System szkoły współczesnej

System szkoły współczesnej.

Dydaktyka współczesna różni się wprawdzie od dydaktyki tradycyjnej i progresywistycznej, ale nie odrzuca wszystkich założeń. Popiera również zaznajamianie uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy (herbertowski), czy zalecenia, aby aktywizować dzieci i młodzież w procesie nauczania (progesywistyczny). Zakłada ona, iż czynności uczniów i nauczyciela tworzą w procesie kształcenia zintegrowaną całość, przy równoczesnym zachowaniu zasady kierowniczej roli nauczyciela oraz aktywnego, samodzielnego udziału uczniów.
Najlepszą postać takiemu modelowi nadał Wincenty Okoń w „Procesie nauczania”. Wskazał na ścisły związek między czynnościami nauczania i uczenia się w pracy dydaktyczno-wychowawczej i dlatego oprócz tzw. ogniw lub momentów nauczania wyróżnił także odpowiadające im ogniwa(momenty) uczenia się.
„Proces nauczania może mieć różnorodny przebieg w zależności od wieku ucznia, od organizacji życia społecznego klasy, od właściwości przedmiotu i materiału nauczania. Mimo różnic próbowano znaleźć momenty wspólne dla nauczania wszystkich przedmiotów. Nie muszą one występować w określonym porządku, ich kolejność może podlegać określonym zmianom, dość często również dwa lub więcej momentów może występować równocześnie”.
W nowoczesnym modelu nauczania wyodrębnić można według W.Okonia następujące ogniwa lub momenty nauczania i uczenia się:
1. Uświadamianie uczniom celów i zadań dydaktycznych, stawianie problemów - czemu powinno odpowiadać powstawanie u uczniów odpowiednich motywów uczenia się, odpowiedniego < ładu wewnętrznego>
2. Zaznajomienie uczniów z nowym materiałem poprzez użycie odpowiednich środków techniczno-poglądowych i słowa żywego lub drukowanego - czemu ze strony uczniów powinna odpowiadać określona działalność praktyczna, obserwacyjna, gromadzenie materiału do rozwijania problemów i przyswajanie gotowych wiadomości.
3. Kierowanie procesami uogólniania - ze strony zaś uczniów opanowywanie pojęć i sądów ogólnych poprzez odpowiednie operacje myślowe, rozwiązywanie problemów itd.
4. Utrwalanie wiadomości uczniów.
5. Kształtowanie umiejętności, nawyków i przyzwyczajeń.
6. Wiązanie teorii z praktyką.
7. Kontrola i ocena wyników nauczania, w procesie zaś uczenia się - samokontrola.

Czynności nauczania - uczenia się prowadzą do pozytywnych wyników, kiedy:
o są zgodne z celem, który dzięki nim chcemy osiągnąć,
o mają urozmaicony tok,
o są przystosowane do poziomu i możliwości poszczególnych uczniów,
o przebiegają planowo i systematycznie,
o podlegają ustawicznej kontroli i samokontroli oraz w ich następstwie - ewentualnej korekcie.

Cechy nowoczesnego modelu nauczania - uczenia się:

1. jedność uczenia się i nauczania.
Nabywana przez uczniów wiedza ma nie tylko pełnić funkcje poznawcze i kształcące, lecz również wychowawcze, czyli kształtowanie u uczniów wartościowych przekonań i postaw społecznych, na zgodność postępowania z opanowanymi teoretycznie normami etycznymi.
2. jedność oddziaływań dydaktycznych i wychowawczych.
Nauczyciel powinien starać się, aby jego czynności dydaktyczne przyczyniały się do wykonania określonych, wcześniej zaplanowanych zadań wychowawczych.


Nowoczesny model procesu kształcenia musi być także przystosowany do realizacji różnorakich zadań dydaktyczno - wychowawczych tj.:
o samodzielne zdobywanie przez uczniów określonych wiadomości i umiejętności w drodze wysiłków zarówno indywidualnych, jak i zespołowych,
o nabywanie przez uczniów wiedzy w drodze poznania bezpośredniego np. w wyniku prowadzonych obserwacji, eksperymentów itd. przy równoczesnym zapewnieniu im warunków i środków umożliwiających wzbogacenie już posiadanych wiadomości i umiejętności za pomocą poznania pośredniego,
o częste i zarazem systematyczne wykorzystywanie uczniowskiej kontroli i oceny własnych wyników uczenia się tzn. samokontroli i samooceny, przy równoczesnym włączeniu tych czynności do organizowania przez szkołę systemu kontroli i oceny końcowych efektów pracy dydaktycznej itp.

3. wszechstronność.
Wiązanie nauczania - uczenia się organizowanego w szkole z kształceniem przedszkolnym, łączenie nauki szkolnej z pracą produkcyjna i społeczną.

4. możliwość obejmowania działalnością dydaktyczno-wychowawczą dzieci i młodzieży o zbliżonym wieku życia, ale różnym zasobie wiedzy wyjściowej.
5. elastyczność metodyczna i organizacyjna.
Umożliwia stosowanie różnych metod i rozmaitych form organizacyjnych uczenia się i nauczania, każdorazowo jednak dobieranych zadań, jakie za ich pomocą mają być wykonane, a także stosownie do wieku uczniów.