„Zapomniany Świat Sumerów”- recenzja

XXI wiek jest to czas , w którym ludzie latają już na Księżyc, korzystają z elektryczności, eksploatują dobra naturalne, leczą choroby, jeżdżą samochodami, rozbijają nasz świat na atomy i wykorzystują ich energie, rozwijają genetykę. Dzieje się tak, ponieważ wiek XX był „skokiem kwantowym” postępu cywilizacji i rozwoju techniki.
Szczycimy się swoim geniuszem zapominając , że rozwój nauki bez wzrostu etyki i świadomości może być przyczyna katastrofy i zagłady. Zapominamy, że historia może być nauczycielką, która mówi, że świat miał już dawno wiele wspaniałych osiągnięć, ówcześni ludzie przezywali wiele chwil tryumfu i chwały, ale tez upadków , wojen i zgliszczy. Wspaniałe narody i cywilizacje rozwijały się i upadały by ustąpić miejsca następnym.
Ich dokonania nie poszły jednak na marne Żyjemy w XXI, a światła historii wciąż błyskają nam przed oczami. Widzimy i słyszymy rzeczy, z których pochodzenie nie zdajemy sobie sprawy, przyjmujemy je za własne i oczywiste, nie myśląc o ich wielkości , pochodzeniu i tajemnicy. Rozwiązujemy zagadki, którymi zajmowali się ludzie wiele tysięcy lat temu, pozostawiając nam takie lub inne wnioski. Naszym zadaniem jest nie tyle akceptacja lub odrzucenie ich wyników, ale przede wszystkim odkrycie, odszyfrowanie i pochylenie głowy nad ich wiedzą i mądrością.

Czytając „Zapomniany Świat Sumerów” przenosimy się wiele tysięcy lat przed nasza erę. Znajdujemy żyjących tam ludzi, oraz w pewnym sensie także siebie, ponieważ dzielące nas wieki nie zmieniły psychiki człowieka, jego potrzeb, marzeń, a także strachu i bólu.. Ale to właśnie tam znajdujemy swoje korzenie i próby odpowiedzi na pytanie kim jest człowiek, dokąd zmierza, jaka jest jego rola i sens w życiu

