4 handlowe i 1 cywilna)

I. Spółki kapitałowe:
1) spółka akcyjna
2) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

II. Spółki handlowe o charakterze osobowym:
1) spółka jawna
2) spółka partnerska (od I.2001r.)
3) spółka komandytowa
4) spółka komandytowo-akcyjna

I. Spółka kapitałowa:
• posiada osobowość prawną
• struktura jej określona jest przez przepisy (swoboda wspólników jest ograniczona)
• majątek spółki stanowi jej własność
• wspólnicy muszą wnieść kapitał w określonej wysokości przez Kodeks Spółek Handlowych
• praca nie jest kapitałem zakładowym (jedynie gotówka i środki rzeczowe)
• prace w spółce kapit. prowadzone są przez wyspecjalizowane organy
• skład osobowy jest zmienny, bowiem akcje-udziały są zbywalne
• odpowiedzialność za zobowiązania ponosi spółka jako podmiot.

Odwrotnie jest w spółce osobowej.

II. Spółka osobowa:
• nie posiada osobowości prawnej
• struktura spółki jest dowolna (określana przez wspólników)
• majątek przekazany na rzecz spółki jest współwłasnością wspólników
• wysokość kapitału jest dowolna
• praca może być traktowana jako wkład-kapitał
• prace spółki wspólnicy prowadzą bezpośrednio bez wyspecjalizowanych organów
• skład osobowy jest trwały
• odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy.

Kodeks Spółek Handlowych (630 art.) utrzymał w mocy pewne przepisy starego Kodeksu Handlowego z 1934r. dotyczące firmy i prokury.

Firma – to nazwa, pod którą przedsiębiorca ma prowadzić przedsiębiorstwo.
Przy spółce osobowej w Firmie musi być uwzględniona pierwsza litera imienia i nazwisko wspólników (przy sp. kapit. nie).
Każda nowa firma powinna odróżniać się od firm już działających.
Jak każde dobro osobiste firma podlega ochronie prawnej.

Prokura – jest to specjalny rodzaj pełnomocnictwa handlowego. Występuje wyłącznie w działalności spółek handlowych w obrocie gospodarczym.
Prokurent – osoba posiadająca pewne pełnomocnictwa. Ma bardzo szerokie uprawnienia prawne (art.632 KH z 1934r).

SPÓŁKA PARTNERSKA (od I.2001r.)
Istotę spółki określa art. 86 Kodeksu Spółek Handlowych.
Jest to spółka osobowa założona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej działalność pod własną firmą (każdy z partnerów musi mieć udokumentowane prawo do wykonywania wolnego zawodu).
Art.88 wylicza wolne zawody, których wykaz nie pokrywa się z wykazem wolnych zawodów, które można wykonywać w Polsce.
Wolne zawody według art.88, KSH to – adwokat, aptekarz, architekt, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, księgowy, lekarz, pielęgniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy, tłumacz przysięgły. Wg tego art. Spółki partnerskiej nie może założyć artysta plastyk.
Umowa spółki partnerskiej jest zawarta w formie aktu notarialnego, w którym określony jest:
• rodzaj wykonywanego zawodu przez partnerów
• przedmiot działalności spółki
• nazwiska i imiona partnerów
• określa się Firmę
Spółkę partnerską można powołać na czas nieokreślony lub określony. Można używać skrótu „sp.p.” na określenie spółki partnerskiej.

SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
Jest to spółka kapitałowa, najbardziej powszechna, działała już dawniej. Zmiana w nowych przepisach dotyczyła wysokości kapitału zakładowego.
Spółka z o.o. wywodzi się z prawa niemieckiego z końca XIX w.
Jest wygodną formą spółki do prowadzenia działalności gospodarczej, (gdy ktoś rozpoczyna działalność pozwala oddzielić majątek przeznaczony na działalność gosp. od osobistego.
W odniesieniu do spółki z o.o. przyjęty jest też model 1-osobowy – właściciel spółki odpowiada tylko kwotą wniesionego kapitału do spółki, a nie całym swoim majątkiem.
W poprzednim Kodeksie Handl. z 1934r. spółka z o.o. mogła być tworzona wyłącznie w celu prowadzenia działalności gosp. Obecnie rozszerzono ten cel – na każdy cel prawnie dozwolony.
Etapy tworzenia spółki z o.o.
I – zawarcie umowy między wspólnikami
II – wniesienie całego kapitału zakładowego (minimum)
III – ustanowienie władz spółdzielni – wyspecjalizowanych organów
IV – wpisanie spółki do rejestru.

Etap I:
W przypadku spółki 1-osobowej – tworzy się akt założycielski w formie aktu notarialnego.
We wszystkich przypadkach zapisujemy Firmę, siedzibę spółki, określamy przedmiot (rodzaj) działalności, czas trwania, wysokość kapitału zakładowego, liczbę i udziały poszczególnych wspólników.
Etap II:
Wysokość kapitału zakładowego – to minimum narzucone przez przepisy Kodeksu SH (podniesiono go 12-krotnie z 4.000 do 50.000 zł – wymóg Unii Europejskiej). Może to być gotówka, wkłady rzeczowe – aport (praca nie jest kapitałem).
Kapitał dzieli się na udziały (1 udział-500zł, poprzednio 50zł). Świadectwa posiadania udziałów są imienne.
W związku z podniesieniem kapitału zakładowego, ustawodawca wprowadził pewną ochronę spółek działających przed 1.I.2001r. – dopuszcza stopniowe dochodzenie do kwoty minimalnej 50.000zł w ciągu 5 lat (w ciągu pierwszych 3 lat do kwoty 25.000zł).
Przewaga kapitałowa zależy od ilości udziałów. Udziały są zbywalne w formie pisemnej, notarialnie poświadczonej.
Zarząd spółki jest zobowiązany do prowadzenia księgi udziałów.
Sposoby zbywania udziałów:
• w formie darowizny
• jako część masy spadkowej

Etap III -Władze spółki:
• Zgromadzenie Wspólników
• Rada Nadzorcza
• Zarząd

Zgromadzenie Wspólników jest organem uchwałodawczym, ma obowiązek zwołania Wolnego Zgromadzenia Wspólników przynajmniej raz na rok. Głosowanie odbywa się w zasadzie jawnie. Wspólnik może zaskarżyć uchwałę (wytoczenie powództwa o jej uniewinnienie), jeżeli jest ona:
- sprzeczna z ustawą
- sprzeczna z umową lub dobrymi obyczajami
- ma na celu pokrzywdzenie wspólnika.

Rada Nadzorcza ma za zadanie nadzorować działalność spółki (powyżej 25 wspólników), przy małych spółkach nadzór bezpośredni.
Wybierana jest uchwałą spółki, nie może powoływać ją Zarząd. W skład Rady nie może wchodzić członek Zarządu, główny księgowy, radca prawny zakładu, czyli ci, którzy będą przez Radę Nadzorczą kontrolowane. Członkami jej mogą być nie tylko wspólnicy, ale i osoby z zewnątrz.
Rada Nadzorcza składa się minimum z 3 osób, które mogą być w każdym czasie odwołane.

Zarząd jest podstawowym organem spółki, kieruje jej pracami i reprezentuje ją na zewnątrz. Może być wieloosobowy lub 1-osobowy. Liczebność wynika z umowy wspólników lub ich zgromadzenia. Członków Zarządu można odwołać w każdej chwili.


Umowę spółki można zmienić w czasie jej działania przy spełnieniu warunków:
• uchwała zgromadzenia wspólników przyjęta liczbą 2/3 głosów, w obecności notariusza (sporządzenie protokółu notarialnego)
• zgłoszenie zmian do sądu rejestrowego.

