Grzyby

G r z y b y- to w większości organizmy lądowe żyjące w miejscach wilgotnych. Wiele jednak grzybów żyje w wodach słodkich i słonych. Ze względu na budowę dzielimy je w następujący sposób:
Grzyby
Jednokomórkowe wielokomórkowe
pleśniak drożdże pieczarka borowik inne
Pleśniaki - należą do nich pospolity grzyb pleśniak powodujący pleśnienie, np. chleba, widoczny w postaci białego nalotu . Plecha pleśniak nosi nazwę komórczaka. Pleśniak pobiera gotowe substancje organiczne rozkładając obumarłe szczątki roślinne i zwierzęce lub produkty pokarmowe, tj. ser, ciasto, chleb. Pleśniak jest więc organizmem saprofitycznym. Pleśniak rozmnaża się przez zarodniki i fragmentację plechy. Doskonale rozwija się na wilgotnym podłożu organicznym, w temp. pokojowej około 20C. W związku z tym pozostawione w pomieszczeniu produkty pokarmowe mogą zostać zaatakowane przez zarodniki unoszące się w powietrzu i ulegają pleśnieniu.
Drożdże-to grzyby jednokomórkowe mikroskopijnej wielkości. Występują w glebie i na soczystych, słodkich owocach. Do odżywiania potrzebują węglowodanów. Rozkładają je na dwutlenek węgla i alkohol. Proces ten nazywa się fermentacją alkoholową. Ze względu na tę właściwość, drożdże wykorzystywane są do produkcji piwa, wina i do wypieków ciast. Wydostający się podczas pieczenia dwutlenek węgla tworzy pęcherze w cieście co sprawia że ciasto powiększa swoją objętość - mówimy wtedy że rośnie. Znalazły one również zastosowanie przy produkcji serów oraz farmakologii do wyrobu leków. Drożdże rozwijają się również przez pączkowanie. Młode osobniki nie zawsze odrywają się od komórki macierzystej, lecz pozostają z nią połączone tworząc kolonię.
Grzyby kapeluszowe — to popularna nazwa podstawczaków, podobnie jak wszystkie poprzednio omówione rozmnażają się przez zarodniki i fragmentację grzybni. Grzybnia powstaje z zarodników, umieszczonych w spodniej stronie kapelusza. Na wyrośnięcie owocników z zarodników wysypanych do podłoża .trzeba czekać kilka lat
Odżywianie się grzybów
Grzyby odżywiają się heterotroficznie przez pobieranie substancji organicznych z otoczenia. Ściana komórkowa uniemożliwia im jednak endocytozę, w związku z czym muszą wchłaniać związki organiczne w formie prostej. Aby zapewnić sobie dostęp do tych substancji, produkują enzymy trawienne, które wydzielane na zewnątrz grzybni, trawią dostępną materię organiczną. Jeżeli pobierana materia organiczna pochodzi z martwych szczątków, mówimy o grzybach saprofitycznych, jeżeli zaś z żywych organizmów, to są to grzyby pasożytnicze.
Grzyby saprofityczne- pobierają pokarm z martwych szczątków roślin i zwierząt, powodują rozkład podłoża i przyczyniając się w ten sposób do tworzenia próchnicy oraz obiegu pierwiastków w przyrodzie. Niektóre z nich znalazły zastosowanie w gospodarstwie domowym i przemyśle spożywczym. Istnieją jednak grzyby roztocza będące poważnym zagrożeniem dla zabudowań z drewna. Niszczą drewno z którego wybudowano dom, wykonano okna i drzwi. Grzyby te rozwijają się tylko, gdy w domu jest wilgoć.
Grzyby pasożytnicze- czerpią pokarm z żywych organizmów wywołując choroby. Pasożytują najczęściej na roślinach, odbierając im ważne dla życia substancje i niszcząc w ten sposób uprawy warzyw i owoców
Rozmnażanie grzybów
Rozmnażanie bezpłciowe grzybów polega na podziale grzybni na mniejsze fragmenty - to tak zwane rozmnażanie wegetatywne przez fragmentację, M jednokomórkowych - podział komórki lub pączkowanie - bądź na wytwarzaniu różnych typów zarodników. Grzyby nie tworzą strzępek diploidalnych, dlatego zarodniki wytwarzane są u nich, w przeciwieństwie do roślin i protistów, przez strzępkę haploidalną w procesie mitozy, tak zwane mitospory, albo przez podział mejotyczny, jakiemu ulega bezpośrednio komórka zygotyczna w procesie mejospory. Grzyby wytwarzają kilka typów zarodników: sporangialne, konidialne, workowe oraz podstawkowe. Zarodniki sporangialne tworzą się w kulistych zarodniach na końcach haploidalnych strzępek po podziałach mitotycznych. Wysypują się po pęknięciu ścianki zarodni. Zarodniki konidialne - powstają na końcach haploidalnych strzępek poprzez odcięcie jej fragmentu, najczęściej zawierającego jedno jądro komórkowe. Zarodniki te są mitosporami. Zarodniki workowe - tworzą się po 8 sztuk wewnątrz komórki zwanej workiem po podziale mejotycznym jądra zygotycznego. Są to zarodniki charakterystyczne dla workowców.
