Populacja, liczebność, rozrodczość, itd.

Populacja to zespół osobników tego samego gat. mogących się skutecznie i swobodnie krzyżować, zajmujących tą samą niszę ekologiczną to jest przestrzeń, która zapewnia im niezbędne warunki życiowe
Liczebność to liczba osobników składających się na populację. Tempo wzrostu ilościowego populacji obrazują 2 krzywe wzrostu. Wzrost może być
- ograniczony
- nieograniczony
Rozrodczość to stosunek liczby nowych osobników do liczby całej populacji
Śmiertelność dotyczy umieralności osobników populacji. Śmiertelność obrazują tzw. krzywe przeżywania
Struktura wiekowa przedstawiana w postaci tzw. piramid wiekowych. W zależności od wieku osobników wyróżnia się populacje
-rozwijającą się (dominują osobniki młode)
-ustabilizowaną (udział poszczególnych grup wiekowych jest stały)
-wygasającą ( dominują osobniki stare)
Rozprzestrzenianie polega na przemieszczaniu się organizmów dorosłych lub młodocianych do wewnątrz lub na zewnątrz populacji. Wyróżniamy 3 formy rozprzestrzeniania
-emigracja ( jednokierunkowy ruch zewnątrz)
-imigracja ( jednokierunkowy ruch do zewnątrz)
-migracja ( ruch dwukierunkowy)
Struktura przestrzenna populacji związana jest z rozprzestrzenianiem osobników oraz ich liczebnością. Wyróżniamy rozmieszczenie:
-równomierne
-losowe
-skupiskowe
Amensalizm to typ oddziaływania ujemnego, ujemnego, którym populacje jednego gatunku hamuje rozwój drugiej populacji nie czerpiąc z tego żadnych korzyści
Konkurencja zachodzi między osobnikami zajmującymi wspólną niszę ekologiczną; najostrzej zaznacza się między osobnikami tego samego gatunku
Drapierznictwo dotyczy przede wszystkim zwierząt i zachodzi w układzie: drapieżca – ofiara
Pasożytnictwo to negatywny typ zależności między organizmem żywiciela a pasożytem gdyż pasożyt żyje kosztem i działa na szkodę gospodarza, równocześnie nie mogąc bez niego utrzymać się przy życiu
Komensalizm to typ współżycia między dwoma gatunkami, który jeden czerpie korzyści nie przynosząc korzyści ani szkody drugiemu
Prootokorperacja to współżycie dwóch gatunków czerpiących korzyści ze swojej obecności, ale jednocześnie nie są całkowicie uzależnione od siebie. Każdy z nich jest zdolny do życia bez obecności drugiego.
Mutualizm to nieodzowna, ścisła metaboliczna współzależność dwu gatunków czerpiących obopólne korzyści, przy czym jeden gatunek nie jest zdolny do życia bez obecności drugiego.
Biocenoza to ożywiona cześć ekosystemu, czyli zespół wszystkich organizmów zajmujących określone nieożywione środowisko, powiązanych wzajemnymi zależnościami. Można wyróżnić biocenozy
-sztuczne (stawy hodowlane)
-naturalne ( morze, rzeki)
Cechy biocenozy naturalnej
-rozmaitość gatunków powiązanych ze sobą zależnościami pokarmowymi
-pozytywne, negatywne lub neutralne oddziaływanie na siebie gatunków
-niedopuszczanie do zasiedlenia biocenozy przez nowe gatunki
-wpływ rozmaitych czynników ekologicznych prowadzących do sezonowej bądź trwałej zmiany składu gatunków, czyli sukcesji
Łańcuchy pokarmowe –szereg grup organizmów ustawiony w takiej kolejności, że każda poprzedzająca grupa jest podstawą pożywienia następnej
Sukcesja to uporządkowany, stopniowy proces kierunkowych zmian biocenozy prowadzący do przeobrażenia się prostych ekosystemów ekosystemów bardziej złożone
Wyróżniamy 2 rodzaje sukcesji
-pierwotna dotyczy terenów dotąd niezmiennych przez działalność organizmów żywych, a więc terenów niekorzystnych dla życia
-wtórna jest o wiele szybsza, zachodzi na obszarach wcześniej zajętych przez inną biocenozę, a więc tam, gdzie znajdują się warunki sprzyjające rozwojowi organizmów
Znaczenie sukcesji
-przekształcenie obszarów abiotycznych środowiska życia, zasiedlone przez organizmy pionierskie
-tworzenie gleby na obszarach dotychczas jej pozbawionych
-udostępnienie nowych obszarów dla organizmów zapewnienia im odpowiedniego środowiska bytowania – niszy ekologicznej
-przekształcenie krajobrazu
-zmiany biocenozy np. z wodnej w lądową
-zmiany składu gatunkowego biocenozy, rozwój jednych gatunków kosztem zanikania innych
-jakościowej i ilościowej zmiany biomas
-zagospodarowanie nieużytków rolnych
-rekultywacja terenów przemysłowych
Elementami abiotycznymi są: światło, gleba, woda, gazy atmosferyczne, rzeźba terenu, klimat, temp. powietrze – tworzą one biotop, czyli nieożywiona cześć ekosystemu
Elementy biotyczne to żywe organizmy pozostające między sobą w różnego rodzaju zależnościach. Tworzą one biocenozę, czyli ożywioną cześć ekosystemu.
