•Patologia społeczna.•
•Sposoby walki z patologią społeczną.•
Patologia społeczna - niepożądane zjawiska, które mogą wywołać negatywne skutki w rozwoju danej społeczności
lub całego społeczeństwa.
Rodzaje patologii społecznej:
• patologia indywidualna,
• patologia rodziny (małej grupy społecznej),
• patologia struktur organizacyjnych.
Główne przyczyny problemów społecznych, powodujących zjawiska patologiczne:
•osłabienie więzi społecznych i związanego
z nimi mechanizmu kontroli społecznej,
•wzrost rozpiętości między aspiracjami
a możliwościami ich realizacji,
•ukształtowanie się w pewnych grupach
i środowiskach norm obyczajowych sprzecznych
ze społecznie akceptowanym systemem wartości,
•ekskluzja i marginalizacja społeczna.
Przejawy patologii indywidualnej:
•uzależnienia (narkomania, alkoholizm, lekomania),
•samobójstwa,
•przestępczość (osoby nieletnie),
•prostytucja,
•dewiacje seksualne.
Przejawy patologii rodziny:
•rozpad rodziny,
•przemoc w rodzinie,
•pozbawienie praw rodzicielskich,
•osłabienie funkcji wychowawczej rodziny,
•sieroctwo społeczne.
Przejawy patologii struktur organizacyjnych:
•biurokracja,
•korupcja,
•bezrobocie,
•ubóstwo.
Geneza patologii ...
Zachowania patologiczne towarzyszą człowiekowi od wieków.
Ludzie spożywali napoje alkoholowe i środki odurzające po to, aby:
•uśmierzyć przykre uczucia;
•o czymś zapomnieć;
•uwolnić się od wewnętrznych zahamowań i obaw;
•móc przeżyć odmienne stany świadomości;
•nawiązywać kontakty z innymi ludźmi;
•ugasić pragnienie.
W obecnych czasach problem różnorodnych zagrożeń z jakimi spotykają się dzieci, młodzież a także dorośli, staje się zagadnieniem bardzo niepokojącym, ze względu na dynamikę, powszechność, dostęp i wpływ środków na zachowanie.
Trudno jest określić dokładną przyczynę zażywania środków wpływających na prawidłowe funkcjonowanie społeczeństwa, ponieważ już samo zanieczyszczenie środowiska negatywnie oddziaływuje na odporność
immunologiczną organizmu ludzkiego, wpływa na schorzenia somatyczne i obniża poczucie własnej woli, co może skutkować pojawieniem się potrzeby zażycia jakiegoś środka pobudzającego lub uspokajającego w celu wzmocnienia psychiki.
Generalne przyczyny zachowań niekorzystnych społecznie.
Zmiany w środowisku naturalnym człowieka także bardzo niekorzystnie wpływają na jego psychikę, a szybkość zmian jest tak znaczna, że niektórzy ludzie nie wytrzymują tego tempa co skutkuje pojawieniem się problemów społecznych takich jak: alkoholizm, narkomania, przestępczość, samobójstwa, choroby psychiczne i cywilizacyjne, a także niewydolność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, przemoc w rodzinie itp.
Zjawiska patologiczne:
Dysfunkcja rodziny - rodziny przestępcze, uciążliwe społecznie, rozwody i rodziny niepełne, sieroctwo społeczne,
przestępstwa przeciwko rodzinie, przemoc w rodzinie, rodziny alkoholiczne, narkomańskie i dysfunkcyjne, swoboda obyczajów, upośledzenia zdrowotne w wyniku zaniedbań opiekuńczych, obniżone aspiracje życiowe, frustracje i apatia
Alkoholizm - wzrost ludzi nadużywających i uzależnionych od alkoholu
spożycia alkoholu, struktura spożycia - wzrost ilości osób uzależnionych od alkoholu i nadużywających alkoholu, wzrost populacji dzieci i młodzieży używających alkoholu, zachorowalność i śmiertelność z powodu nadużywania alkoholu - zachorowalność na różnorodne choroby osób współuzależnionych, przestępczość w związku z alkoholem
Narkomania - wzrost oferty narkotykowej, zwiększenie się ilości osób z problemem narkotykowym, wzrost populacji dzieci i młodzieży używającej narkotyków, przestępczość związana z narkotykami, zachorowalność i śmiertelność z powodu nadużywania narkotyków, przemyt narkotyków, zmiany obyczajów związanych z narkomanią, w tym narkomania na wsi i w małych miastach.