Wykluczenie wspólnika może nastąpić na drodze prawnej z ważnych powodów – działa na niekorzyść spółki, a pozostali wspólnicy muszą mieć przewagę kapitałową nad nim.
Sąd ustala cenę, po jakiej zostaną przejęte udziały wykluczonego oraz termin spłaty. Niedochowanie tego terminu sprawia, że orzeczenie o wykluczeniu staje się nieskuteczne.
Warunki wykluczenia:
- poważne przyczyny
- przewaga kapitałowa
- wystąpienie na drogę sądową
- dopełnienie warunków ustanowionych przez sąd.

Rozwiązanie spółki z o.o:
1) przyczyny przewidziane w umowie
2) uchwała wspólników
3) orzeczenie sądu
4) ogłoszenie upadłości

Ad2) Uchwała wspólników musi zapaść na zgromadzeniu wspólników liczbą 2/3 głosów. Notariusz sporządza akt notarialny. Spółka istnieje dopóki nie zostanie wykreślona z rejestru.

Ad3) Sąd może uznać, że działalność spółki narusza prawo, zagraża interesom państwa.

Ad4) Ogłoszenie upadłości
Upadłość – niewypłacalność nie można ogłosić, gdy wstrzymanie spłacania długów jest krótkotrwałe, spowodowane przejściowymi trudnościami, musi to być sytuacja trwała, gdy majątek spółki nie wystarcza na spłacenie wierzycieli.
Postępowanie sądowe – upadłościowe prowadzi do rozwiązania spółki.
Celem likwidacji spółki jest w pierwszym rzędzie zaspokojenie wierzycieli, a później interes wspólników.
Jeżeli spółka jest w likwidacji, następuje ogłoszenie o niej w Monitorze Rządowym i Gospodarczym. Likwidację przeprowadzają likwidatorzy (członkowie ostatniego zarządu).
Ogłoszenie o likwidacji zgłasza się do rejestru sądowego, w nazwie spółki dopisuje się „w likwidacji”. Spółka w likwidacji ma w dalszym ciągu osobowość prawną do czasu wykreślenia jej z rejestru. Jej organy nie działają, reprezentowana jest przez likwidatorów.
Nad procesem likwidacji sprawuje nadzór Sąd Rejestrowy.

Ogłoszenie o likwidacji:
• celem jest wezwanie wierzycieli do zgłaszania swoich wierzytelności – czas 3 miesiące od ogłoszenia likwidacji
• nie może nastąpić podział majątku pomiędzy wspólnikami (pierwszeństwo wierzyciele)
• pozostały majątek ulega podziałowi między wspólników, nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia upadłości.
• Po zakończeniu likwidacji, likwidatorzy ogłaszają sprawozdanie likwidacyjne
• Wniosek o wykreślenie spółki z rejestru – następuje rozwiązanie spółki, traci osobowość prawną.

SPÓŁKA AKCYJNA (kapitałowa)
Obecnie uległ cel tworzenia spółki. Dawniej tworzona była w każdym celu prawnie dopuszczalnym, obecnie wyłącznie w celu prowadzenia działalności gospodarczej (odwrotnie niż przy spółce z oo).
Uproszczono sposób tworzenia spółki akcyjnej.
Poprzednio były dwa sposoby:
I – akt jednorazowy – punktem wyjścia było tzw. założenie łączne – utworzenie spółki przez akcjonariuszy założycieli.
II – proces – założenie sukcesyjne.

Tworzenie spółki akcyjnej obecnie:
I etap – zawiązanie spółki przez podpisanie statutu przez założycieli.
II etap – akcjonariusze wnoszą wkłady na pokrycie całego kapitału zakładowego (minimum).
III etap – ustanowienie władz spółki (tak jak przy spółki z oo.).
IV etap – wpis w rejestrze przedsiębiorstw.

Kapitał zakładowy został podniesiony 5-krotnie (minimum 500 tys. zł). Utrzymano wartość minimalną akcji – 1 zł. Wprowadzono zasadę ochrony spółek działających przed 1.I.2001 r. – mogą dochodzić stopniowo przez 5 lat do minimalnej kwoty kapitału zakładowego – 500 tys. zł. (250 tys. zł w ciągu 3 lat).
Rodzaje akcji:
1. Akcje imienne
2. Akcje na okaziciela (1 i 2 mogą się nawzajem przekształcać)
3. Akcje zwyczajne
4. Akcje uprzywilejowane (złota, niema)
5. Akcje gotówkowe
6. Akcje aportowe
Akcje uprzywilejowane dają prawo do dodatkowych głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy, do większej dyspensy, do większego udziału w majątku likwidowanej spółki. Zmieniono liczbę głosów z 5 na 2.
W ramach akcji uprzywilejowanych są tzw. akcje złote, których posiadacz ma szczególne uprawnienia decyzyjne na Zgromadzeniu Akcjonariuszy – może zgłosić weto w stosunku do uchwał Zgromadzenia, może otrzymać różne osobiste uprawnienia od spółki w zależności od postanowień wspólników. Są emitowane dla uhonorowania osób szczególnie zasłużonych dla spółki.
Nowy Kodeks wprowadził szczególny rodzaj akcji uprzywilejowanej – tzw. akcje nieme.
Akcja niema – daje właścicielowi uprawnienia w zakresie dywidendy, ale z wyłączeniem prawa głosu.
Walne Zgromadzenie Wspólników jest organem uchwałodawczym – kontrola akcjonariuszy nad uchwałami, mogą wnieść sprawę do sądu o unieważnienie uchwały sprzecznej z ustawą lub statutem.
Zarząd zwołuje Walne Zgromadzenie Wspólników na wniosek samych zainteresowanych albo z urzędu. Reprezentuje spółkę na zewnątrz, jest powoływany i odwoływany przez Radę Nadzorczą (poprzednio przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy). Może być 1-osobowy albo wieloosobowy. Powoływany na 2-3 lata.

Rada Nadzorcza jest powoływana, przepisy wykluczają nadzór bezpośredni. Dawny Kodeks Handlowy przewidywał, że w Radzie Nadzorczej musi zasiadać przynajmniej 5 członków, obecnie ograniczono liczbę do 3 osób. Członków Rady wybiera Walne Zgromadzenie. Kontroluje pracę spółki.


Rozwiązywanie – likwidacja spółki akcyjnej (reguluje art.99 KSp.Handlowych) przebiega analogicznie jak przy spółce z oo. W ciągu całego procesu likwidacji spółka akcyjna zachowuje osobowość prawną aż do momentu wykreślenia jej z rejestru (przy jej nazwie zaznacza się „spółka akcyjna w likwidacji”.
Przyczyny:
1) Przewidziane w statucie
2) Uchwała Zgromadzenia Wspólników
3) Ogłoszenie upadłości

SPÓŁKA JAWNA (osobowa)
Jest uregulowana w Kodeksie Sp.Handl. art.22-85.są niewielkie zmiany.
Obecnie ustawodawca określa, że jest to spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą (przedsiębiorstwo zarobkowe w większym wymiarze).
Spółka jawna (jak wszystkie spółki akcyjne) powstaje w drodze umowy w formie pisemnej pod rygorem nieważności (dawniej mogła to być umowa ustna).
Ustrój zewnętrzny spółki jawnej reguluje sama umowa wspólników, którzy osobiście prowadzą spółkę (bez powoływania specjalnych organów).
Może istnieć bez odrębnego majątku.
Majątek wyodrębniony na rzecz spółki nie staje się własnością spółki (nie posiada osobowości prawnej) jest współwłasnością wspólników.
Wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem wobec wierzycieli za zobowiązania spółki.
Wspólnik, który przystępuje do już działającej spółki, odpowiada także za zobowiązania poprzednie spółki.
Kodeks Spółek Handlowych wprowadził tzw. zasadę subsydialnej odpowiedzialności wspólnika -
Wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (poprzednio dowolnie).

