Zasady przemieszczania poszkodowanych.
Ewakuacja poszkodowanego jest dopuszczalna jedynie wówczas, gdy udzielenie mu pomocy na miejscu wypadku jest niemożliwe. Warunkiem uniknięcia dodatkowych urazów u poszkodowanego, poszkodowanego także zabezpieczenia zdrowia ratownika jest przestrzeganie zasad: a) nie wolno przesuwać poszkodowanego, jeśli nie jest to konieczne, b) poszkodowanego przytomnego trzeba informować o ty, co się zamierza zrobić, aby umożliwić współpracę i uniknąć niepokoju, c) zawsze trzeba się upewnić czy wszyscy pomocnicy wiedzą, co robić, aby współdziałanie było sprawne, d), gdy kilka osób przenosi poszkodowanego, wówczas tylko jedna wydaje polecenia. Podczas podnoszenia i opuszczania ratownik musi przykucnąć z rozstawionymi stopami (jedną wysuniętą nieco do przodu) obok poszkodowanego. Potem wyprostowuje plecy i przesuwa się możliwie blisko do poszkodowanego, by – chwyciwszy za miejsce uchwytu, którego wybór zależy od urazu i liczby ratujących – podnieść ratowanego. Podstawowe techniki podnoszenia. Chwyt Rauteka jest najbezpieczniejszym sposobem przenoszenia poszkodowanych, u których nie podejrzewa się uszkodzenia kręgosłupa. Jeśli poszkodowany leży, trzeba: a) skrzyżować jego nogi, a ręce ułożyć wzdłuż tułowia, b) uklęknąć za głową poszkodowanego, c) wsunąć ręce pod jego kark i między łopatki (głowę oprzeć na wewnętrznych częściach przedramienia), d) podnieść głowę i jednocześnie unieść plecy, e) przesunąć się jak najbliżej poszkodowanego, następnie podnieść go do pozycji siedzącej i podeprzeć jego plecy, f) zgiąć jedną rękę poszkodowanego i ułożyć na klatce piersiowej, g) wsunąć ręce pod jego pachy i przytrzymując brodą głowę ułożoną na klatce piersiowej ratownika, obu rękami chwycić za przedramię, h) jedną rękę chwycić w okolicy nadgarstka, drugą w okolicy łokcia, i) zrobić przysiad w rozkroku z zachowaniem pozycji pionowej (nie zginać pleców), j) wstać, podciągnąć poszkodowanego do góry i oprzeć go o swoje biodro, k) nie zmieniając pozycji poszkodowanego, odciągnąć go w bezpieczne miejsce, l) ułożyć poszkodowanego w sposób zależny od typu urazu i udzielić mu pierwszej pomocy. Gdy jest dwóch ratowników, wówczas jedna osoba stosuje chwyt Rauteka, a druga trzyma nogi. Polecenia wydaje osoba stojąca przy głowie. Osobę siedzącą na krześle lub w samochodzie wynosi się stając za plecami poszkodowanego – wsuwa się ręce pod jego pachy, następnie chwyta przedramię, jedną dłonią w okolicy nadgarstka, a drugą w pobliżu łokcia. W czasie podnoszenia trzeba pamiętać o wyprostowanych plecach i staniu w rozkroku. Gdy wyciągamy z samochodu, trzeba uważać, aby nie zahaczył piętami o coś albo nie uderzył nogami o podłoże. Osobę wyczerpaną można przenieść, jeśli ma małą masę na barana, matczynym, lub sposobem strażackim. Jeśli jest dwóch ratowników, stosujemy krzesło dwuręczne. Ratownicy kucają twarzami do siebie (z wyprostowanymi plecami) po obu stronach poszkodowanego. Krzyżują swoje ręce za jego plecami i chwytają za pasek od spodni, a poszkodowany obejmuje ich barki. Drugą parę rąk przesuwają pod kolanami poszkodowanego, chwytają się za nadgarstki i ręce przesuwają na środek jego ud. Podnoszą się równocześnie. Przenoszenie na ławeczce – polega na tym, że ratownicy klękają za plecami poszkodowanego twarzami do siebie, chwytają się za nadgarstki, pod jego udami i na wysokości jego łopatek. Ten obejmuje ratowników za szyję. Przenoszą go przechylając go lekko do tyłu.
Zasady przenoszenia na noszach.
