Zjednoczenie Włoch. Zjednoczenie Niemiec

ZJEDNOCZENIE WŁOCH

Od 04.03.1848 r. Królestwo Sardynii (Piemontu) było jedyną monarchią konstytucyjną na ziemiach włoskich. Burżuazja uważała zjednoczenie ze niezbędny warunek dalszego ich rozwoju gospodarczego. Camillo Cavour, który w 1852 r. został premierem, uznał plan zjednoczenia Włoch za realny.

W czasie wojny krymskiej Sardynia przyłączyła się do koalicji antyrosyjskiej i rozpoczęła politykę zbliżenia z Francją. W 1858 r. doszło do tajnego spotkania sardyńskiego premiera z cesarzem Francji w Plombieres. Obaj politycy uznali, że w razie konfliktu Piemontu z Austrią, Francja poprze Włochów w zamian za Niceę i Sabaudię. Austria, zaniepokojona sardyńskimi przygotowaniami do wojny, zażądała zaprzestania zbrojeń, ale Włosi odrzucili ultimatum, wobec czego w kwietniu Austria wypowiedziała im wojnę. Dowodzone przez Napoleona III wojska francuskie i sardyńskie pokonały Austriaków w bitwach pod Magentą i Solferino w 1859 r. Obszar północnych Włoch został uwolniony od Austriaków. Straty w bitwie pod Solferino były ogromne, dlatego Szwajcar Jean Henri Dunant zorganizował Czerwony Krzyż. W 1864 r. w Genewie została podpisana Konwencja. W 1901 r. Dunantowi przyznano pokojową Nagrodę Nobla (jako pierwszy).

Na wieść o klęskach Austrii w Parmie, Modenie, Toskanii i Państwie Kościelnym, wybuchły powstania na rzecz przyłączenia do Piemontu. Na te tereny wkroczyła też armia sardyńska, a Napoleon III zawarł rozejm z Austrią w Villafranca, na mocy którego Austria odstąpiła Francji Lombardię. Francuzi otrzymali też Niceę i Sabaudię. Cavour podał się do dymisji. Kiedy Napoleon III zgodził się na wydanie plebiscytów dotyczących dalszych losów ziem włoskich, w 1860 r. nagle wybuchła w Królestwie Obojga Sycylii rewolucja.

Giuseppe Garibaldi zorganizował zbrojną wyprawę 1200 ochotników (czerwone koszule) na Sycylię, gdzie dążono do obalenia rządów Franciszka II Burbona. Wyprawa ta zakończyła się sukcesem, później Garibaldi opanował Sycylię i południowe Włochy. Gdy wojska Wiktora Emanuela wkroczyły do Królestwo Obojga Sycylii, Garibaldi podporządkował się królowi. Ostatecznie zdecydowano o przyłączeniu tego Królestwa do Sardynii.

W marcu 1861 r. parlament włoski ogłosił powstanie zjednoczonego Królestwa Włoskiego ze stolicą w Turynie. W 1865 r. stolicę przeniesiono do Florencji. Rok później państwo włoskie przyłączyło Wenecję, a Rzym zajęło w 1870r., po likwidacji Państwa Kościelnego. Kościelnego 1871 r. Rzym stał się nową stolicą Włoch.

Po zjednoczeniu Włochy pozostały monarchią konstytucyjną, władzę ustawodawczą sprawował 2-izbowy parlament. Włochy po zjednoczeniu borykały się z problemami, np. niesprawną administracją czy różnicami w rozwoju gospodarczym między bogatą północą a biednym południem.

ZJEDNOCZENIE NIEMIEC

Na czele Związku Niemieckiego stała Austria, ale jej pozycja słabła, do tego Prusy chciały zjednoczenia Niemiec pod swym przewodnictwem. W 1834 r. utworzono Związek Celny. W 1859 r. wprowadzono jednolitą monetę pruską, co umocniło pozycję Prus. Burżuazja domagała się obalenia niemieckich granic politycznych i gospodarczych.
W 1861 r. królem Prus został Wilhelm I. Zreorganizował on wojsko, zwiększył liczebność armii, a rok później powołał na stanowisko kanclerza Ottona von Bismarcka. Ograniczył on rolę opozycji, wzmocnił siłę zbrojną Prus, prowadził aktywną politykę zagraniczną. Zyskał też przychylność Rosji, zawierając z nią w lutym 1863 r. konwencję Alvenslebena, na mocy której wojska rosyjskie zyskały prawo do ścigania polskich powstańców na terytorium pruskim.

Kolejnym celem Bismarcka było ograniczenie wpływów Austrii w Związku Niemieckim. W 1864 r. nagle wybuchł konflikt duńsko-niemiecki o księstwa Szlezwik i Holsztyn. Kiedy Duńczycy ogłosili inkorporację księstw, Austria i Prusy wystąpiły solidarnie, wypowiadając Danii wojnę. Po jej pokonaniu wybuchł spór o zdobyte terytoria.

Armią pruską kierował Helmuth von Moltke. Bismarck obiecał nie sprzeciwiać się próbom przyłączenia przez Francję Belgii, a także zawarł z Włochami sojusz, godząc się na odstąpienie im Wenecji po pokonaniu Austrii. Działania wojenne w 1866 r. rozstrzygnęły się pod Sadową, gdzie Austria poniosła klęskę. Na mocy pokoju w Pradze w tym samym roku Austria zrzekła się praw do Szlezwika i Holsztynu na rzecz Prus oraz wystąpić ze Związku Niemieckiego, który jednocześnie rozwiązano. Wenecję oddano Włochom.

Do Niemczech przyłączono Hanower i część Hesji, a w 1867 r. utworzono pod przewodnictwem pruskim Związek Północnoniemiecki (w miejsce Związku Niemieckiego). Teraz Bismarck dążył do konfliktu prusko-francuskiego, by na polu bitwy dokończyć dzieło zjednoczenia Niemiec.

Po klęsce Austrii przeprowadzono w niej reformy wewnętrzne i powstały w 1867 r. Austro-Węgry.

Do ostrego sporu Prus z Francją doszło w 1870 r., gdy Francja sprzeciwiła się temu, by na tronie hiszpańskim zasiadł pruski książę Leopold von Hohenzollern. Wilhelm I przystał do żądania Francji, o czym telegraficznie powiadomił Bismarcka. Ten jednak chciał wojny i depeszę emską przekształcił w obraźliwą dla Francji, dlatego w 1870 r. Francja wypowiedziała Prusom wojnę. Do decydującej bitwy doszło 01.09.1870 r. pod Sedanem, gdzie armia francuska skapitulowała, a Napoleon III dostał się do niewoli. 18.01.1871 r. w Wersalu dokonano zjednoczenia Niemiec, koronę cesarską ofiarowano Wilhelmowi I i powstała II Rzesza Niemiecka. Na mocy pokoju we Frankfurcie nad Menem 10.05.1871 r. Francja straciła Alzację i Lotaryngię, a także zobowiązała się do zapłacenia odszkodowania w wysokości 5 mld franków w złocie.