Integracja europejska

Nazwa unia pochodzi już z dawnych czasów historycznych. Użyto jej w mitologii greckiej. Wola tworzenia instytucji która umożliwiłaby zgodnie z wyrażeniem traktowanym coraz ściślejszy związek między narodami Europy, wyrosła na zgliszczach drugiej wojny światowej. Celem było zapewnienie pokoju, dobrobytu i nowego startu kontynentu, którego fundamenty zostały poważnie naruszone.Idea współpracy krajów europejskich liczy wiele wieków. Zwykle jednak współpraca ta koncentrowała się na problematyce polityczno – militarnej, czego najlepszym przykładem były doraźne sojusze wojskowe zawierane od wieków w Europie. Efektem ich były liczne wojny, często wyniszczające kontynent europejski.
Motywy podjęcia idei integracji kontynentu po II wojnie światowej można sprowadzić do kilku najważniejszych czynników: Nastąpiła klęska dotychczas panującej, dziewiętnastowiecznej koncepcji państwa narodowego. Tylko zintegrowana Europa mogła stać się alternatywą dla nacjonalizmów rozwijających się w państwach narodowych. Takie przekonanie stało się szczególnie mocne po doświadczeniach, do których doprowadziły w czasie wojny zrodzone w Europie ideologie faszystowskie,chęć życia w kontynencie stabilnym i pozbawionym wojen ,zjednoczona Europa miałaby w przyszłości skuteczniej zapobiegać konfliktom,powszechna chęć Europejczyków do życia w dobrobycie, czemu służyć miał wspólny rynek. Wspólne działania gospodarcze miały umożliwić szybką odbudowę zniszczonej wojnami Europy i zbudowanie tym samym konkurenta i partnera dla Stanów Zjednoczonych,zmiana układu sił na świecie. Do połowy XX wieku to Europa poczuwała się do roli lidera w stosunkach międzynarodowych, to ona dyktowała warunki całemu światu, efekty dwóch wojen światowych uzmysłowiły jednak Europejczykom, że stary kontynent stracił pozycje lidera na rzecz USA i ZSRR, zarówno w sensie politycznym, jak i militarnym. Tylko wspólne działanie mogło dać możliwość zrównoważenia przewagi supermocarstw.Unia Europejska jest nowym typem związku między państwami. Głównym zadaniem Unii Europejskiej jest organizacja współpracy między krajami członkowskimi i między ich mieszkańcami. Do najważniejszych celów Unii należą: zapewnienie bezpieczeństwa, postępu gospodarczego i społecznego oraz ochrona wolności praw i interesów obywateli. Unia Europejska respektuje tożsamość narodową państw członkowskich, ich historię, tradycję i kulturę. Unia Europejska to gwarancja: demokracji, praw człowieka, prywatnej własności i wolnego rynku.
Najbardziej bezpośrednim prekursorem dzisiejszej UE była Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWS) utworzona w 1952r Założona została przez: Belgię, RFN, Francję, Włochy, Luksemburg i Holandię. Dążyli oni do integracji europejskiej przez wspólne zarządzanie produkcją węgla i stali, surowców, które miały w tamtym czasie duże znaczenie strategiczne. Było uważane to za najlepszego gwaranta trwałego pokoju w Europie.Przyjęcie celu jedności europejskiej poprzez integrację ekonomiczną zostało jeszcze wyraźniej potwierdzone kiedy owe 6 krajów zawarło w marcu 1957r porozumienie na temat utworzenia Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euroatom - współpraca w przemyśle nuklearnym) i Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG). Wspólnoty Europejskie miały za zadanie zniesienie ceł a następnie powstania wspólnego rynku towarów, kapitału i pracy. Te 3 organizacje działają pod nazwą Wspólnoty Europejskie i są częścią systemu tworzącego UE.W 1973 r do Wspólnoty Europejskiej przyłączyły się Wielka Brytania, Irlandia i Dania. W 1986r Hiszpania i Portugalia, a w 1995 Austria, Finlandia, Szwecja. Kolejne rozszerzenia utrudniły funkcjonowanie Wspólnot. Rozwiązaniem miał być podpisany w 1986r Jednolity Akt Europejski. Dzięki niemu powstał w 1992r wspólny i wolny od wszelkich barier rynek wewnętrzny. Do tej pory obowiązywała zasada jednomyślności jednak teraz decyzje rozwiązywane są większością głosów. Stworzono mechanizmy pomocy dla państw członkowskich o niższym poziomie rozwoju gospodarczego powołując Fundusz Spójności/np. dla Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Portugalii/. Pieniądze mogą być przeznaczone np. na szkolenia bezrobotnych, rozwój obszarów wiejskich itp. Fundusze te są wyrazem solidarności krajów i regionów Unii bogatsze przekazują część dochodu uboższym, czyli można powiedzieć inwestują w nie.
