Promieniotwórczość – zagrożenie czy korzyść dla ludzkości?

Wbrew obiegowym opiniom, promieniowanie nie jest czymś złym, nie jest przekleństwem ludzkości. Wręcz przeciwnie, jest wspaniałym narzędziem danym człowiekowi. Jednak może być groźne jeżeli zostanie użyte w nieodpowiedzialny sposób. Zresztą ta reguła odnosi się do praktycznie wszystkiego; na przykład woda lub sól kuchenna również mogą zabić jeżeli użyjemy ich w niewłaściwy sposób (mało który organizm wytrzyma jednorazową dawkę 70g NaCl). Owszem, promieniotwórczość jest niebezpieczna, ale wcale nie musi być koszmarem ludzkości. Izotopy promieniotwórcze znajdują szerokie zastosowanie między innymi w medycynie, defektoskopii, czy w energetyce jądrowej oraz w wielu innych gałęziach przemysłu. Niektórzy zawzięcie trzymają się starych mitów, według każda, nawet najmniejsza dawka promieniowania szkodzi, tymczasem prawda jest taka, że zewsząd jesteśmy otaczani przez promieniowanie (zwane tłem naturalnym). Poza tym gdyby promieniowanie było tak szkodliwe, jak niektórzy sądzą, to ludzki organizm nie byłby tak "głupi", aby przyswajać tylko promieniotwórczy izotop potasu. Istnieje sześć izotopów potasu a ludzki organizm przyswaja właśnie ten jeden, promieniotwórczy izotop potasu: 41K. Aby uświadomić sobie że "wszystko na nas promieniuje”. Jest jeszcze problem skażenia izotopami cezu i strontu, których okresy połowicznego rozpadu wynoszą prawie 30 lat. Poza tym niektóre skutki mogą ujawnić się dopiero za parę lat. Musimy jednak pamiętać, że tutaj zawiódł człowiek nie promieniotwórczość. Elektrownie atomowe są zdecydowanie dobrodziejstwem i przyszłością świata niż zagrożeniem. W oczach ludzi strach budzą natomiast bomby atomowe. Same Stany Zjednoczone posiadają potencjał atomowy zdolny do zniszczenia połowy ludzkości w ciągu 45 minut.




Co powoduje promieniotwórczość przy użyciu w nieodpowiedzialny sposób:

Wpływ na człowieka:
Podstawą szkodliwego biologicznego działania promieniowania na organizmy leżą procesy jonizacji molekół organizmu wywoływane przez promieniowanie. W wyniku tych procesów w tkankach tworzą się pary jonów stanowiących wysokie aktywne chemicznie rodniki oraz następuje uszkodzenie struktury dużych cząstek przez ich rozrywanie lub zlepianie. Prowadzi to do zakłóceń biochemicznych, warunkujących prawidłowe funkcjonowanie organizmu i do zmian strukturalnych komórek. Czułość tkanki ludzkiej na promieniowanie jonizujące zmienia się w szerokich granicach. Najczulsze są organy krwiotwórcze i tkanki rozrodcze, najmniej czułymi są mózg i mięśnie.
Uszkodzenia popromienne dzielimy ze względu na rodzaj ich następstw na somatyczne tj. wpływające na procesy odpowiedzialne za utrzymanie organizmu przy życiu oraz na genetyczne tj. naruszające zdolność organizmu do prawidłowego przekazywania cech swemu potomstwu.

Typowym skutkiem uszkodzeń somatycznych jest ostra choroba popromienna. Składają się na nią mdłości, bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie, zmiany we krwi, a następnie biegunki, czasami krwawe z powodu owrzodzeń jelit, skłonności do krwawych wybroczyn w tkankach, niedokrwistość, wrzodziejące zapalenie gardła, obniżenie odporności organizmu i wypadanie włosów. W zależności od zaawansowania choroba ta może zakończyć się śmiercią lub przejść w fazę przewlekłą ze stopniowym wyniszczeniem organizmu zakończonym najczęściej białaczką lub anemią plastyczną i ostatecznie śmiercią. Organizmowi można pomóc poprzez przeszczep szpiku kostnego.
Uszkodzenia genetyczne polegają na zmianie struktury chromosomów wchodzących w skład komórek rozrodczych. Ich następstwem są mutacje przejawiające się w zmianie dziedziczonych przez potomstwo cech ustroju. Zmiany sklepiające się w genach są kopiowane przez następne generacje komórek.

Wpływ na komórki żywe:
Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe jest w naturalny sposób związany z oddziaływaniem tego promienia na komórki żywe. Jeżeli promieniowanie dotrze do cząsteczek istotnych jako funkcje życiowe, jak np.: cząsteczki DNA, uszkodzenie komórki będzie większe niż w przypadku, gdy będzie oddziaływało ono z mniej istotnymi cząsteczkami, jak np.: cząsteczki wody. Najbardziej podatne na wpływ promieniowania są te komórki, które szybko się rozmnażają. Komórki mają jednak pewną zdolność do regenerowania uszkodzeń. Jednak jeżeli komórka podzieli się zanim zdoła zregenerować swe uszkodzenie popromienne, nowe komórki mogą nie być identycznymi kopiami komórki wyjściowej.
W kontakcie komórki żywej z promieniowaniem jonizującym możemy mieć do czynienia z różnymi efektami np.:
1. Zniszczenie komórki jest tak duże, że nie będzie ona w stanie pełnić swoich dotychczasowych funkcji i umrze.
2.Komórka – choć żywa – traci swą zdolność do reprodukcji.

Promieniowanie zazwyczaj kojarzy się człowiekowi z wybuchem w Czarnobylu na Ukrainie w 1986 roku. Była to największa i najtragiczniejsza awaria reaktora jądrowego, która pochłonęła wiele ofiar. Ocenia się, że 25% powierzchni Polski zostało silnie skażonych. Największe skażenie dotknęło północno – wschodnie oraz częściowo południowe regiony kraju. Skutki tej awarii mają różnorodny charakter. Skażenie jodem szybko ustąpiło, na skutek krótkotrwałego okresu połowicznego rozpadu pierwiastków (okres połowicznego rozpadu – czas, w którym ilość pierwiastka promieniotwórczego zmniejsza się o połowę). Negatywne skutki awarii elektrowni atomowej w Czarnobylu znikną po około 300 latach - uważa główny epidemiolog Rosji, Giennadij Oniszczenko. Dowiedzieliśmy się z wiadomości 24 kwietnia 2006r.