Konflikty w Europie

Konflikty o różnym charakterze miały miejsce w ciągu całej historii ludzkości. Termin konflikt zbrojny jest używany nie tylko w odniesieniu do walki zbrojnej między dwoma lub więcej państwami, ale dotyczy także konfliktów w obrębie jednego kraju. Z punktu widzenia sposobu i miejsca prowadzenia działań wojennych można wyróżnić trzy rodzaje konfliktów: otwarte działania wojenne polegające na regularnym zaangażowaniu armii państw w konflikt, działania partyzanckie polegające na organizowaniu oporu przeciwko okupantowi lub w czasie walk o władzę, przeciw własnemu rządowi oraz terroryzm. W Europie, na kontynencie uważanego obecnie za jeden z najspokojniejszych i najbardziej stabilnych rejonów świata wciąż toczy się kilka poważnych starć zbrojnych. Dzisiejsze problemy w większości spowodowały zmiany, jakie zaszły w Europie w ostatnich latach, a przede wszystkim trwający kilkadziesiąt lat podział Europy.

Jednym z problemów we współczesnej Europie jest tzw. problem bałkański. Półwysep Bałkański ze względu na swoje położenie, od wieków był obszarem ścierania się wpływów politycznych i militarnych państw zarówno europejskich jak i azjatyckich. Obecnie przyczyny konfliktu są efektem podziału dawnej federacyjnej Jugosławii na niepodległe republiki oraz różnice religijne na tym terenie. Długotrwałe wpływy tureckie doprowadziły do tego, że duża cześć ludności zamieszkującej te obszary wyznaje islam. Muzułmanami są mieszkańcy Kosowa oraz częściowo Bośni i Hercegowiny. Zachodnia część Bałkanów (Chorwacja, Słowenia) wyznaje katolicyzm, zaś osoby zamieszkujące wschodnią i południową część półwyspu deklarują prawosławie. Niezależnie od politycznych przyczyn tych walk, konflikty narodowościowe i religijne między prawosławnymi Serbami, rzymskokatolickimi Chorwatami i muzułmańskimi Bośniakami doprowadziły do czystek etnicznych na skalę niespotykaną w Europie od czasu zakończenia II wojny światowej. Co chwilę wybuchające nowe konflikty powodowały ogromne zniszczenia, tysiące osób zostało mordowanych, setki tysięcy było zmuszonych do uchodźctwa. Wywołało to interwencję państw z paktu północnoatlantyckiego (NATO), ONZ i Unii Europejskiej (podjęcie mediacji). Obecnie najbardziej napięta i niebezpieczna sytuacja panuje w Kosowie. Region ten jest położony w granicach Serbii, lecz zamieszkany w większości przez Albańczyków. Od wielu lat walczą o autonomię, na którą nie chce się zgodzić Serbia. Spowodowało to zamachy terrorystyczne wymierzone przeciw Serbom. Władze serbskie odpowiedziały represjami. Doprowadziło to w niedługim czasie do wybuchu wojny domowej, a następnie działań wojennych podjętych przez NATO.

Europa Zachodnia nie jest wolna od zjawisk odradzania się radykalnych nurtów nacjonalistycznych oraz ambicji narodów nie mających własnych państw. Przykładem tego jest kraj Basków w Hiszpanii, który walczy o odłączenie się od Hiszpanii i uzyskanie statusu niezależnego państwa. Spór baskijsko-hiszpański rozpoczął się w 1958 roku. Istniał on już wiele lat wcześniej, jednak od tego roku przyjął radykalniejsze środki. Wtedy właśnie rozpoczęła działalność organizacja terrorystyczna ETA (Kraj Basków i Wolność). Powstała ona wśród studentów uniwersytetu w Bilbao. Głównym jej celem było utworzenie niepodległego państwa Basków po obydwu stronach Pirenejów. Aktywną działalność terrorystyczną rozpoczęła od 1968 roku, kiedy się zaczęła seria zamachów na funkcjonariuszy reżimu generała Franco. W wyniku działań i zamachów terrorystycznych ETY śmierć poniosło ponad 800 ludzi, głównie policjantów, oficerów, polityków ale również zwykłych obywateli hiszpańskich. Najbardziej krwawy był zamach bombowy na supermarket w Barcelonie w 1987 roku. Wówczas zginęło 21 osób. W 1998 roku ETA zawiesiła broń, jednak rok później ogłosiła powrót do walki zbrojnej. W 2000 roku była odpowiedzialna za serię zamachów bombowych w Hiszpanii. Należy podkreślić, że organizacja ta, a w szczególności jej terrorystyczne działania nie są akceptowane przez większość Basków. Są oni przeciwni takim rozwiązaniom.

Najbardziej znanym miejscem konfliktów w Europie jest Irlandia Północna (Ulster). Toczy się on między angielskimi protestantami i irlandzkimi katolikami. Powodem sporu jest dyskryminacja Irlandczyków wyznania katolickiego. Około 56% ludności Irlandii Północnej jest wyznania protestanckiego, zaś około 43% wyznania katolickiego. Innym powodem są walki irlandzkich radykalistów o zjednoczenie całej Irlandii. Ekstremiści utworzyli Irlandzką Armię Republikańską (IRA). Była i wciąż jest odpowiedzialna za krwawe zamachy terrorystyczne na terenie wyspy. Między tą niebezpieczną organizacją a brytyjskimi siłami policyjno-wojskowymi trwały nieregularne walki. W 1968 roku miała miejsce ogromna demonstracja. Była ona skierowana przeciw dyskryminowaniu katolików przy przyznawaniu mieszkań komunalnych. Niedługo potem doszło do kolejnych manifestacji, wystąpień, starć policji z bojówkami, zamachów bombowych. Doprowadziło to do wkroczenia wojska brytyjskiego na tereny Irlandii Północnej. Jak na razie konflikt jest zażegnany w wyniku Porozumienia Wielkiego Piątku w 1998 roku. Ustalono, że Irlandia Północna pozostanie częścią Zjednoczonego Królestwa zgodnie z wolą mieszkańców. Ustalono także zakres jej autonomii oraz ogólnym kształcie demokratycznego ustroju. Do tego roku konflikt pochłonął ponad 3000 tysiące osób.

Oprócz wyżej wymienionych konfliktów w Europie jest jeszcze wiele więcej np. konflikt naddniestrzański między Rosją, a Mołdawią, czy ruchy separatystyczne na Korsyce i w Bretanii dążące do odłączenia się od Francji. Ten przegląd ukazuje, że kontynent na którym żyjemy nie jest ani bezpieczny, ani spokojny. Patrząc na dzisiejszą Europę, okazuje się, że pojawiają się coraz to nowe, a przede wszystkim coraz silniejsze tendencje separatystyczne. Wiele wskazuje na to, że problem regionów dążących do autonomii stanie się w najbliższym czasie jednym z głównych zmartwień europejskich demokracji. Jednak procesy integracyjne jakim w ostatnim czasie przechodzi nasz kontynent pozwalają z optymizmem patrzeć w przyszłość.