SPÓŁKA KOMANDYTOWA (osobowa)
Mało zmian w stosunku do dawnych przepisów prawnych (była wykreślona z KH, a potem w zmienionej postaci przywrócona do Kodeksu Handlowego w 1991 r.).
Podstawową cechą jest to, że są w niej 2 kategorie wspólników:
• Komplementariusze
• Komandytariusze
Komplementariusze – są to aktywni wspólnicy, kierujący spółką, reprezentującą ją na zewnątrz, zawierają w jej imieniu umowy, zaciągają zobowiązania, dokonują w jej imieniu rozmaite czynności prawne. Odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki.

Komandytariusze – są to bierni, cisi wspólnicy. Czerpią zysk z ulokowanego w spółce kapitału. Nie odpowiadają swoim majątkiem za zobowiązania spółki, a tylko do wysokości tzw. sumy komandytowej (nie musi być taka sama dla wszystkich komandytariuszy danej spółki).

Tworzenie spółki komandytowej:
Umowa między wspólnikami w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Podaje się w niej nazwę firmy, jej siedzibę, przedmiot działania, kto jest komplementariuszem, a kto komandytariuszem. Wpisuje się sumy komandytowe (górny próg odpowiedzialności komendytariusza). Określa się firmę, pod którą spółka będzie prowadzić swoją działalność – nazwisko 1 komplementariusza (aktywnego wspólnika).





SPÓŁKA KOMANDYTOWO – AKCYJNA (nowa)
Ustawodawca określił charakter spółki jako osobową (w rzeczywistości jest mieszana osobowo-kapitałowa). Zapożyczona z praktyki niemieckiej.
Definicja (art.125 Kodeksu Spółek Handlowych)
Jest to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki, co najmniej 1 wspólnik odpowiada bez ograniczenia
(komplementariusz), a co najmniej 1 wspólnik jest akcjonariuszem. Umowa w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Określa się te elementy jak wyżej oraz wysokość kapitału zakładowego (minimum 50.000 zł), liczbę akcji.
Nazwa, pod którą spółka będzie prowadzić swoją działalność musi zawierać choćby 1 nazwisko (komplementariusza) – skrót S.K.A.
Za zobowiązania spółki odpowiada komplementariusz, akcjonariusz – nie.
Nowy komplementariusz odpowiada za zobowiązania dawne.
Spółkę na zewnątrz reprezentuje komplementariusz, akcjonariusz może być tylko jego pełnomocnikiem.
Organy spółki:
Rada Nadzorcza – tak jak w spółce kapitałowej, gdy akcjonariuszy więcej niż 25 osób. Członków Rady powołuje i odwołuje Walne Zgromadzenie Wspólników. Wchodzą do niej wyłącznie akcjonariusze (kontrolują komplementariuszy).
Walne Zgromadzenie może być zwyczajne lub nadzwyczajne.

Rozwiązanie spółki:
1) Przyczyny określone w statucie
2) Uchwała Walnego Zgromadzenia Wspólników
3) Ogłoszenie upadłości
4) Śmierć jednego komplementariusza
5) Wystąpienie komplementariusza (akcjonariuszom nie przysługuje prawo wypowiedzenia umowy).

SPÓŁKA CYWILNA (osobowa)
Określona w art.860 Kodeksu Cywilnego.
Utraciła podmiotowość prawną w momencie wejścia w życie „Prawa działalności gospodarczej”.
Spółka cywilna nie jest przedsiębiorstwem, przedsiębiorstwami są wspólnicy spółki cywilnej i to oni są rejestrowani jako podmiot gospodarczy. Ma większe możliwości niż spółka partnerska (wolny zawód).
Jest przewidziana do prowadzenia działalności gospodarczej.
Wspólnicy wnoszą wkłady w dowolnej postaci i wysokości (kapitał, aport, praca) – mówi się o mniemaniu równości wysokości wkładów wspólników, ponieważ odpowiedzialność wspólników jest analogiczna.
Ustawodawca widzi przekształcenie spółki cywilnej w spółkę prawa handlowego (odwrotnie nie) w spółkę jawną. Jeżeli wspólnicy chcieliby przekształcić spółkę cywilną w jakąś inną spółkę, to tok postępowania jest jak przy przekształcaniu w spółkę jawną.

PRZEKSZTAŁCANIE - DZIELENIE SPÓŁEK -------- BRAK !!!!!!!







RODZAJE BANKÓW W POLSCE
1. banki państwowe
2. Banki spółdzielcze
3. Banki działające w formie spółek akcyjnych

Banki państwowe nie podlegają wpisaniu do rejestru przedsiębiorstw państwowych. Podstawowe akty prawne to akty dotyczące ściśle przepisów bankowych – prawo bankowe. Jest to ustaw z 29 sierpnia 1997r., weszła w życie 1.I.1998r.
Oprócz prawa bankowego mamy ustawę o NBP z 29.VIII.1997r.i ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z 1994r.
Bank, który działa w formie banku spółki akcyjnej podlega przepisom dotyczących spółek akcyjnych, spółek handlowych i prawu bankowemu.
BANK (art.2 prawa bankowego) – osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustawy, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych, obciążających ryzykiem środki poniesione pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
Banki wykonują dwojakie czynności bankowe:
• czynności wynikające bezpośrednio z prawa bankowego (wykonuje tylko bank – przyjmowanie wkładów pieniężnych i prowadzenie rachunków, udzielanie kredytów, prowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych)
• czynności, które stają się czynnościami bankowymi, gdy wykonuje je bank (udzielanie pożyczek, operacje czekowe, wekslowe, udzielanie poręczeń).
Bank ma obowiązek dochowania tajemnicy naszych obrotów bankowych. Bank zwolniony jest z dochowania tajemnicy na wniosek sądu lub prokuratora, gdy prowadzone jest:
• postępowanie karne
• postępowanie karno – skarbowe
• postępowanie o alimenty
• postępowanie o podział majątku wspólnego
• postępowanie podatkowe
Bank występuje jako partner w umowach, sam odpowiada za swoje zobowiązania.
Skarb państwa odpowiada wyjątkowo za zobowiązania klientów.
Skarb państwa odpowiada:
• za zobowiązania banków państwowych z tytułu wkładów oszczędnościowych Bank Handlowy)
• za zobowiązania innych banków niepaństwowych, za których zobowiązania był już odpowiedzialny poprzednio.

