Prawo - Przywilej, czy obowiązek?

Prawo ze względu na wielość opinii jest pojęciem wyjątkowo trudnym do zdefiniowania.
Krótko można określić, że prawo to system ogólnych i abstrakcyjnych reguł zachowania
(norm prawnych) związanych genetycznie i funkcjonalnie z działalnością państwa, którego funkcje i treść określa układ sił społecznych i stopień rozwoju cywilizacji.
W ujęciu pozytywistycznym prawo jawi się jako zespół norm prawnych regulujących stosunki społeczne. Koncepcje prawa naturalnego podkreślają służebną rolę prawa stanowionego przez państwo w stosunku do prawa naturalnego.

Istnieją również koncepcje podkreślające realny wymiar prawa. Ich zwolennicy twierdzą, że prawo nie jest tym co zapisane w tekstach prawnych, ale jest faktem społecznym. Wedle nich, prawo spisane, które z pewnych względów nie obowiązuje, nie może być uznane prawem.

Prawo jest stare, jak stara jest organizacja państwowa. Jest ono genetycznie i funkcjonalnie związane z działalnością aparatu przymusu państwa. Pojawiło się wtedy, gdy rozwój społeczny doprowadził do powstania organizacji państwowej, bez względu na to, czy była to wspólnota plemienna, monarchia starożytna, państwo feudalne, czy też współczesne organizacje
państwowe dysponujące wielkimi środkami finansowymi, możliwością wpływania na zachowanie
się ludzi w skali masowej.

Prawo sięga odległych początków rozwoju ludzkości. Badania archeologiczne pozwalają najwyżej na ustalenie, kiedy pojawiły się pierwsze pomniki prawa pisanego. Między okresem, w którym panowało przeważnie prawo zwyczajowe, a pierwszymi pomnikami prawa pisanego istnieje jednak cała epoka. Prawo wywodzi się m.in. ze zwyczajów kształtujących się kiedyś w małych grupach społecznych, np. w rodzinie, a następnie przenoszonych na większe zbiorowości ludzkie, jak osady, plemiona, rody. Zwyczaje mające początkowo charakter niesformalizowany i spontanicznie stosowanych reguł zachowania się, w mirę ich upowszechniania stawały się obowiązującymi zasadami postępowania, na których straży coraz częściej stała już sankcja przymusu wyrażanego w różnej formie.

Na system prawa składa się kilkadziesiąt tysięcy różnego rodzaju aktów, opanowanie go w całości przekracza intelektualne i fizyczne możliwości człowieka. System prawa można dzielić według różnych kryteriów klasyfikacyjnych np. według rangi aktu prawnego, według źródła jego pochodzenia, według specyfiki stosunków społecznych regulowanych przez prawo itp.


Polskie propozycje podziału systemu prawa wyodrębniają dziewięć gałęzi prawa:


1. Prawo państwowe;


2. Prawo administracyjne;


3. Prawo finansowe;


4. Prawo cywilne;


5. Prawo pracy;


6. Prawo rolne;


7. Prawo rodzinne;


8. Prawo karne;


9. Prawo procesowe;



Przez SYSTEM PRAWA rozumiemy całokształt obowiązujących w danym państwie przepisów, opartych na wspólnych zasadach, usystematyzowanych wg przyjętych kryteriów. W naszym systemie prawa usystematyzowanie polega przede wszystkim na podziale całego prawa na gałęzie. Każda gałąź prawa reguluje odmienny zakres stosunków społecznych. Odrębne gałęzie regulują, więc stosunek pracy, rodzinne, powstające na tle dokonywanych przestępstw itp. W każdej gałęzi prawa wyodrębnić można wiele instytucji prawnych.

System ochronny praw człowieka: wyrazem ochrony praw człowieka przez organizacje państwowe są zapisy w ich aktach o ponoszeniu i ochronie tych praw. Społeczność międzynarodowa człowieka i gwarancja ich realizowania również uznaje za sprawę bardzo ważną. Z tego właśnie powodu podpisano liczne konwencje dotyczące praw człowieka, a także utworzono instytucje.

Na świecie jest wiele miejsc, w których prawa człowiek to tylko dwa niewiele znaczące słowa. W wielu częściach świata PRAWA CZŁOWIEKA są nagminnie łamane, jest ich tak wiele ze nie sposób ich wszystkich wymienić. Do państw które nagminnie łamią prawa człowieka należą między innymi: Meksyk, Egipt, Indonezja, Rosja, RPA, Izrael. Kamerun, Kenia, Nigeria, Ruanda.

Każdy człowiek żyjący we współczesnym społeczeństwie ma określone prawa. W jakim stopniu z nich korzysta, i w jakim zakresie są one łamane, zależy od sytuacji i wydarzeń w poszczególnych krajach i na świecie. Wszystkim doskonale wiadomo, że prawa człowieka były powszechnie łamane podczas II wojny światowej w postaci Holocaustu i później przez państwa totalitarne. Innym przykładem może być wiek XIV, w którym to murzynów traktowano jak niewolników. Przyjmuje się również, iż poszanowanie praw człowieka, nie jest sprawą indywidualną określonego państwa, ale powinno stanowić przedmiot troski społeczności międzynarodowej. I istotnie społeczność ta do ochrony praw człowieka przyjmuje wielką wagę.

Przyczyny łamania praw człowieka mogą być bardzo różne. Wynika to przede wszystkim z odmienności i różnic dzielących poszczególne kraje. Przyczyny mogą być najróżniejsze: polityczne, religijne, rasowe.
Często przyczyna ich łamania jest konieczność wybrania mniejszego zła. Doskonałym przykładem są kary śmierci stosowane w USA. Każdy człowiek ma prawo do życia a jednak sądy w niektórych stanach np. Teksasie łamią je i skazują podsądnych na karę śmierci. Nie jest to jednak widzimisie sędziów a skuteczna walka z wzrastającą przestępczością, która postępuje w Stanach Zjednoczonych.
To w jaki sposób łamane są prawa człowieka i które z nich są łamane, zależy od państwa i jego ustroju.