Ostatni rodzaj zarodników - podstawkowe - powstają po 4 sztuki na komórce zwanej podstawką, również po podziale mejolycznym jądra zygotycznego. Tego typu zarodniki występują u podstawczaków. Zarodniki grzybów wodnych są najczęściej zdolne do ruchu - to tak zwane zoospory albo pływki. Grzyby lądowe wytwarzają spory nieruchliwe, przenoszone przez wiatr - aplanospory. Porosty, jako organizmy dwuskładnikowe, mogą się rozmnażać wyłącznie w sposób bezpłciowy. Najczęściej odbywa się to przez odłamanie części grzybni razem z komórkami glonu, czasami porosty specjalnie wytwarzają takie kruche i bardzo łamliwe rozmnóżki zwane wyrostkami. Niekiedy też wewnątrz plechy porostu tworzą się drobne tworu składające się z jednej lub kilku komórek zielenicy oplecionych paroma strzępkami grzyba. Nazywają się one urwistkami, a wydostają się na zewnątrz przez pęknięcia powierzchni porostu.
Rozmnażanie płciowe większości organizmów wielokomórkowych polega na łączeniu się haploidalnych komórek pochodzących od dwóch różnych osobników i tworzeniu diploidalnej zygoty. U grzybów gamety te powstają w gametangiach, a jeżeli są zróżnicowane na męskie i żeńskie, to i gametangia odpowiednio nazywają się plemniami i lęgniami. U grzybów nastąpiło jednak kilka modyfikacji do tego procesu i rozmnażanie płciowe odbywa się u nich w drodze gametogamii, gametangiogamii albo somatogamii. Gametogamia to najbardziej typowy sposób rozmnażania płciowego, w którym dochodzi do łączenia się haploidalnych gamet i wytworzenia zygoty. Gametogamia występuje tylko u najprymitywniejszych grzybów - skoczków i może przybierać wszystkie trzy formy. Gametangiogamia polega na łączeniu się nie pojedynczych gamet, ale całych, wielojądrowych gametangiów, czyli plemni i lęgni. Taki sposób rozrodu jest najbardziej rozpowszechniony i występuje u wyspecjalizowanych skoczków, sprzężniowych i workowców. Somatogamia jest skutkiem daleko posuniętej redukcji elementów rozrodczych. Nie ma tu gamet ani gametangiów, a łączą się dwie zwykłe haploidalne strzępki należące do dwóch różnych grzybów. Somatogamia jest charakterystyczna dla podstawczaków. U workowców i podstawczaków występuje także specyficzne w świecie organizmów zjawisko wydłużenia w czasie procesu zapłodnienia. Proces ten rozpoczyna się od połączenia gametangiów lub różnoimiennych strzępek. W tym momencie dochodzi do zlania się cytoplazmy plemni i lęgni, czyli do plazmogamii, nie dochodzi jednak do połączenia się jąder komórkowych. Ustawiają się one dwójkami, tworząc pary jąder sprzężonych i tworzą strzępkę dwujądrową. W miarę wzrostu takiej strzępki jądra sprzężone dzielą się synchronicznie, tak że do nowo tworzonych komórek przechodzą zawsze po dwa jądra, każde pochodzące od innego grzyba. Do zlania się jąder komórkowych, czyli do kariogamii, dochodzi dopiero po pewnym czasie w specjalnej wydzielonej części owocnika zwanej hymenium lub warstwą rodzajną. Po kariogamii tworzy się jądro zygotyczne, które bardzo szybko przechodzi mejozę, a z haploidalnych jąder tworzą się zarodniki - mejospory.
Grzyby chronione: Smardzowate, żaglica listkowata, szmaciak, szyszkowiec łuskowaty, soplówka, podgrzybek pasożytniczy, modrzewnik lekarski, purchawica olbrzymia, flagowiec olbrzymi, sromotnikowate
Grzyby trujące: zawierają związki groźne dla człowieka, np. falloidynę, amanitynę, kwas helwellowy. Zatrucia grzybów należą do najcięższych. Konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska Najbardziej niebezpieczne z grzybów to:- muchomor sromotnikowy, wiosenny, czerwony, plamist, lejkówka strumykowa;