Fizjologia człowieka

Człowiek jako system autonomiczny.
Autonomiczny (wegetatywny) układ nerwowy to samokontrolujący układ nerwowy, działający przez część współczulną i przywspółczulną , wspomagający kontrolę takich czynności, jak ruch, wydzielanie organów wewnętrznych, oddawanie moczu, regulacja temperatury ciała, częstość skurczów serca, wydzielanie hormonów nadnerczy i ciśnienie tętnicze krwi. Autonomiczny układ nerwowy tworzy część ruchowa obwodowego ukł. nerwowego, która prowadzi bodźce ruchowe od ośrodkowego ukł. nerwowego do wszystkich narządów wewnętrznych naszego ciała. Wypustki tego układu docierają do mięśni gładkich, naczyń krwionośnych, gruczołów i innych komórek. Wraz z układem dokrewnym decyduje on o utrzymaniu homeostazy. Autonomiczny ukł. nerwowy umożliwia adaptację organizmu do zmieniającego się środowiska wewnętrznego. Zespala narządy wewnętrzne naszego ciała, dzięki czemu tworzą one zintegrowany ukł. pozwalający na dynamiczne zmiany czynności tych narządów w zależności od działania różnych bodźców środowiskowych. Odpowiedź autonomicznego ukł. nerwowego jest najczulszym wskaźnikiem naszego subiektywnego stanu emocjonalnego, nawet wtedy, kiedy nasze zachowanie i mowa nie wskazuje na to. Przyjmuje się, że autonomiczny ukł. nerwowy kontroluje funkcje narządów wewnętrznych, które są niezależne od naszej woli. Jednak przez specjalny trening (trening jogi lub trening autogenny, w którym trenowany obserwuje własne procesy wegetatywne i stara się je zmienić) można w pewnym stopniu świadomie wpływać na czynność narządów wewnętrznych (np. częstość skurczów serca). Mimo, że autonomiczny ukł. nerwowy nie bierze bezpośrednio udziału w wyzwalaniu ruchów dowolnych, to jednak towarzyszy on każdemu aktowi naszego zachowania, także ruchom dowolnym, decydując o ich subiektywnym odczuciu i zabarwieniu emocjonalnym. Niektóre funkcje ukł. autonomicznego są ważne z punktu widzenia wysiłku fizycznego, np. kontrola częstości skurczów serca, ciśnienia krwi, dystrybucji krwi czy oddychania.