TWORZENIE BANKÓW
Jest to uzależnione od tego, jaki to będzie rodzaj banku.
Banki państwowe
Tworzy je i likwiduje Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii prezesa NBP. Rada Ministrów nadaje statut i powołuje prezesa tego banku.
Banki spółdzielcze
Mają prawną formę spółdzielni. Musi uzyskać zgodę Prezesa NBP wydaną w porozumieniu z Ministrem Finansów. Działalność banku spółdzielczego regulują przepisy bankowe i spółdzielcze.
Banki w formie spółek akcyjnych
Powstają tak jak spółki akcyjne. Artykuł 21 Kodeksu Spółek Handlowych wymaga, aby taki bank był utworzony na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego. Paragraf 2 tego artykułu mówi, iż do utworzenia banku stosuje się przepisy Kodeksu SH w zakresie, jakim nie pozostają w sprzeczności z innymi ustawami NBP.
NARODOWY BANK POLSKI
To centralny bank państwowy – emisyjny.
Ma osobowość prawną, nie podlega wpisaniu do rejestru przedsiębiorstw państwowych. Na czele stoi Prezes NBP, który jest powoływany i odwoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta. Jego kadencja trwa 6 lat. Nie może piastować tej funkcji dłużej niż 2 kadencje. Wiceprezesi są powoływani i odwoływani przez Prezydenta na wniosek Prezesa NBP, który bierze udział w posiedzeniach Sejmu i Rządu. Nadzoruje on także banki zagraniczne, które działają na terenie Polski.

SPÓŁDZIELNIE
To dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i funduszu zakładowym, która w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.
Majątek spółdzielni stanowi prywatną własność jej członków. Spółdzielnia sama jest właścicielem majątku. Z chwilą likwidacji spółdzielni majątek ten trafia do członków spółdzielni.
Członkowie założyciele składają oświadczenie woli i podpisują statut spółdzielni. Pozostali członkowie wstępują do spółdzielni na zasadzie złożenia deklaracji.
Członek jest zobowiązany zdeklarować udziały, które wnosi. Nie muszą to być udziały gotówkowe. Każdy członek ma 1 głos przy podejmowaniu uchwał. Członkowie spółdzielni nie odpowiadają za długi spółdzielni. Członkiem może zostać każda osoba fizyczna, która posiada zdolność do czynności prawnej. Jednak są wyjątki (spółdzielnie inwalidzkie), które zrzeszają osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnej. Osoba, która nie może być członkiem organów spółdzielni reprezentowana jest przez pełnomocnika. Spółdzielnię może utworzyć 10 osób. W przypadku spółki rolnej 5 osób, a gdy jest to spółdzielnia, którą tworzą osoby prawne, to wystarczy 3 osoby.
Wystąpienie ze spółdzielni są poprzedzone wypowiedzeniem.

Zakładanie spółdzielni
Inicjatywa założenia spółdzielni jest oddolna, czyli zależy od przyszłych członków. Nie powstają w drodze decyzji administracyjnych. Nazwa, pod którą spółka prowadzi działalność to nazwa „Spółdzielni”. Członkowie zabiegają o wpisanie spółdzielni do rejestru, załatwia to sąd.
Najwyższym organem spółdzielni jest Walne Zgromadzenie, ma charakter uchwałodawczy.
Zarząd zwołuje Walne Zgromadzenie raz w roku.
Nadzwyczajne Zgromadzenie zwołuje się na żądanie Rady Nadzorczej lub samych członków (nie mniej niż 1/10 członków). Może być 1-osobowy lub wieloosobowy. Jeżeli jest 1-osobowy, to funkcje Zarządu pełni Prezes spółdzielni. Zarząd wybiera i odwołuje Walne Zgromadzenie spółdzielni lub Rada Nadzorcza.
Jeżeli zostanie podjęta uchwała niezgodna z prawem, może być zaskarżona do sądu.
Rada Nadzorcza jest organem kontroli zewnętrznej pracy spółdzielni. Minimalny jej skład to 3 osoby wybierane przez Walne Zgromadzenie. W Radzie Nadzorczej mogą zasiadać wyłącznie członkowie spółdzielni.

FUNDACJA
Jest to instytucja wyposażona w majątek przeznaczony stosownie do woli założycieli (fundatora) na określony cel, trwale z tym celem związany.
Fundacje tworzymy w formie aktu notarialnego, lub w formie zapisu w testamencie. Zatwierdza to minister. Z chwilą wpisania fundacji do rejestru, uzyskuje ona osobowość prawną. Rejestr fundacji jest jawny. Majątek fundacji może być zasilany. Fundacja musi posiadać cel, który jest zgodny i użyteczny dla nas. Fundacje działają pod kontrolą państwa.
Fundacja ulega zamknięciu, gdy zostanie osiągnięty cel, lub środki zostaną wyczerpane.
Fundatorem nie musi być osoba fizyczna. Dowolne jest miejsce zamieszkania osoby prawnej, która zostaje fundatorem.

U M O W Y
Przy zawieraniu umów obowiązuje zasada swobody umów (zagwarantowana konstytucją), tzn strony decydują, z kim zawierają umowę, jaka ma ona być, określają jej warunki.
Konstytucyjna zasada swobody umów nie jest traktowana jako absolutna, podlega ograniczeniom – zawarta umowa musi przebiegać w granicach zawartych przez prawo Kodeksu Cywilnego, musi się liczyć z zasadami współżycia społecznego. Niezbędne jest oświadczenie woli współkontrachentów.
Oświadczenie woli musi być zrozumiałe, swobodne i złożone w zamiarze wywołania określonych skutków prawnych.
Podział umów:
1) Umowy nazwane (mają historycznie uwarunkowane nazwy, np. umowa sprzedaży, katalog umów nazwanych nie jest zamknięty, rozszerzany jest w miarę potrzeb).
2) Umowy nienazwane (nie maja odpowiednika w Kod. Cywilnym, muszą być szczegółowo określone warunki umów)
3) Umowy mieszane (np. hotelowa składa się z szeregu umów nazwanych – najmu, przechowania)
Umowa leazingu została przez prawodawcę wprowadzona do Kodeksu Cywilnego z nowelizacją Kodeksu 26.VII.2000r. Leazing został określony w 18 przepisach (1 artykuł) do art. 709/1 do 709/18.
Sposoby zawierania umów:
1) Oferta i jej przyjęcie
2) Przetarg
3) Rokowania
4) Umowa przedwstępna

OFERTĄ - nazywamy skierowaną do konkretnego adresata lub ogółu, stanowczą propozycję zawarcia umowy oznaczonej treści.
Oświadczenie woli składającego ofertę musi zawierać, co najmniej istotne postanowienia umowy np. podany przedmiot sprzedaży + cena. W momencie złożenia oferty, oferent staje się związany ofertą, nie może się z niej wycofać, ani zmienić jej treść.
Adresat oferty – oblat – jednostronnym oświadczeniem woli może decydować, czy oferta zostaje zawarta (przyjęta, czy odrzucona). Oferta zostaje zawarta z chwilą dojścia pozytywnego oświadczenia oblata do oferenta.
Przesłanie odpowiedzi na ofertę:
• Sam oferent określa czas – termin, do którego czeka na odpowiedź
• Brak ustalonego z góry terminu, przyjmuje się rozwiązanie:
- jeżeli oferta złożona jest bezpośrednio lub przez telefon, faks – oferta przestaje wiązać, gdy odpowiedź nie jest bezzwłoczna.
- Jeżeli oferta zostaje przesłana listownie bez podania terminu odpowiedzi, przestaje wiązać po terminie racjonalnym, w którym moglibyśmy uzyskać odpowiedź tą samą drogą.
Umowa jest zawarta, gdy:
• Adresat przyjmie ją bez zastrzeżeń, (gdy wprowadza poprawki, to powstaje nowa oferta, role zostają zamienione, adresat staje się oferentem i odwrotnie).
• Oblat może przyjąć ofertę przez przystąpienie do wykonywania umowy bez odpowiedzi na umowę.
• Jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą otrzyma ofertę w ramach swojej działalności od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach, brak odpowiedzi traktuje się jako przyjęcie oferty. Rezygnacja z oferty musi być wyrażona dobitnie.