Przy układaniu poszkodowanego: a) nosze ustawia się po stronie cięższego zranienia, b) ratownicy ustawiają się po stronie lżejszego zranienia, c) poszkodowanego unosi się ostrożnie i równocześnie, a potem delikatnie układa na noszach, d) uszkodzone kończyny trzeba obłożyć miękkimi przedmiotami, kończyny górne dodatkowo zawiesza się na temblaku, e) rannych w klatkę piersiową i mających trudności z oddychaniem układa się w pozycji półsiedzącej, podkładając im pod plecy i głowę miękkie przedmioty, f) głowę poszkodowanego mającego trudności w oddychaniu odchyla się na bok i odwodzi ku tyłowi, g) rannych w potylicę, szczękę, plecy i nieprzytomnych przenosi się w ułożeniu na boku, stabilizując ciało miękkimi przedmiotami, h) rannych w brzuch przenosi się z uniesionym tułowiem i głową oraz podkurczonymi nogami, i) rannych z podejrzeniem urazu kręgosłupa lub miednicy trzeba przenosić na twardym podłożu, dobrze stabilizując ciało. Poszkodowanego należy ciepło okryć, kontrolować czynności życiowe. Rannego powinny przenosić 4 osoby. Każdy przyklęka po zewnętrznej stronie noszy i chwyta je mocno za trzonek. Czynności wykonują na komendę, wydawaną przez jedną osobę. Przygotowanie noszy prowizorycznych. Można wykonać z drążków i kocy, kurtek, płaszczy. Kurtkę należy dokładnie zapiąć, wywrócić na lewą stronę, a przez rękawy, których nie przewracamy przeprowadzić drążki. Za nosze mogą też posłużyć drzwi czy stół. Pomoc porażonym substancjami promieniotwórczymi. Napromieniowanie może być zewnętrzne lub wewnętrzne. Dawka pochłonięta – pewna energia przekazana ciału w wyniku napromieniowania. Dawka pochłonięta promieniowania jonizującego to grej Gy. Dawka ma wartość 1Gy, jeśli energia 1J zostaje przekazana ciału o masie 1kg, czyli 1Gy =1J/1kg. Równoważnik dawki pochłoniętej – dawka pochłonięta w danej tkance lub narządzie z uwzględnieniem skutków biologicznych wywołanych przez różne rodzaje promieniowania jonizującego. Jednostka – siwet 1Sv = 1J/kg. 1Sv = 100 rem. Skutki napromieniowania: wzrost ryzyka chorób nowotworowych, choroba popromienna, śmierć. Rocznie człowiek wchłania 2,8mSv promieniowania. Za bezpieczne uważa się roczną dawkę 3,8 mSv. Choroba popromienna ma kilka stopni. Przy napromieniowaniu 1-2Sv jest stopnia lekkiego. Istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia skutków późnych, większość objawów ustępuje po kilku tygodniach. Przy dawce 2-3Sv jest stopnia średniego. Ciężkie objawy kliniczne, wymioty, poważne zmiany we krwi, po 2 tygodniach utrata włosów, dawka śmiertelna dla 25% osób. 3-5Sv jest stopnia ciężkiego. Dawka śmiertelna dla 50% osób. Wyraźne uszkodzenie krwiotwórczych funkcji szpiku. Dawkę 5-7Sv przeżywa 20% osób, reszta umiera w parę dni później. Przy dawce 10Sv występuje uszkodzenie układu pokarmowego, limfatycznego i odpornościowego, odwodnienie organizmu. Śmierć w parę dni. Parę godzin po napromieniowaniu występują bóle głowy, uczucie osłabienia, nudności, biegunka, wymioty, stan podgorączkowy i podniecenie psychiczne. Ściany naczyń krwionośnych i jelit stają się nieszczelne, uszkodzenie szpiku, zmiany w krzepnięciu krwi, wypadają włosy, rozwija się zakażenie ogólne, biegunka, wysoka gorączka, która może być przyczyną śmierci. Jeśli człowiek przeżyje ten okres, następuje powolne zdrowienie. Później mogą pojawić się objawy białaczki, nowotwory złośliwe. Dochodzi do wczesnego starzenia się organizmu. Pierwsza pomoc napromieniowanym. Ochrona dróg oddechowych i skóry, tamowanie krwotoków, opatrzenie ran. Szybkie wyprowadzenie ich z terenu skażonego. Przeprowadzić zabiegi sanitarne. Na terenie skażonym trzeba mieć na sobie odzież ochronną, maskę i rękawice gumowe.
