Rola kościoła w średniowieczu

W średniowiecznym społeczeństwie dominującymi stanami było rycerstwo i duchowieństwo, jednak kościół na czele Papieża najbardziej łączył mieszkańców Europy. Miał on bardzo duży wpływ na życie ludzi, ponieważ decydował o rozwoju kultury i kształtowaniu się światopoglądu epoki.

Średniowieczni ludzie uważali, że skoro świat materialny jest zły, to należy skupić się na dotarciu do świata lepszego, duchowego. Dobra doczesne traktowali jako "marność nad marnościami", co jednak wcale nie zawsze pociągało za sobą życiową ascezę.

W niepewnej sytuacji życiowej ludzie szukali bezpieczeństwa we wspólnocie duchowej, którą dał Kościół. Niewątpliwie, jego przedstawiciele nie zawsze byli godni swych funkcji, ale przecież byli tylko ziemskimi, ułomnymi pośrednikami w kontakcie z rzeczywistością obiektywną, Boską.

W całej Europie panował system feudalny. Polegał on na tym, iż władca pobierał daninę od podległych sobie magnatów, ci zaś od swoich wasali, wasale od swoich wasali i tak dalej, aż do chłopa, który był motorem napędowym ówczesnej gospodarki. Z jego pracy utrzymywali się władcy.

Największym posiadaczem ziemskim był wówczas Kościół Katolicki, nic więc dziwnego, iż do jego skarbca nieprzerwanie trafiały krocie. Była to najpotężniejsza, najbogatsza, najbardziej wpływowa organizacja średniowiecznej Europy.

Kultura była podzielona na dwie części. Pierwszą jest kultura uczona. Dostęp do niej miało jedynie wykształcone duchowieństwo, często wykorzystywali oni swój autorytet i możliwości do własnych celów. Do Biblii, jako najważniejszego źródła wiary, w którym można było znaleźć nie tylko odpowiedz na pytania skąd się wzięliśmy, lecz również wskazówki dotyczące życia doczesnego, miało dostęp jedynie duchowieństwo ponieważ tak było wygodniej. Druga to kultura ludowa, która zachowywała lokalne tradycje. Klasztory pełniły dużą rolę w kształtowaniu europejskiej cywilizacji. Istniejące szkoły były głównie szkołami przy parafialnymi, należącymi do klasztoru, katedry. Tylko tam rozwijało się piśmiennictwo. Kościół jednoczył ludność europy wprowadzając łacinę jako język międzynarodowy, szeroko stosowany w piśmiennictwie i nauce. Filozofia w średniowieczu straciła swoją niezależność, ludzie przestali rozważać tematy dotyczące natury świata i pytań o sens istnienia.
Kościół miał ogromny wpływ również na architekturę i sztukę średniowieczną. Głównymi stylami architektury był styl gotycki oraz romański, które można spotkać głownie w przepięknych średniowiecznych katedrach i klasztorach. Większość budowanych ówcześnie kościołów romańskich posiadało plan w kształcie krzyża, który był najważniejszym symbolem kościoła katolickiego.
Literatura średniowiecza również była w dużym stopniu uzależniona od Kościoła Katolickiego. Do ważnej spuścizny literackiej tej epoki możemy również zaliczyć historiografię, to jest ogół dzieł historycznych. Były to prowadzone przez zakonników i kler katedralny krótkie zapiski rocznikarskie, czyli notatki na temat wydarzeń minionego roku oraz kroniki. Wiele dzieł było opartych na wzorach Pisma Świętego. W literaturze bardzo często pojawiał się alegoryzm, czyli występowanie motywu, który poza znaczeniem dosłownym miał jeszcze inne, ukryte i domyślne znaczenie. Charakterystyczną cechą dzieł średniowiecznych było ich zaangażowanie w sprawy religijne i świeckie, społeczne i duchowe. Kościół przez całe średniowiecze posiadał niemalże monopol na wydawane dzieła literackie, dlatego też wielu historyków uważa wynalazek Gutenberga za przełomowe wydarzenie kończące tą epokę. Nie można pominąć negatywnej roli kościoła na literaturę. Kościół zamknął stare biblioteki i pozwolił na ich niszczenie, przez co część wiedzy starożytnej została stracona. Przykładem może być cement - popularny materiał budowlany w Rzymie, który odkryto na nowo dopiero w XIX wieku.
Kościół posiadał ogromne wpływy również w polityce średniowiecza. Przez setki lat kościół prowadził walki o rzeczywistą władzę w Europie z cesarstwem. Papież Innocenty III doprowadził do naniesienia na królów Anglii i Francji danin, rozstrzygał ich konflikty, decydował o tym, kto ma zostać nowym cesarzem. Najpotężniejszą bronią papieża była możliwość rzucania klątw. Klątwa oznaczała wyłączenie człowieka ze społeczności wiernych, w wypadku śmierci osoby obłożonej klątwą, czekało go wiekuiste potępienie. Działalność inkwizycji rozpoczęła się w 1184 roku. Głównym zadaniem Inkwizycji było zwalczanie heretyków, czyli ludzi, którzy mogliby w jakimkolwiek stopniu zagrozić Kościołowi. Ofiarami padali inaczej odbierający słowa Biblii teologowie, uczeni, a także ludzie posądzani o czary, którymi bardzo często okazywały się samotne kobiety, które zostały karane śmiercią na stosie tylko dlatego, że posiadały krzywy nos lub czarne proste włosy. Głównymi metodami działania Inkwizycji było donosicielstwo, szpiegostwo, przesłuchania.

Kościół Katolicki w historii średniowiecza odegrał ogromną rolę, zarówno na płaszczyźnie politycznej, jak i ekonomicznej i społecznej. Podporządkowana była mu kultura, oświata, filozofia, literatura oraz sztuka. Decydował też o kształtowaniu się nowych cywilizacji. Wszystkie wielkie wojny średniowiecza były w mniejszym lub większym stopniu wywołane przez działania kościoła. Była to najlepiej rozwijająca się, najbogatsza i najpotężniejsza instytucja średniowiecznej Europy. Mimo, że epoki późniejsze powracają do religijności w żadnej z nich nie odgrywa już ona tak ogromnej roli jak właśnie w średniowieczu