PRZETARG – jest to zawieranie umowy w formie oferty, ale według szczególnego typu.
Organizator przetargu kieruje do ograniczonego, bądź nieograniczonego kręgu podmiotów zaproszenie do składania ofert.
Może to być:
• Przetarg ustny (licytacja) – ustne składanie ofert
• Przetarg pisemny (czas do namysłu przy bardziej skomplikowanych umowach)
Przetarg może poprzedzać zawarcie umowy, ale nie musi.
W pewnych sytuacjach mamy obligatoryjny przetarg (umowa zawarta bez przetargu jest nieważna), np. przy zbywaniu środków trwałych przez przedsiębiorstwo państwowe, sprzedaż terenów gminy. Udział w przetargu często uzależniony jest od wpłacenia przez uczestników wadium.
Wadium stanowi pewną gwarancję, że strony, które chcą zawrzeć umowę, zawrą ją (mają poważne zamiary).
Wysokość wadium wynosi 10-15% sumy wywołania.
Gdy ktoś wygra przetarg, to, gdy nie przystąpi do zawarcia umowy, traci wadium. Pozostałym uczestnikom przetargu wadium jest zwracane.
Przebieg przetargu:
1) Ogłoszenie o przetargu – złożenie oferty przez organizatora (czas, miejsce, przedmiot, cena wywoławcza, warunki przetargu)
2) Składanie ofert przez zainteresowanych
3) Wybór oferty przez organizatora
4) Zawarcie umowy ze zwycięzcą przetargu.
Przy ustnym przetargu obowiązuje tzw. zasada postąpienia – każda następna oferta musi być korzystniejsza od poprzednio złożonej.
Po zakończeniu przetargu (licytacji) następuje tzw. przybicie i następuje zawarcie umowy.
Organizator przetargu często zastrzega sobie możliwość odstąpienia od przetargu bez wybrania oferty i podania przyczyny.

Konsekwencje odmowy zawarcia oferty, gdy wygramy przetarg są różne w zależności, z której strony pada odmowa zawarcia oferty:
• Jeżeli rezygnuje oferent z zawarcia umowy – przepada wadium,
• Gdy rezygnuje ogłaszający przetarg, to oferent może wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym o naprawienie szkody, jakiej doznał licząc na zawarcie umowy.

Nieuczciwy przetarg – podbijanie ceny przez podstawione osoby. Można wystąpić o anulowanie umowy w ciągu roku od jej zawarcia.

ROKOWANIA – to sposób zawierania umów o dużym znaczeniu gospodarczym. Polegają na uzgodnieniu między stronami treści umowy.
Umowa zostaje zawarta jako wynik rokowań z chwilą osiągnięcia porozumienia, co do wszystkich jej postanowień.
Ogłoszenia, reklamy i cenniki są zaproszeniem do rozpoczęcia rokowań.

UMOWA PRZEDWSTĘPNA – jest to wstęp do zawarcia w przyszłości umowy właściwej. Określamy jej termin zawarcia i przedmiot. Przepisy Kodeksu Cywilnego nie wymagają zachowania dla niej szczególnej formy, jeżeli jest ona wymagana dla umowy właściwej (przy zakupie nieruchomości nie musi być sporządzona w formie aktu notarialnego, co jest wymagane przy umowie właściwej).
W zależności od tego może rodzić słabsze lub mocniejsze skutki prawne.
Przy dowolnej formie umowy przedwstępnej, przy odstąpieniu od niej – obowiązuje skutek słabszy – możemy domagać się jedynie odszkodowania (w granicach ujemnego interesu umowy, – czyli równowartości poniesionych wydatków, a nie równowartości przewidzianego zysku).
Gdy umowa przedwstępna sporządzona jest w określonej formie przewidzianej przepisami prawa (takiej jak umowa właściwa) – obowiązują silniejsze skutki, należy się pełne odszkodowanie (wydatki + przewidziany zysk) – możemy domagać się przyrzeczonej umowy. Roszczenia z tytułu nie zawarcia umowy przedwstępnej ulegają przedawnieniu po roku od dnia, w którym umowa miała być zawarta.


CHARAKTERYSTYKA UMÓW

Umowy przenoszące własność:
1) Umowa kupna – sprzedaży
2) Zamiana
3) Darowizna
Umowy nie przenoszące własności – umożliwiające korzystania z rzeczy, praw, pieniędzy:
4) Umowa najmu
5) Umowa dzierżawy

1)Umowa kupna – sprzedaży (przy prawie cywilnym). Nierozerwalnie związana jest z nią rękojmia (odpowiedzialność sprzedawcy za jakość i stan prawny rzeczy, działa automatycznie przy sprzedaży, zastosowanie mają przepisy KC) i gwarancja (udzielana przez gwaranta). Czasami umowa kupna – sprzedaży połączona jest z prawem pierwokupu.
Rzecz, której dotyczy prawo pierwokupu może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem, że uprawniony do pierwokupu z tego prawa nie skorzysta. Kodeks Cywilny określa czas, w którym osoba uprawniona do pierwokupu ma się zdeklarować.
Prawo pierwokupu, co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca od zawiadomienia o sprzedaży. W odniesieniu do ruchomości prawo to działa w ciągu tygodnia.
Prawo to wynika najczęściej z umowy między stronami o możliwości korzystania z tego prawa.
Ustawowe prawo pierwokupu należy do:
• Skarbu państwa
• Jednostek samorządu terytorialnego
• Współwłaściciela albo dzierżawcy
W zależności od tego, czy mamy do czynienia z pierwokupem ustawowym, czy umownym, są różne konsekwencje niedotrzymania warunków pierwokupu.
Przy pierwokupie umownym, – gdy strona sprzeda rzecz innej osobie, to osoba zainteresowana może wystąpić o odszkodowanie.
Przy pierwokupie ustawowym – jego niedotrzymanie rodzi skutki daleko idące – umowa zawarta z osobą trzecią jest nieważna.

2) Zamiana – jest umową bardzo zbliżoną do umowy kupna – sprzedaży (art. 603 i 604 KC).
Jest to też umowa wzajemna, ale nieodpłatna. Przy zamianie następuje wymiana dóbr bez udziału pieniądza.
Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy, w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własność innej rzeczy.
W praktyce często następuje zamiana prawa własności na inne, np. na wierzytelność, lub inne prawo majątkowe.
Charakterystyczne jest to, że każda ze stron ponosi odpowiedzialność za wady rzeczy (tak jak sprzedawca przy rękojmi).

3) Darowizna (art.888-902 KC) jest umową nieodpłatną, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku.
Wymaga się, aby obdarowany przyjął darowiznę (jak przy spadku). Przyjmuje się domniemanie przyjęcia darowizny, (gdy milczy, nie odrzuca). W przypadku darowizny określone prawa rzeczowe wychodzą z majątku darczyńcy i wchodzą do majątku obdarowanego (prawo własności, użytkowanie wieczyste, wierzytelność).
Darowizna może też polegać na ustaleniu na rzecz obdarowanego określonego prawa – np. użytkowanie gruntu, zwolnienie z długu.
Nie jest darowizną bezpłatne świadczenie usług na rzecz obdarowanego.
Teoretycznie darowizna musi być uczyniona w formie aktu notarialnego, w praktyce bez tego aktu też jest ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Bezwzględny wymóg aktu notarialnego dotyczy nieruchomości.