Zatrucia toksycznymi środkami.
Ze względu na skutki oddziaływania substancji chemicznych na człowieka rozróżnia się substancje: a) trujące – mogące powodować ostre lub chroniczne zatrucie, a nawet śmierć, b) szkodliwe – mogące powodować schorzenia ustroju wskutek zatrucia, c) żrące – powodujące zniszczenie tkanki, d) drażniące – mogące wywołać stany zapalne dróg oddechowych, skóry, błon śluzowych i oczu, e) neurotoksyczne – uszkadzające centralny układ nerwowy i nerwy obwodowe, f) alergiczne – wywołujące w ustroju odczyn uczuleniowy, g) narkotyczne – mogące powodować oszołomienie lub utratę przytomności wskutek narkozy, h) rakotwórcze – mogące być przyczyną powstawania zmian nowotworowych w organizmie, i) mutagenne – uszkadzające aparat dziedziczenia i zmieniające cechy dziedziczenia potomstwa. Amoniak – jest bezbarwnym, silnie trującym gazem o ostrym, gryzącym zapachu. Wywołuje przykre pieczenie w gardle, ślinotok, nudności, łzawienie i ból głowy. Duża dawka może spowodować utratę wzroku, zmiany w płucach. Pierwsza pomoc: a) wynieść poszkodowanego ze skażonego środowiska, b) zapewnić dopływ świeżego powietrza, c) zdjąć skażoną odzież, d) zmywać ciało dużą ilością ciepłej wody (przez 15 min), e) skażone oczy płukać bieżącą wodą przy odwiniętych powiekach, f) ciepło okryć, g) wezwać pomoc lekarską. Przy zatruciach drogą pokarmową, podać roztwór kwasu octowego, nie powodować wymiotów. Chlor – jest gazem silnie trującym i żrącym. Działa głównie na drogi oddechowe i skórę. Tworzy ciężki obłok przy powierzchni. Powoduje podrażnienie błon śluzowych, oczu, gardła, łzawienie, kichanie, ślinotok, kaszel. Pierwsza pomoc. Polega na wyniesieniu poszkodowanego ze skażonego środowiska i zapewnieniu dopływu świeżego powietrza. Zdjąć z niego odzież, skażoną skórę zmywać wodą z mydłem. Przykryć jałowym opatrunkiem. Ciepło okryć, ułożyć w pozycji półleżącej i zapewnić spokój. Chlorowodór – jest bezbarwnym gazem o duszącej woni, dymiącym i duszącym w wilgotnym powietrzu. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Wydziela przy tym dużo ciepła. Powoduje uszkodzenia szkolna zębów i zapalenie spojówek. Pierwsza pomoc. Wynieść poszkodowanego ze skażonego terenu. Ułożyć w pozycji wygodnej. Zdjąć skażoną odzież i obmyć skórę wodą. Konieczna pomoc okulisty. Nie powodować wymiotów. Chronić przed utratą ciepła. Oznaczenia substancji niebezpiecznych: 1 – niebezpieczeństwo wybuchu, 2 – łatwopalne gazy, 3 – łatwopalne ciecze, 4 – łatwopalne ciała stałe, 5 – substancje ułatwiające palenie, 6 – substancje trujące lub zakaźne, 7 – substancje radioaktywne, 8 – substancje żrące, 9 – inne substancje niebezpieczne. X – substancji nie wolno mieszać z wodą. Dzięki tym kodom jednostki ratunkowe będą wiedziały: czy rozlewisko chemikaliów powinno być wypłukane, czy zebrane, jakiego środka gaśniczego użyć, czy istnieje ryzyko gwałtownej reakcji, czy może zaistnieć potrzeba ewakuacji, jakiej odzieży ochronnej użyć. Miksty lub uszkodzenia mieszane – powstałe w wyniku działania kilku czynników rażących równocześnie. Utonięciem – nazywamy śmierć przez uduszenie się w środowisku płynnym. Pierwsza pomoc. Ułożyć go na twardym podłożu, usunąć ciała obce z jamy ustnej, udrożnić drogi oddechowe i przystąpić do kontroli czynności życiowych, jeśli stwierdzi się brak czynności życiowych, to trzeba przystąpić do R-KO, którą należy prowadzić aż do przybycia karetki pogotowia.
Pierwsza pomoc, gdy tonie pod lodem.