Pochodzenie Sumerów nie jest jednoznaczne. Nie wiemy skąd przybyli osiedlając się ok. 3500 lat p.n.e. w dorzeczu Tygrysu i Eufratu w krainie zwanej Mezopotamią .Kolebką ich Państwa było miasto Eridu , gdzie nastąpiło pomieszanie ich kultury z kulturą tubylców. Dalsza ekspansja na północ doprowadziła do rozkwitu państwa sumeryjskiego. Rywalizujące ze sobą państwa- miasta umacniają swa potęgę, rozkwita handel, powiększa się nawadniająca sieć kanałów, rozkwita rzemiosło. Od drugiej połowy III tysiąclecia Akkadowie stworzyli na terenie Sumeru swoje imperium. Ulegli kulturze Sumeru tak bardzo, ze przyjęli ich religie , pismo i obyczaje. Zatracili przez to swój etniczny charakter tak, ze mówi się o sumeryjskim renesansie pod koniec III w.p.n.e. wyróżnia się kultury Uruk i Dżemetnars otwierających prehistoryczną epokę państwa Sumerów.
Powstały wtedy liczne ośrodki miejskie pełniące funkcje samodzielnych organizmów państwowych. Do najważniejszych należały:Uruk, Ur, Nippur, Faszima, Lagasz, Sippar.
Uruk to miasto, któremu przypadła rola jednego z głównych ośrodków ekonomicznych, politycznych i religijnych. Tam właśnie znaleziono pierwsze piktogramowe tabliczki , pochodzące z ok.3200 r p. n.e. z których tak dokładnie dowiadujemy się o dziejach Sumeru.
Miasto Ur charakteryzowało się znakomitą architekturą., rozwojem rzemiosł, wynalazkiem pisma, rachunkowości, rozwojem handlu, rozkwitem dalekomorskiej żeglugi. W centrum miasta znajdowała się świątynia. Głównym i najważniejszym bóstwem była bogini Inanna, chociaż Sumerowie znali i czcili wiele bóstw. Świątynia w każdym mieście była ośrodkiem wszelkiego rodzaju życia. Na jej terenie znajdowały się obory, owczarnie, piekarnie, warzelnie piwa, rzeźnie i tuczarnie, warsztaty rzemieślnicze. W świątyni pracowali ludzie zgodnie z zasada iż wszystko należy do boga a ludzie na ziemi jedynie doglądają i pomnażają dobytek. Władzę w świątyni sprawował ensi - kapłan –urzędnik, który był ziemskim mężem bogini Inany. Ensi sprawował najwyższą władzę w mieście podejmując wszystkie decyzje z mieszkańcami –żołnierzami tzw. ,rada starszych- co można określić jako początki demokracji parlamentarnej. Z czasem władza esiego staje się dziedziczna, a świątynie zmieniły się w pałace świeckie.
Wokół świątyni rozwijały się miasta ,Budowanie były one z gliny i trzciny, w przeciwieństwie do świątyń zbudowanych z importowanego kamienia. Sumerowie znali już koło garncarskie, kucie i wytapianie metalu, obróbkę drewna i kamienia.
Istniało szkolnictwo Profesja lekarska i wysoko humanitarne prawo, które nie znało zasady "oko za oko, ząb za ząb".
Wokół miast rozwijały się wsie .Zajmowano się tam uprawa jęczmienia i pszenicy, uprawiano cebule, bob, palmę daktylowa. Część społeczności wiejskiej stanowili pasterze. Życie we wsi było dużo cięższe niż w mieście.. Nie tylko podatki i poborcy podatkowi gnębili mieszkańców, były to przede wszystkim wojny, które toczyły się nieustannie. Pozbawieni ochrony jaką miały miasta mieszkańcy stawali się łatwym łupem. Niedola, głód, bieda i niewola to przypadało w udziale rolnikom
Istotna role w Sumerze odgrywała religia, Sumerowie byli pobożni. Mieli i czcili wielu bogów, których stworzyli na swoje podobieństwo. Tak jak i my próbowali zrozumieć zmienne koleje losu, nieszczęście , ból i śmierć, znaleźć sposób na wieczne życie., przebłagać bogów ofiarami. To oni stworzyli krainę cieni czyli miejsce w które człowiek udaje się po śmierci Mit o Gilgameszu - jeden z najstarszych i najważniejszych podań sumeryjskich opowiada o poszukiwaniach przez Gilgamesza nieśmiertelności. Poszukiwania wody życia, element znany w wielu bajkach i legendach, kończą się jednak niepowodzeniem .Jednak nie do końca. Gilgamesz nie mogąc zdobyć nieśmiertelności próbuje zostawić po sobie pamięć- i w ten sposób przetrwać.
Rozwiązanie problemów świata i wszechświata musiały być tak przekonujące, , jasno i atrakcyjnie sformułowane, skoro przejęły je nie tylko religie innych ludów żyjących w tym samym czasie i sąsiedztwie. Przeniknęły one i wywarły wpływ na religie ukształtowane w epokach późniejszych i przetrwały nie tylko w mitach , ale także Biblii uznawanej przez wielu za księgę natchnioną. Istnieje wiele elementów , których korzenie znajdujemy w Sumerze. Saragon, którego pochodzenie nie jest znane(legenda głosi, że został znaleziony w trzcinowym koszyku) jest to zbieżność z młodszą o tysiąc lat legendą o Mojżeszu. Rywalizacja braci pasterza i rolnika Etena i Enila to pierwowzór młodszej o Kainie i Ablu, której zamiarem Sumerów było pokazanie wypierania gospodarki hodowlanej przez rolniczą, walki między pasterzami i rolnikami o wyższą rangę społeczną i polityczną. Reprezentowanych przez nich form organizacji gospodarczych
U Sumerów znajdujemy również stworzenie człowieka, który został ulepiony z gliny, pojecie raju który był przeznaczony tylko dla bogów, ponieważ nie znano tam troski , śmierć, okrucieństwo, ani rozpacz, ani choroby, ani starości. Samo słowo Eden wywodzi się również z tego ludu.
Grzech Adama i Ewy, wywodzi się z postępku sumeryjskiego boga Enki, który, chcąc poznać serce roślin, zjada je. Przyczyny, postępek i skutek w obu przypadkach są całkowicie zbieżne. Również mit o potopie ma pochodzenie sumeryjskiego jest młodszy od hebrajskiego o dwa tysiące lat. Pieśń nad pieśniami uznawana za dzieło literackie ma swój pierwowzór w literaturze sumeryjskiej, z okazji noworocznych zaślubin z boginią, które to stało się misterium obchodzone w nowy rok Opowieść o człowieku, który cieszył się dobrym zdrowiem i bogactwem, a potem doznał strasznych cierpień, to sumeryjska opowieść o Hiobie.




„Zapomniany Świat Sumerów” Mariana Bielickiego to pasjonująca lektura. Napisana z fascynacją i dokładnością. Szczegółowo omawia nie tylko kwestie sumeryjskie, ale także historie odkryć geologicznych, trudnościami i radościami jakie były udziałem archeologów.
Informuje o trudnościach w odnajdywaniu, odczytaniu, bądź zinterpretowaniu napisów na glinianych tabliczkach. Pozostawia wiele niewyjaśnionych tajemnic do odszukania dla dociekliwego czytelnika. Może być pasjonującą lektura dla ludzi z wyobraźnią. Zawiera wiele mapek , ilustracji, bibliografie, indeksy rzeczowe, spis ilustracji. Wydana w 1966 roku przez Państwowy Instytut Wydawniczy Oprawa twarda, druk czytelny. Dużym atutem książki jest bogactwo tekstów źródłowych, przetłumaczonych wprost z pisma klinowego. Dodaje to książce uroku i czaru. Jest lektura dla zaawansowanego czytelnika –pasjonata historii, ze względu na dużą dokładność i szczegółowość, ale również laik znajdzie wiele interesujących fragmentów.
Jest jedną z pierwszych w Polsce, dokładną książką traktującą o sumeryjskiej cywilizacji, za co należy złożyć autorowi wyrazy szacunku, ponieważ to u Sumerów znajdujemy podstawy swego światopoglądu, nie zdając sobie w ogóle sprawy z ich korzeni i pochodzenia nie tylko instytucji pub. Szkoły, sady, ale również podstaw wiary.
Polecam te książkę każdemu, kto chce uchodzić za oczytanego człowieka.