Rola układu hormonalnego:
1. Utrzymanie równowagi wewnętrznej
2. Hormony regulują proc. chemiczne w tkankach i kom.
3. Hormony decydują o przepuszczalności błon kom., wpływają na rodzaj transportowanych substancji.
4. Niektóry hormony oddz. Na aktywność enzymów i szybkość syntezy
5. Regulacji hormonalnej podlega wiele procesów fizjologicznych np. wzrost organizmu, dojrzewanie
6. U zwierząt hormony są odpowiedzialne za procesy linienia, metamorfozy itp.
Gruczoły dokrewne: podwzgórze, przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, grasica, trzustka, nadnercze, jadra
Przysadka mózgowa wydziela hormony, które regulują aktywność innych gruczołów dokrewnych np. hormon , hormony tropowe, adrenokortykotropowy, tyreotropowy.
Tarczyca wydziela tyroksynę, działa ona pobudzająca na metabolizm prawie wszystkich komórek, wzmaga aktywność, odpowiada za rozwój mózgu i wzrostu.
Grasica wydziela tymozynę, która pobudza produkcje limfocytów.
Nadnercza produkuje adrenalinę i kortykosterydy, kontrolujące metabolizm węglowodanów, białek, tłuszczów, soli oraz wody.
Trzustka jest gruczołem trawiennym wydzielającym enzymy trawienne do dwunastnicy, wytwarza jednocześnie glukagon i insulinę.
Gdy poziom cukru spada, do krwi uwalnia się glukagon. Oddziałuje na komórki wątroby, które przemieniają glikogen w glukozę.
Insulina jest wydzielana gdy stężenie cukru wzrasta. Pobudza ona komórki wątroby do wychwytywania glukozy i gromadzenia jej w postaci glikogenu.
Jajniki wydzielają estrogeny i progesteron.
Jądra wydzielają testosteron.
Podwzgórze wydziela hormony uwalniające lub hamujące wydzielania hormonów tropowych.
Sprężenie zwrotne – typ regulacji gdzie poziom wytwarzanej substancji wpływa na tempo jej wytwarzania.
Cukrzyca I typu – rozwija się przed 23 rokiem życia, brak glikogenu we krwi, z którego można uwalniać glukozę. Podaje się insulinę.
Cukrzyca II typu – uwidacznia po 40 roku życia, może doprowadzić do zawałów, udarów. Do leczenia może wystarczyć odp. dieta. Trzustka wytwarza wystarczającą ilość insuliny, ale kom. Docelowe nie reagują na nią prawidłowo.
Stres jest to dynamiczna relacja adaptacyjna pomiędzy możliwościami jednostki ,a wymogami sytuacji charakteryzująca się brakiem równowagi.
Fazy:
Faza alarmowa, Faza mobilizacji, Faza przystosowania, Faza wyczerpania.
Noradrenalina jest hormonem i neuroprzekaźnikiem wydzielanym w części rdzeniowej nadnerczy, razem z adrenaliną w sytuacjach stresowych. Adrenalina szybko dociera do mózgu, przez co przyspiesza rytm serca, glikogen przemienia się w glukozę, poszerzają się źrenice i napinają mięśnie.
Adrenalina hormon i neuroprzekaźnik wytwarzany przez gruczoły dokrewne pochodzące z grzebienia nerwowego. Odgrywa decydującą rolę w mechanizmie stresu. Reguluje też poziom glukozy we krwi.
Kortyzol produkują komórki nadnerczy, jego działanie polega na wzmacnianiu słabnące efektu działania adrenaliny i noadrenaliny.