Darczyńca może nałożyć na obdarowanego obowiązek określonego działania lub zaniechania, uzależnić darowiznę od spełnienia określonego polecenia, np., aby regularnie odwiedzał chorą matkę, przestał nadużywać alkoholu.
Osoby, których polecenie dotyczy nie stają się wierzycielami obdarowanego (nie mogą domagać się spełnienia polecenia). Z takim żądaniem może wystąpić jedynie darczyńca oraz jego spadkobiercy.
Gdy polecenie darczyńcy ma na uwadze interes społeczny, to po śmierci darczyńcy wykonanie polecenia może domagać się organ państwowy.

Darczyńca może odwołać darowiznę:
• Zanim została wykonana
• Jeżeli popadł w niedostatek
• Gdy obdarowany dopuścił się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności (dotyczy to też spadkobierców darczyńcy). Obdarowany musi zwrócić to, co otrzymał, albo wartość wzbogacenia w stanie z chwili niewdzięczności.
Nie można odwołać darowizny, gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu.
Odwołanie darowizny musi być w formie pisemnej.

5) Umowa najmu (KC art.659-692) – nie przenosi prawa własności.
Przy lokalach mieszkalnych – umowa z 26.VI.2001r. – ustawa o ochronie praw lokatorów w mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie KC. Wykreśliła pojęcie najmu okazjonalnego – musi być zawarta na czas nieokreślony lub, co najmniej na 3 lata.
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do użytkowania, a najemca zobowiązuje się płacić czynsz.
Jest to umowa wzajemna o charakterze odpłatnym. Przedmiotem może być nieruchomość jak i rzecz ruchoma. Wynajmujący musi wydać rzecz w stanie przydatnym do użytku. Najemcę obciążają nakłady wynikające ze zwykłego użytkowania (naprawy, opłaty). Czynsz może być w formie pieniężnej lub usług.
Umowę najmu zawieramy w dowolnej formie, a przy nieruchomościach:
- forma pisemna na czas określony dłuższy niż 1 rok
- forma ustna – uważana jest za umowę zawartą na czas nieokreślony.
Zmiana właściciela nie ma wpływu na sytuację najemcy (umowa najmu wiąże nowego właściciela).
Najem w odniesieniu do nieruchomości możemy ujawnić w księdze wieczystej (musi być w formie aktu notarialnego).
Wypowiedzenie umowy najmu:
• na czas określony – to wygasa wraz z jego upływem
• na czas nieokreślony – to same strony w umowie określają okres wypowiedzenia, oraz przyczyny rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym.


Rozwiązywanie umów ze skutkiem natychmiastowym:
• gdy najemca nie płaci czynszu (KC art.672 – zwłoka 2 m-ce)
• gdy najemca stwierdzi wady lokalu, które zagrażają zdrowiu mieszkańców.

Dziedziczenie najmu – stosunek najmu nie wygasa na skutek śmierci stron, podlega dziedziczeniu. Do dziedziczenia są powołani następcy prawni, przy lokalu mieszkalnym osoby te określa art.8 ustawy o lokalach użytkowych.
W przypadku śmierci najemcy lokalu w stosunek najmu mogą wchodzić następujące osoby:
• stępni – dzieci, wnuki
• wstępni – rodzice, dziadkowie
• rodzeństwo (pełnoletnie)
• osoby przysposobione i przysposabiające
• konkubinat
Żeby te osoby dziedziczyły najem mieszkania muszą:
• stale zamieszkiwać z najemcą
• nie mają tytułu prawnego do zajmowania innego lokalu.
Gdy te warunki nie są spełnione, umowa najmu wygasa.

5) Umowa dzierżawy (art.693-709 KC). Jest to umowa bardzo podobna do umowy najmu.
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytku (nie ma tego przy najmie), a dzierżawca zobowiązuje się płacić czynsz.
Przedmiotem dzierżawy są tylko rzeczy przynoszące pożytek, np. nieruchomości rolne, maszyny produkcyjne, zwierzęta pociągowe, prawa, całe przedsiębiorstwa.
Jest umową wzajemną i odpłatną.
Czynsz może być:
• pieniężny
• niepieniężny
• ułamkowa część pożytku płynącego z rzeczy (część płodów rolnych)
Forma umowy dzierżawy może być dowolna. W przypadku dzierżawy przedsiębiorstwa obowiązuje forma pisemna poświadczona notarialnie.
Dzierżawę można wpisać do księgi wieczystej, pod warunkiem, że była spisana w formie aktu notarialnego.
W praktyce umowa dzierżawy zawierana jest na okres dłuższy niż umowa najmu (związane jest to z uzyskaniem pożytku). Również okresy wypowiedzenia są dłuższe, np.-przy gruntach ornych 1 rok w przypadku, gdy strony nie określiły okresu wypowiedzi.
Dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu gruntu ornego, niezależnie od treści umowy (ustawowo), gdy umowa była zawarta na czas dłuższy niż 3 lata, albo, gdy dzierżawa trwała faktycznie dłużej niż 10 lat. Gdy właściciel zlekceważy prawo pierwokupu, to umowa zawarta z osobą trzecią jest nieważna.
6) Umowa leasingu- wywodzi się z um. Dzierżawy.(26 VIII 2000r) przedtem był um. Nienazwaną ) art. 709/1-709/18.
7) Użyczenie (art. 710-719 KC)
Przez umowę użyczenia, użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu w użycie na bezpłatne używanie oddanej mu rzeczy. Umowa o charakterze nieodpłatnym, używanie cudzej rzeczy na zasadzie grzecznościowej. Jest umową realną – zawarte w momencie przekazania rzeczy (umowa koncepcionalne- zawarte w momencie wyrażenia woli).
Może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony. Może dotyczyć dóbr konsumpcyjnych albo środków produkcji(rower, książka, maszyny, konie pociągowe).
Biorący rzecz w użyczenie nie może jej oddać w używanie osobie trzeciej bez zgody użyczającego.
Zwrot rzeczy oddanej w użyczenie (przy czasie nieoznaczonym) – stosunek użyczenia wygasa, gdy biorący rzecz, uczynił z niej użytek, w momencie jej zwrotu umowa wygasa.
Użyczający może zażadać zwrotu rzeczy, gdy rzecz oddana w użyczenie jest ni9eprawidłowo używana, lub, gdy użytkownik oddał rzecz osobie trzeciej bez naszej zgody, – gdy rzecz jest nam nagle potrzebna, ale z powodów, których nie można było przewidzieć w momencie zawarcia umowy.
8) Pożyczka (art. 720-724 KC)
Przez u8mowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pieniądze, albo rzeczy oznaczone tylko, co do gatunku, a biorący zwrócił tą samą ilość pieniędzy, albo tą samą ilość rzeczy tego samego gatunku.
Należy do umów przenoszących własność. Bioracy pożyczkę staję się właścicielem pieniędzy, rzeczy.
Umowa pożyczki może mieć charakter odpłatny, albo nieodpłatny.
Odpłatność pożyczki polega na obowiązku płacenie odsetek.
Jest zalecenie, aby umowa przekraczająca 500zł miała formę pisemną, (ale nie koniecznie).
Jeżeli udzielamy pożyczkę na czas nieoznaczony, wtedy dający pożyczkę musi wypowiedzieć umowę i wtedy osoba biorąca pożyczkę winna ją zwrócić w ciągu 6 tygodni od wypowiedzenia.

Umowy o świadczenie usług:
Świadczenie usług polega nie na wykonaniu rzeczy, lecz na czynieniu czegoś dla kontrahenta. Mamy umowy – o roboty budowlane, przechowanie, skład, przewóz, spedycji, hotelową, o dzieło, zlecenia.
Umowy o dzieło i zlecenie są umowami cywilno-prawnymi, wykonywana w ich ramach praca nie jest stosunkiem pracy w rozumieniu Kodeksu Pracy.

