Topos odwrócony Olgi Tokarczuk -opis

Topos jest to motyw, który stale powtarza się w literaturze, ma niezmieniony kształt i bardzo łatwo go rozpoznać np. motyw wędrówki widoczny w powieści Homera, czy nieszczęsliwej miłości ukazany w dramacie Szekspira Romeo i Julia . Istnieje również pojęcie toposu odwróconego, który charakteryzuje się drobnymi różnicami w stosunku do toposu. Owe różnice to najczęściej interpretacje autorów , które zmieniają formę danego motywu ale zachowują jego dawny sens. Przykładem Toposu odwróconego może być powieść Olgi Tokarczuk Prawiek i Inne Czasy, gdzie autorka na swój własny sposób interpretuje Topos powstania świata i ludzi.
W książce Tokarczuk mowa jest o stworzeniu świata. Narrator opowiada o tym , jak Bóg stwarza człowieka, który swą postacią wywiera ogromne wrażenie na Bogu. Rozpala to wielką miłość Boga do człowieka, niestety człowiek nie czuje podobnie jak Bóg i jest to emocja jednostronna. Co więcej człowiek okazuje niewdzięczność wobec swego stwórcy, nie zwraca uwagi na Boga , poświęcając się codziennym zajęciom. Z tego powodu Bóg począł się smucić. Aż pewnego dnia człowiek dojrzał, postanowił opuścić Boga, który w jego oczach nie miał żadnego autorytetu. Bóg, oczywiście próbuje odwieść od tego pomysłu człowieka , który jednak pozostaje głuchy na jego nawoływania. Człowiek swą decyzje argumentuje chęcią poznania świata na własną ręke. Po zażartej dyskusji pomiędzy Bogiem a człowiekiem , przedstawiciel rasy ludzkiej postanawia na swoim i opuszcza Boga, sądząc że Bóg jest jednym z ogniw które niekoniecznie jest mu potrzebne do przetrwania.
W Biblii stworzenie świata to 6 dni pracy, podczas których Bóg kolejno tworzy nieb, gwiazdy, Planetę , na której z czasem pojawiają się stworzenia. Do panowania nad wszystkim na Ziemii, Bóg tworzy na własne podobieństwo człowieka, który po krótkim pobycie w edenie grzeszy przeciwko Bogu zrywając jabłko z drzewa, za co zostaje wyrzucony z raju ,aż do nadejścia Chrystusa , który swoją śmiercią odkupia winy pierwszych ludzi.
Biblijne stowrzenie świata oraz te opisane przez Oglę Tokarczuk mają wiele wspólnego. W obu opisach stwórcą jest Bóg, który finiszuje całą operację stworzenia świata utworzeniem człowieka. Również miłość do Boga do człowieka stanowi jedno z podobieństw tekstów. Należy wspomnieć także, iż w obu przypadkach człowiek po pewnym czasie opuszcza Boga, by udać z edeńskiego ogrodu udać się na zwykła , pełną cierpienia i smutku ziemie. Już na pierwszy rzut oka widać wyżej wymienione podobieństwa. Sugerować to może , iż stworzenie świata i człowieka to topos , który powtarza się w Świętej Księdze jak i literaturze. Lecz jeżeli mówimy o podobieństwach , należy wymienić różnice w interpretacji stworzenia świata i grzechu pierworodnego przez autorów tekstów. Biblia mówi, iż człowiek zgrzeszył przeciwko Bogu, ale po części nie był on świadom tego co robi co w jakimś stopniu go usprawiedliwia. Pozatym człowiek kochał Boga , co nie ma miejsca w interpretacji Tokarczuk. Poetka opisuje grzech pierworodny jako wybór człowieka , który postanawia opuścić raj, by spróbować żyć na własną rękę , bez ingierencji Boga, który nie jest ludziom (według nich ) do niczego nie potrzebny. Autorka używa sformuowania , iż to Bóg podaje jabłko człowiekowi , by ten mógł opuścić Go i jego ogród. Wszystkie te różnice powodują, że Topos, z jakim pozornie mamy do czynienia , staje się Toposem odwróconym , czyli Toposem, który fragmentami różni się od pierwotnego motywu.
Myślę iż z tekstu Olgi Tokarczuk wynika to , ze autorka , jako osoba żyjąca w XXw. posiada inny niż autor Biblii doświadczenia dotyvczące Chrześcijaństwa i wiary w Boga. My ludzie XXw nie mamy czasu na Boga, również motyw własnowolnego odejścia od Boga (co nawiązuje do dzisiejszej niezależności ) ukazuje, iż Stwórca nie jest nam do niczego potrzebny. Możliwe , iż poetka przez swój tekst próbuje zamanifestować i pokazać ludziom , że odwracanie się od wiary, której według dzisiejszego kapitalizmu nie można sprzedać, jest głębokim błędem.