Ogólnie renesans

Renesans

Daty:
• 1453 - Zdobycie Konstantynopola przez Turków,
• 1473 -1543- Mikołaj Kopernik,
• 1505- 1569- Mikołaj Rej z Nagłowic,
• 1488- Bartolomeo Diaz dopłynął do Przylądka Dobrej Nadziei, krańca Afryki,
• 1492- odkrycie przez Krzysztofa Kolumba Ameryki,
• 1498- Vasco da Gama dotarł do Kalikatu na wybrzeżach Indii,
• 1519- 1522- pierwsza podróż dookoła świata odbyta przez Ferdynanda Magellana,
• 1531- 1533- Franciszek Pizarro i Diego Almagro podbili Inków,
• 1517- wystąpienie Marcina Lutra,
• 1534- król Anglii Henryk VIII, odrzucając zwierzchność papieża, ogłosił się głową Kościoła w Anglii,
• 1573- akt konfederacji warszawskiej,
• 1555- katolicy i protestanci zawarli pokój religijny w Augsburgu,
• 1598- król Francji Henryk IV ogłosił edykt nantejski, kładący kres trzydziestoletnim wojnom religijnym,
• 1454- król Kazimierz Jagiellończyk nadał w Nieszawie przywilej dający sejmikom szlacheckim prawo stanowienia nadzwyczajnych podatków i zwołania pospolitego ruszenia,
• 1493- król Jan Olbracht zezwolił na utworzenie w sejmie osobnej izby poselskiej, złożonej z posłów wybieranych w sejmikach szlacheckich,
• 1505- przyjęcie konstytucji „ nihil novi” , w sejmie w Radomiu, określiła skład polskiego sejmu,
• 1525- Albrecht Hohenzollern, przekształcając państwo zakonne w Prusach w świeckie księstwo i uznając zwierzchność króla Polski, złożył hołd Zygmuntowi I Staremu,
• 1569- unia realna zawarta przez Polske i Litwe w Lublinie,
• 1573- szlachta uchwaliła akt konfederacji warszawskiej,
• 1496- sejm zabronił więcej niż jednemu chłopu rocznie bez zgody pana opuszczać wieś,
• 1455 – 1456- wynalezienie czcionki przez Gutenberga,
• 1519- początek podboju Meksyku przez Corteza,
• 1546- początek wojny religijnej w Niemczech,
• 1545- 1563- obrady soboru w Trydencie, początek reformy i wewnętrznej odnowy w Kościele oraz kontrreformacji,
• 1564- 1572- tzw. opricznina - polityka cara Iwana IV Groźnego wymierzona przeciw bojarom,
• 1572- noc św. Bartłomieja, czyli rzeź hugenotów w Paryżu,
• 1447- 1492- panowanie Kazimierza Jagiellończyka,
• 1492- 1501- panowanie Jana Olbrachta,
• 1501- 1506- panowanie Aleksandra,
• 1525- hołd pruski,
• 1562- wojna o inflanty,
• 1576- 1586- panowanie Stefana Batorego,
• 1587- panowanie Zygmunta III Wazy,
• 1579- 1581- wojna z Rosją o inflanty

Ważne osoby:

• Erazm z Rotterdamu- wybitny filozof i pisarz, zwolennik pogodzenia wyznań chrześcijańskich,
• Tomasz Morus- autor słynnego dzieła „Utopia”, przedstawiającego idealne społeczeństwo,
• Leonardo da Vinci- humanista piszący traktaty, artysta, uczony, inżynier, konstruktor,
• Michał Anioł- rzeźbiarz, malarz, architekt,
• Rafael- malarz,
• Jan Gutenberg- wymyślił czcionkę,
• Mikołaj Rej z Nagłowic- ( 1505-1569 ) uważany za ojca literackiego języka polskiego,
• Grzegorz z Sanoka- polski humanista kształtujący się we Włoszech,
• Mikołaj Kopernik- ( 1473-1543) astronom,
• Jan Kochanowski- ( 1530-1584 ), poeta,
• Marcin Luter- zakonnik i profesor uniwersytetu w Wittenberdze nad Łabą, w 1517r. wystąpił przeciw sprzedaży odpustów,
• Jan Kalwin- znakomity organizator, zainicjował kalwinizm,
• Henryk IV- król Francji, ogłosił edykt nantejski,
• Kazimierz Jagiellończyk- król, w 1454r. nadał w Nieszawie przywilej dający sejmikom szlacheckim prawo stanowienia nadzwyczajnych podatków i zwoływania pospolitego ruszenia,
• Jan Olbracht- król, zezwolił na utworzenie w sejmie osobnej izby poselskiej,
• Albrecht Hohenzollern- w 1525r. przekształcił państwo zakonne w Prusach w świeckie księstwo i uznając zwierzchność króla Polski, złożył hołd Zygmuntowi I Staremu,

Pojęcia:
• Odrodzenie (renesans)- epoka trwająca od XIV do XVI wieku,
• Przywilej- szczególne uprawnienie przysługujące danej osobie lub grupie,
• Wolna elekcja- polegała na wyborze króla przez całą zgromadzoną szlachtę spośród zgłoszonych kandydatów,
• Artykuły henrykowskie- zbiór praw i przywilejów Rzeczpospolitej, których przestrzegać przysięgał nowo wybrany król,
• Pacta conventa- osobiste, szczegółowe zobowiązania króla obejmującego tron,
• Gospodarka czynszowa- to taka w której chłop płacił panu określoną sumę pieniędzy za uprawianą ziemię,
• Nakład- sposób organizowania produkcji, w którym materiały i narzędzie nie są własnością pracującego rzemieślnika,
• Folwark- wydzielone gospodarstwo pana, w którym przymusowo pracowali jego poddani chłopi przez ustaloną liczbę dni w tygodniu,
• Przywilej generalny- obniżył szlachcie płacone przez nich podatki,
• Sejm konwokacyjny- ustalał czas miejsce przeprowadzenia wolnej elekcji,