Umowa o dzieło (KC art. 627-646)
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Dzieło – to każdy efekt pracy ludzkiej – umysłowej lub fizycznej, powstały na zamówienie i nie istniejący w chwili zawarcia umowy.
Dzieło ma być oznaczone, co do tożsamości wg cech indywidualnych i powinno być utrwalone, tzn., że jego byt nie zależy od twórcy, jest bytem samoistnym (napisanie koncertu jest dziełem, jego wykonanie nie).
Jest umową odpłatną, wzajemną.
Wynagrodzenie określane jest na dwa sposoby:
1. wynagrodzenie kosztorysowe – polega na zestawieniu określonych prac i kosztów.
2. wynagrodzenie ryczałtowe – ustalana jest globalna kwota.
Jeżeli wynagrodzenie ustalamy na zasadzie ryczałtu, to kwota nie podlega zmianom. Wyjątkowo może ulec zmianie, gdy wykonanie dzieła przy niezmienionym ryczałcie groziłoby rażącą stratą dla przyjmującego umowę. Może on wystąpić do sądu o podwyższenie stawki, albo mieć podstawę do rozwiązania umowy.
Jeżeli wynagrodzenie jest ustalane jako wynagrodzenie kosztorysowe – pozwala to na uwzględnienie zmian wynagrodzenia. Można tu uwzględnić dodatkowe prace, które będą wykonywane w odniesieniu do dzieła, musi mieć zgodę zamawiającego wykonanie. Gdyby dodatkowe prace znacznie podniosły wynagrodzenie, to zamawiający może zrezygnować z kontynuacji pracy. Musi jednak zapłacić za to, co zostało już zrobione.
Wykonawca odpowiada za wady dzieła z tytułu rękojmi (jak przy umowie sprzedaży)- nie można domagać się wymiany rzeczy (będzie to już inne dzieło). Przy wadach dzieła należy je usunąć. Gdy są nieistotne i nie zostały usunięte, zleceniodawca może obniżyć wynagrodzenie. Jeżeli są to wady istotne, których nie można usunąć, bądź jest odmowa ich usunięcia możemy odstąpić od umowy (w ostateczności).
Umowa zlecenia (art.734-751 KC)
Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (art.734)
Art.750 rozszerza pojęcie i odnosi je do wszystkich umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane odpowiednimi przepisami.
Jest oparta na zaufaniu stron – przyjmujący zlecenie dysponuje określoną wiedzą i umiejętnościami, którymi nie dysponuje zleceniodawca. Zleceniodawca zwykle nie może kontrolować wykonywania tej umowy, bo nie zna się na tym – musi zaufać wykonawcy.
Kodeks Cywilny milczy, co do formy umowy zlecenia i odpłatności lub jej nieodpłatności. Przyjmuje się, zatem, że jest to umowa odpłatna, a wykonawca otrzymuje wynagrodzenie po wykonaniu umowy. Jeżeli zleceniobiorca ponosi wydatki w trakcie umowy, to zwrot ich powinien nastąpić wcześniej. Umowa wygasa po jej wykonaniu.
Charakterystyczne jest to, że dający zlecenie może wypowiedzieć umowę w każdym czasie i bez podania przyczyn. Wykonawcy należy się zwrot wydatków, które poniósł i część wynagrodzenia.
Przyjmujący zlecenie też może wypowiedzieć umowę zlecenia, ale musi podać powód wypowiedzenia. Gdy odstąpi bez ważnego powodu, ma obowiązek naprawienia szkody.

B R A K !!!!!!!!!

TRANSPORT (art.774...KC)

Przez umowę przewozu – przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy (art.774).

Przewóz osób
Przewoźnik jest zobowiązany do zapewnienia podróżnym odpowiadającym rodzajowi transportu warunków, bezpieczeństwa i higieny oraz takich wygód, jakie ze względu na rodzaj transportu uważa się za niezbędne.
Za bagaż, który podróżny przewozi ze sobą, przewoźnik ponosi odpowiedzialność tylko wtedy, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
Roszczenia z umowy przewozu przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania przewozu, albo, gdy przewóz nie został wykonany od dnia, w którym miał być wykonany.

Przewóz rzeczy
Wysyłający powinien podać przewoźnikowi swój adres oraz adres odbiorcy, miejsce przeznaczenia, oznaczenie przesyłki, sposób opakowania. Przewoźnik może uznać, że przesyłka jest w nieodpowiednim opakowaniu, może żądać, aby wysyłający złożył pisemne oświadczenie, co do stanu przesyłki, a w wypadku rażących braków, odmówić przewozu.
Jeżeli przewoźnik przyjmie przesyłkę bez zastrzeżeń, to domniemywa się, że znajdowała się w należytym stanie.
Przewoźnik powinien niezwłocznie zawiadomić odbiorcę o nadejściu przesyłki do miejsca przeznaczenia. Jeżeli odbiorca odmówi odebrania przesyłki, albo z innych powodów nie można przesyłki odebrać, przewoźnik powinien niezwłocznie o tym wysyłającego. Przepisy stanowią, że jeżeli jest to przesyłka narażona na zepsucie, albo jej przechowanie wymagać kosztów, na które nie ma pokrycia, przewoźnik może ją sprzedać przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o skutkach zwłoki kupującego z odebraniem rzeczy sprzedanej. Kodeks Cywilny wprowadza zasadę, że przewodnik nie odpowiada na zasadzie pełnego odszkodowania za stratę lub uszkodzenie przesyłki. Wartość odszkodowania nie może przekraczać zwykłej wartości przesyłki chyba, że szkoda wynikła z umyślnej winy lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
Roszczenia z umowy przewozu rzeczy, jak i osób przedawniają się po upływie roku od dnia dostarczenia przesyłki, w przypadku jej utraty lub uszkodzenia, od dnia, w którym miała być dostarczona.
Przepisy Kodeksu Cywilnego obowiązują wtedy, gdy nie ma szczegółowych przepisów regulujących danego środka transportu.

Umowa spedycji (art.794 KC)
Przez umowę spedycji, spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki, albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.

USTAWA O ZWALCZANIU NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI
Jest to ustawa z 18.IV.1993r. – ostatnia nowelizacja ustawy w 2001r.
Określa ona wiele czynów, które są określane mianem „czynów nieuczciwej konkurencji” –precyzuje, na czym one polegają i wprowadza odpowiedzialność za owe czyny.

Zakres stosowania ustawy:
Art.1 – Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności w produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach, w interesie publicznym przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza konsumentów.
Ustawa chroni interesy zarówno producentów jak i konsumentów.

Art. 2 – Przedsiębiorcami są osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które prowadzą, chociaż ubocznie działalność zarobkową lub zawodową, uczestniczą w działalności gospodarczej.

Art. 3 – Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza ono interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności (lista nie jest zamknięta):
• wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa (nazwa różniąca się literą od znanej firmy)
• fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towaru lub usług (metka z napisem, że wyprodukowano w USA)
• wprowadzające w błąd oznaczenie towaru lub usług
• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa
• nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy
• naśladownictwo produktu
• pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie
• utrudnianie dostępu do rynku (wprowadzanie niskich cen, poniżej kosztów produkcji celem wyeliminowania konkurentów)
• przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną
• nieuczciwa lub zakazana reklama

Nieuczciwa lub zakazana reklama to:
1) reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka
2) reklama wprowadzająca klientów w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzje, co do nabycia towaru lub usługi
3) reklama odwołująca się do uczuć klientów, przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci
4) wypowiedź, która zachęca do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji
5) reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta nie zamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.