Zaburzenia w stosunkach międzyludzkich - nieżyczliwość, nietolerancja, obojętność, egoizm, brak poszanowania dla porządku publicznego, kradzieże, wandalizm, nieprzestrzeganie przepisów prawa i obyczajów, osamotnienie,
urzeczowienie stosunków międzyludzkich .
Przestępczość - nasilenie przestępczości według rodzajów popełnianych przestępstw, w tym przeciwko mieniu, życiu i zdrowiu, przestępczość dorosłych, w tym nieletnich, skala recydywy.
Patologia pracy - skala bezrobocia, marnotrawstwa wiedzy i kwalifikacji - zaburzenia sfery wynagrodzenia - zaniedbania bezpieczeństwa i higieny pracy (wypadki przy pracy) - zaburzenia w strukturze zatrudnienia
Patologia struktur ludności - deformacje struktury demograficznej, zwiększanie się populacji osób w wieku poprodukcyjnym, deformacje struktury społecznej, wzrost liczby osób w warstwach niższych, emigracje, deformacje struktury zawodowej, wzrost bezrobocia.
Patologia warunków życia ludności - zasięg niedostatku i ubóstwa, malejąca rola społecznych funduszy spożycia, zachwiana struktura wydatków indywidualnych na ochronę zdrowia, kulturę, oświatę, naukę i rekreację, warunki mieszkaniowe i sytuacja mieszkaniowa, stan infrastruktury społecznej, warunki życia emerytów i osób niepełnosprawnych, niedostateczna opieka nad dziećmi i młodzieżą, bilans czasu pracy i czasu wolnego.
Patologia środowiska - zanieczyszczenia środowiska naturalnego, gleby, wody, powietrza, żywności,
skażenia środowiska psychicznego, hałas, wibracje, promieniowanie, zatłoczenie, konflikty.
Dysfunkcja przestrzeni - patologia procesów urbanizacji, przestrzeni mieszkalnej, dysproporcje w sieci infrastruktury społecznej i technicznej, odpływ ludności, powstawanie obszarów depresji społecznej w wyniku kumulacji zagrożeń cywilizacyjnych .
Najczęstszą przyczyną uzależnienia i sięgania po narkotyki u osób w wieku młodzieńczym i nastoletnim, spowodowane jest brakiem akceptacji ze strony grupy rówieśniczej, niedowartościowanie, problemy w domu, lub w szkole, a także naturalna ciekawość czy uleganie grupie, w celu zaimponowania lub chęci przynależności.
Istnieją - w pewnym sensie - indywidualne sposoby zwalczania patologii.
Biorąc jako przykład młodą osobę zażywającą narkotyki, można starać się jakoś uzupełnić jej czas innymi zajęciami, nie pozostawiając jej samej sobie.
Osoby młode są najbardziej podatne na wpływy osoby, którą darzą autorytetem.
Np. rodzice, do których dziecko czuje duży respekt, nie będzie chciało robić na przekór lecz będzie chciało się przypodobać.. A taką słabość (szczególnie u młodych osób) można wykorzystać.
Innym sposobem na zwalczanie patologii w społeczeństwie są ośrodki pomocy, organizacje i placówki terapeutyczno-opiekuńcze, takie jak:
•Poradnie Psychologiczne;
•Centra terapii uzależnionych;
•Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej;
•Centra Pomocy Rodzinie;
•Policja „Niebieska karta”;
•MONAR.
•W grudniu 1996 r. Powstało ogólnopolskie porozumienie „niebieska Linia”, skupiające organizacje społeczne i instytucje pomagające ofiarom przemocy w rodzinie.•
•W październiku 1998 r. wszedł w życie rządowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie „niebieska karta” którego jednym z realizatorów jest policja.•