Demokryt z Abdery

Demokryt z Abdery

Demokryt z Abdery żył w latach ok. 460-350 r. p.n.e. W Abderze uczył się od Leucypa, poza tym kształcił się też w długich podróżach. Ciche i oddane nauce życie spędził w rodzinnym mieście, z dala od publicznego ruchliwego życia, jakie wiedli współcześni mu filozofowie- sofiści w Atenach. O jego charakterze chodziły w starożytności sprzeczne wieści: dla pogodnego zapewne usposobienia otrzymał przezwisko „śmiejącego się filozofa”. Był wybitnym uczonym o olbrzymim zakresie wiedzy. 60 jego dzieł Trasyllos ułożył za panowania Tyberiusz w 15 tetralogii. Wszystkie te dzieła zaginęły. Były między innymi pisma etyczne, była teoria wszechświata, traktaty o planetach, o przyrodzie, naturze człowieka, o duszy, o kształtach, o barwach, o obrazach, traktat logiczny, czyli kanon, rozprawa o dźwiękach, o ogniu, o zarodkach, o kamieniach, traktaty geometryczne i arytmetyczne, astronomia, uranografia, geografia, pisma o rytmach i harmonii, o poezji m.in.: o czasownikach, pisma techniczne, medyczne, astronomiczne, hodowlane, strategiczne. Niektóre z tych tematów były zapewne opracowane przez Demokryta po raz pierwszy. Był człowiekiem o wyjątkowej wszechstronności naukowej, twórcą atomizmu.
Atomizm
Atomiści nawiązywali do teorii Parmenidesa o niezmienności bytu, ale doszli do innych niż on wyników. Nie uważali oni, bowiem by teoria bytu nie była zgodna ze zjawiskami. Do eleackiego postulatu bez sprzeczności dodali drugi zasadniczy dla nauki postulat: zgodności z doświadczeniem. Przez to dopiero, jak mówi Arystoteles, umożliwili fizykę.
Takie stanowisko metodyczne doprowadziło ich do poglądu, że materia składa się z atomów. Są to- jak sam termin grecki mówi- cząstki niepodzielne, które w myśl uwag elektów, są niezmienne, ale, które poruszając się w przestrzeni wytwarzają zmienny, coraz to nowy układ świata.
Starożytna teoria atomów miała cztery zasadnicze tezy:
- cała przyroda składa się z jedynie mnogości atomów, czyli niepodzielnych cząsteczek. Z nich złożone są wszystkie znajdujące się w przyrodzie ciała.
- atomy posiadają wyłącznie ilościowe własności, a nie posiadają jakościowych
- ponadto powszechną własnością atomów jest ruch. Jest równie odwieczny jak same atomy, nie potrzebował im być nadawany przez jakiś czynnik zewnętrzny. Polega on jedynie na zmianie miejsca w przestrzeni. Stanowi jedyną postać przemiany, jakiej podlegają atomy.
- Atomy znajdują się i poruszają w próżni. Próżnia istnieje wbrew dawniejszym filozofom, a zwłaszcza elektom, którzy odrzucali ją jako niebyt. Istnieje, bo jest niezbędna do wytłumaczenia zjawisk, mianowicie ruchu; tłumaczy ona również wzrastanie i zmniejszanie się przedmiotów, a także różny stopień oporu, jakie przedmioty stawiają. Z tych względów istnienie próżni było dla atomistów równie pewne jak istnienie atomów.
Podsumowując rola atomistów polegała przede wszystkim na:
-stworzeniu programu racjonalno- empirycznej i wyłącznie przyczynowej teorii
-stworzeniu teorii atomów: teorii prostej, wyjaśniającej ogromną ilość zjawisk, a nad innymi teoriami materii mającej przewagę plastyczności
-sformułowaniu teorii subiektywności jakości zmysłowych
-na zbudowaniu najpełniejszego w całej starożytności systemu filozofii materialnej.

P-a-t-r-y-c-j-a