Przy ocenie reklamy wprowadzającej w błąd należy uwzględnić wszystkie jej elementy, zwłaszcza dotyczące: ilości, jakości, składników, sposobu wykonywania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy lub konserwacji reklamowanych towarów i usług, a także zachowania się klienta.
Reklama umożliwiająca bezpośrednie lub pośrednie rozeznanie konkurenta, albo towaru lub usług oferowanych przez konkurenta, zwana dalej reklamą porównawczą, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami.
Reklama porównawcza nie jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, jeżeli łącznie spełnia następujące przesłanki:
1) nie wprowadza w błąd
2) w sposób rzetelny, dający się weryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów, porównuje towary lub usługi zaspakajające te same potrzeby lub przeznaczone do tego samego celu
3) w sposób obiektywny porównuje jedną lub kilka istotnych, charakterystycznych, sprawdzalnych i typowych cech tych towarów i usług, do których może należeć także cena.
4) Nie powoduje na rynku pomyłek w rozróżnieniu między reklamującym, a jego konkurentem, ani między ich towarami albo usługami, znakami towaru, oznaczeniami przedsiębiorstwa lub innymi oznaczeniami rozróżniającymi.
5) Nie dyskredytuje towarów, usług, działalności, znaków towarowych, oznaczeń przedsiębiorstwa lub innych oznaczeń odróżniających, a także okoliczności dotyczących konkurenta
6) W odniesieniu do towarów z geograficznym oznaczeniem regionalnym, odnosi się zawsze do towaru z takim samym oznaczeniem
7) Nie wykorzystuje w nieuczciwy sposób renomę znaku towarowego, oznaczenie przedsiębiorstwa lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta, ani też regionalnego oznaczenia produktów konkurencyjnych
8) Nie przedstawia towaru lub usługi jako imitacji, czy naśladownictwa towaru lub usługi opatrzonej chronionym znakiem towarowym, albo innym oznaczeniem odróżniającym
W praktyce nie jest stosowana, warunki są trudne do spełnienia.
Czynu nieuczciwej konkurencji dopuszcza się też agencja reklamowa, albo inny przedsiębiorca, który reklamę opracował.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ za czyny nieuczciwej konkurencji.
Ustawa wprowadza płaszczyznę:
- odpowiedzialności cywilnej
- płaszczyznę odpowiedzialności karnej (jedna nie wyklucza drugiej)

Odpowiedzialność cywilna
W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca, którego interes został naruszony lub zagrożony, może żądać zaniechania działań, usunięcia skutków, naprawienia szkody, czyli:
1) zaniechania niedozwolonych działań
2) usunięcia skutków niedozwolonych działań
3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie
4) naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych (pełne odszkodowanie = koszty + zyski)
5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na zasadach ogólnych
6) zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochrona dziedzictwa narodowego, jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Sąd na wniosek uprawnionego może orzec również o wyrobach i ich opakowaniach, materiałach reklamowych bezpośrednio związanych z popełnieniem czynów nieuczciwej konkurencji, w szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.
Nie ma zasady domniemania niewinności - przy zarzucie nieuczciwej konkurencji ciężar dowiedzenia niewinności (prawdziwości) spoczywa na tej osobie, której wysuwamy zarzut – musi udowodnić swoją niewinność.
Z tymi roszczeniami obok przedsiębiorcy może wystąpić również krajowe lub regionalne organizacje, których celem statutowym jest ochrona konsumenta, przedsiębiorców oraz prezes i rzecznik ochrony konsumentów.
Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat.

Odpowiedzialność karna
Występuje, jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji ma znamiona określonego przestępstwa (np. przekupstwo).
Ustawa wprowadza 2 przestępstwa (drobniejsze):
1) występki
2) wykroczenia (nie są przestępstwem)

Występkiem jest:
- ujawnienie lub wykorzystanie informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza
to poważną szkodę przedsiębiorstwu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawieniu wolności do lat 2.
- kto uzyskanie bezprawnie informacji, będącej tajemnicą przedsiębiorstwa i przekazanie jej innej
osobie lub wykorzystuje w swojej działalności (kara taka sama).
- kto za pomocą technicznych środków reprodukcji kopiuje zewnętrzną postać produktu lub tak
skopiowane wprowadza do obrotu, stwarzając tym możliwość wprowadzenia klientów w błąd, co
do tożsamości producenta lub produktu, czym wyrządza poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności do lat 2.

Wykroczeniem jest:
- kto umyślnie oznaczając lub wbrew obowiązkowi nie oznaczając towaru albo usługi wprowadzając
klientów w błąd, co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności,
możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów lub usług,
zataja ryzyko wiążące się z ich korzystaniem, wyrządza tym samym istotną szkodę klientowi –
podlega karze aresztu albo grzywny.
- kto rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o przedsiębiorstwie, w
szczególności o osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach i świadczonych
usługach lub stosowanych cenach, albo o sytuacjach gospodarczej i prawnej przedsiębiorstwa w
celu szkodzenia przedsiębiorcy, podlega karze aresztu albo grzywny.
- tak samo, kto rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o swoim
przedsiębiorstwie .........(jak wyżej).



Ściganie przestępstw (występków) przewidzianych w tej ustawie następuje na wniosek pokrzywdzonego, a wykroczeń na żądanie pokrzywdzonego – dalej sprawa toczy się z urzędu, nie można wycofać wniosku (w prawie karnym przestępstwa ścigane są z urzędu – sprawa toczy się z oskarżenia publicznego).

Gdy przestępstwo ścigane jest z oskarżenia prywatnego – wniosek i przebieg postępowania jest uzależniony od woli osoby pokrzywdzonej (może wycofać wniosek).


USTAWA – PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ
Z dnia 30.VI.2000r., obowiązuje od 1.X.2001r. (zastąpiła ustawę z 1985r. o znakach towarowych).
Ma szeroki zakres, dotyczy wynalazków, znaków towarowych, wzorów użytkowych, oznaczeń graficznych, topografii oznaczeń, projektów racjonalizatorskich, wynagrodzeń za nie, organizacji urzędu patentowego.
Ustawa reguluje problematykę znaków towarowych, nie mówi nic na temat stylów niedozwolonych – nieuczciwej konkurencji. Ustawa odnosi się do Polaków i cudzoziemców, którzy korzystają z polskiej ochrony prawnej.
ZNAKIEM TOWAROWYM (art.120 ustawy) może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarowym jednego przedsiębiorstwa, od tego samego towaru innych przedsiębiorstw.
Znakiem towarowym może być w szczególności (punkt 2 art.120):
- wyrazy, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.
Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne. Jest to prawo zbywalne, podlegające dziedziczeniu.
Przepisy ustawy wymieniają, kiedy nie wolno udzielać praw ochronnych przez Urząd Patentowy.

Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, które:
1. nie mogą być znakiem towarowym
2. nie maja dostatecznych znamion odróżniających.

Praw ochronnych nie udziela się na oznaczenia, które:
1. naruszają prawa majątkowe lub osobiste osób trzecich
2. są sprzeczne z prawem, z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami
3. mogą wprowadzać nabywców w błąd, w szczególności co do charakteru towaru, jego jakości, właściwości albo pochodzenia.

Odrębny przepis traktuje o oznaczeniach wyrobów alkoholowych – każdy znak towarowy zawierający elementy geograficzne niezgodne z pochodzeniem wyrobu, uważa się za znak wprowadzający nabywców w błąd.
Nie udziela się prawa ochronnego na znak towar