Wezwać pogotowie, ciepło okryć podać ciepłą herbatę. Powieszenie – prowadzi do zaciśnięcia dróg oddechowych i zatrzymania dopływu powietrza do płuc, powodując przerwanie czynności życiowych. Powieszenie dodatkowo może doprowadzić do uszkodzenia kręgów szyjnych. Pierwsza pomoc. Usunąć przedmioty z szyi, odciąć poszkodowanego, podtrzymując go przed upadkiem. Jeśli jest nieprzytomny sprawdzić czynności życiowe. Gdy trzeba wykonać R-KO. Zawał serca – martwica części mięśnia sercowego, powstająca na skutek ustania dopływu krwi z powodu niedrożności naczynia wieńcowego. Objawem jest nagły szybko potęgujący się od serca do lewej ręki i szyi ból. Skóra staje się popielata i pokrywa się lepkim potem, wargi sinieją. Pierwsza pomoc. Zorganizować pomoc lekarską i transport do szpitala. Należy rozluźnić części garderoby uciskające ciało. Ułożyć go w pozycji półsiedzącej. Utrzymywać czynności życiowe. Jeśli możliwe, podać tabletkę aspiryny, aby pogryzł i połknął. Jeśli nieprzytomny, układamy go w pozycji bocznej ustalonej. Astma oskrzelowa – dolegliwość, w której utrudnione jest oddychanie. Przyczyną jest zwężenie drobnych oskrzeli, spowodowane skurczem i gromadzeniem się wydzieliny. Pierwsza pomoc. Uspokój i posadz z lekkim pochyleniem do przodu. Ubranie rozpiąć. Pomieszczenie przewietrzyć. Podać lek w aerozolu. Hipoglikemia krwi – inaczej niedocukrzenie, curzyca, jest chorobą, w której organizm nie kontroluje poziomu cukru we krwi. Pierwsza pomoc. Wezwać lekarza. Przytomnemu podać kostkę coś słodkiego. Wypadki komunikacyjne. W razie zauważenia wypadku należy: zorientować się co do rodzaju wypadku i ewentualnych dalszych zagrożeń, zatrzymać prawidłowo swój samochód, wyłączyć silnik i zabezpieczyć samochód przed stoczeniem się, włączyć światła ostrzegawcze, zabrać ze sobą apteczkę, trójkąt ostrzegawczy, koc termiczny i gaśnicę, na pasie ruchu, po którym poruszał się uszkodzony pojazd, ustawić w odległości 30 – 50 m odblaskowy trójkąt. Przeszkodą w wydobyciu poszkodowanych z pojazdu po czołowym zderzeniu może być: zablokowanie drzwi, przesunięcie komory silnika wraz z przegrodą kolumny kierownicy do tyłu, zgniecenie nadwozia, ustawienie się samochodu na dachu. Przed wyciągnięciem poszkodowanego z pojazdu należy: założyć poszkodowanemu kołnierz unieruchamiający, ustawić się za plecami poszkodowanego i włożyć ręce pod jego pachy, chwyć tzw nachwytem rękę poszkodowanego, podtrzymując brodą głowę poszkodowanego, opartą na swojej klatce piersiowej, ratownik powinien opierać ciężar jego ciało na swoim biodrze i starać wyciągnąć go z samochodu. Przystępując do ratowania należy: ocenić sytuację i stwierdzić, czy można pozostawić poszkodowanych w pojeździe. Zorientować się ilu jest poszkodowanych i jakiej pomocy potrzebują, ustalić kolejność udzielania pomocy, sprawdzić czynności życiowe, sprawdzić rodzaj uszkodzeń ciała, kierując się zewnętrznymi objawami. Zdjęcie kasku: kask zdejmuje się tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Kask zdejmują dwie osoby. W tym celu jedna osoba wsuwa ostrożnie palce pod kask, podpiera szyję, drugą ręką mocno trzyma głowę za dolną szczękę. Druga osoba przechyla głowę ku tyłowi i delikatnie przesuwa kask przez brodę. Podczas kiedy pierwsza osoba wciąż podpiera szyję ofiary, druga przechyla kask tak do przodu, aby przeszedł przed podstawę czaszki i całkowicie go zdejmuje. Państwowe ratownictwo medyczne – system, działania mające na celu ratowanie zdrowia i życia ludzi w stanach nagłych zagrożeń. Przestępczość – ogół przestępstw popełnionych w pewnym okresie czasu w danym państwie lub środowisku społecznym.