Najważniejszym posunięciem było podpisanie w 1993r. Traktatu w Maastricht- na jego podstawie wszyscy obywatele Unii maja prawo do kandydowania i głosowania w wyborach lokalnych oraz do Parlamentu Europejskiego w państwie członkowskim, w którym się znajdują. Traktat zapewniał tez swobodę poruszania się na terenie państw członkowskich. Tworzył on nową Wspólną Politykę Bezpieczeństwa i Spraw Zagranicznych (Common Foreign and Security Policy-CFSP), która zastąpiła Pojedynczy Akt Europejski, zapewniał współpracę w dziedzinie Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (Justice and Home Affairs-JHA). Od końca wieku ma zostać wprowadzona wspólna europejska waluta EURO.
Główne instytucje Unii Europejskiej to:Rada Europejska - wytycza strategiczne cele rozwoju Unii. Powołana w 1974 r., stanowi formę systematycznych spotkań szefów rządów państw członkowskich Wspólnot Europejskich. Rada zbiera się co najmniej dwa razy w roku, pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu państwa członkowskiego, któremu przypada przewodnictwo w Unii Europejskiej. Przewodnictwo trwa pół roku i zmienia się rotacyjnie.Rada Unii Europejskiej -ma za zadanie stanowić prawo w Unii. Może występować w kilku postaciach: jako Rada do Spraw Ogólnych (ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich) lub Rada Specjalna - tzw. branżowa (np. ministrowie rolnictwa, przemysłu, spraw wewnętrznych itd.). Rada Unii Europejskiej wypracowuje i koordynuje politykę wewnętrzną i zagraniczną UE.Komisja Europejska - nazywana jest "strażnikiem traktatów". Do jej kompetencji należą: prawo inicjatywy ustawodawczej, reprezentacja interesów i koordynacja działań Wspólnot (wewnątrz i na zewnątrz Unii Europejskiej), kontrola stosowania prawa wspólnotowego (europejskiego) oraz realizacja postanowień zawartych w traktatach i aktach prawnych przyjętych przez Wspólnoty. Obecnie liczy 20 komisarzy wybieranych na 5 lat (jeden lub dwóch komisarzy z każdego państwa członkowskiego, w tym przewodniczący i jego dwóch zastępców).Parlament Europejski - nie stanowi prawa w Unii Europejskiej, ale uczestniczy w procesie decyzyjnym. Ma też uprawnienia dotyczące uchwalania budżetu, przyjmowania nowych członków oraz zatwierdzania układów stowarzyszeniowych. Kontroluje pracę Komisji Europejskiej. Może także ustanawiać tymczasowe Komitety Dochodzeniowe, badające ewentualne wykroczenia lub nieprawidłowości w stosowaniu prawa wspólnotowego (europejskiego). Wybiera Rzecznika Praw Obywatelskich. Parlament składa się z przedstawicieli państw członkowskich UE, wybieranych w wyborach powszechnych i bezpośrednich (na okres 5 lat). Obecnie liczy 626 deputowanych.Trybunał Sprawiedliwości - zapewnia przestrzeganie prawa wspólnotowego. Orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucje Wspólnot z traktatami Wspólnot. Rozpoznaje spory między państwami lub między Komisją Europejską i państwami, wynikające ze stosowania prawa europejskiego. Trybunał składa się z 15 sędziów.Trybunał Obrachunkowy - sprawuje kontrolę nad dochodami i wydatkami Wspólnot oraz bada, czy finansami wspólnotowymi zarządzano właściwie i zgodnie z prawem. W jego skład wchodzi 15 członków (rewidentów).Komitet Ekonomiczno-Społeczny (KES) - jest wspólnym organem Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej i Wspólnoty Europejskiej. Wypracowuje stanowiska w sprawach gospodarczych i społecznych. W jego skład wchodzi 222 reprezentantów środowisk gospodarczych i społecznych - producentów, rolników, przewoźników, pracowników najemnych, kupców, rzemieślników i przedstawicieli wolnych zawodów.Komitet Regionów - jest organem doradczym, z którym Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska konsultują się w sprawach regionalnych i lokalnych (na obszarze Unii istnieje ok. 200 regionów). Komitet składa się z 222 przedstawicieli regionalnych i lokalnych jednostek samorządowych.Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) - jest instytucją pomocniczą trzech Wspólnot Europejskich. Odpowiada za przygotowanie prac Rady Unii Europejskiej. Zajmuje się wypracowywaniem zgodnego stanowiska państw członkowskich w sprawie propozycji Komisji Europejskiej, jeszcze zanim zostaną one wpisane do porządku obrad Rady Unii. Komitet składa się z ambasadorów państw członkowskich Unii akredytowanych przy Wspólnotach Europejskich. W ramach COREPER działa 200 grup roboczych.