Struktura troficzna każdego ekosystemu
-producenci, czyli organizmy autotroficzne, które zdolne SA do wytworzenia materii organicznej w procesie fotosyntezy
-konsumentów, czyli organizmy heterotroficzne, niezdolne do wytworzenia związków organicznych z nieorganicznych, nieorganicznych przystosowane do pobierania gotowej materii organicznej
-reducentów, czyli grupa organizmów heterotroficznych, które odżywiają się martwą materią organiczną i rozkładając je na proste związki nieorganiczne, dostarczają je roślinom zielonym, do reducentów należą głównie bakterie i grzyby saproficzne.
Ochrona przyrody to zachowanie, restytuowanie i właściwe użytkowanie zasobów przyrody i jej tworów ożywionych i nieożywionych, których utrzymanie leży w interesie społeczeństwa ze względów naukowych, gospodarczych historyczno – pamiątkowych, estetycznych, rekreacyjnych i krajobrazowych
Wyróżniamy następujące formy ochrony
-parki narodowe to chronione obszary przyrody o powierzchni powyżej 1000ha. Obejmujący jeden lub więcej ekosystemów wcale lub niewiele przekształconych przez człowieka. Parki w Polsce zajmują ok. 0.8% powierzchni kraju. Wyróżnia się 2 rodzaje ochrony parków:
-ścisły eliminujący całkowicie ingerencję człowieka
-częściową dopuszczającą jedynie celową ingerencję zmierzającą do przywrócenia naturalnego stanu
-rezerwaty przyrody to obszar ( mniejszy niż park narodowy) objęty ochroną, której obiektem może być cała przyroda bądź poszczególne jej składniki lub zespołu fauny lub fory. Rozróżniamy rezerwaty ścisłe i częściowe. Ze względu na przedmiot ochrony dzieli się je na: -leśne –florystyczne –faunistyczne –łąkowe –stepowe –wodne –krajobrazowe –słonoroślne –przyrody nieożywionej
-pomniki przyrody to cenne obiekty przyrody ożywionej i martwej takiej jak:
-okazałe zabytkowe drzewa (Dąb Królewski – w Puszczy Niepołomskiej
-głazy narzutowe (Trójgłów i 12 Apostołów na wybrzeżu)
-jaskinie (Raj, Piekło)
-aleje (Lipowa w Rzucenie koło Pucka)
-skupiska drzew (Rezerwat cisów w Borach Tucholskich)
-parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu to tereny o dużych walorach przyrodniczych, turystyczno – wypoczynkowych, zdrowotno – sanatoryjnych. Obecnie zajmują one ok. 22% pow. kraju
-ochrona gatunkowa roślin i zwierząt dotyczy bardzo rzadkich zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem (ochrona całkowita) lub posiadających istotne znaczenie dla gospodarki i przyrody (ochrona częściowa) Do roślin będących pod całkowitą ochroną należą –rosiczki –sasanki –kosodrzewina. Chronionymi zwierzętami są –modliszka –traszki –orły.