Elementy kultury europejskiej i polskiej odziedziczone po starożytnej Grecji i Rzymie

Ludzie w dzisiejszych czasach wiele zawdzięczają starożytnym cywilizacjom – między innymi Grekom i Rzymianom. Dzisiejsza Europa jest dziełem długiej i skomplikowanej historii, pełnej spięć i sporów między narodami. Grecy, a później Rzymianie w Europie Południowej wywarli głęboki wpływ na ludzi w ciągu trzech tysiącleci. Świadczy o tym fakt, że kraje, które były w zasięgu kultury greckiej i rzymskiej, np. Włochy i Francja są bardziej rozwinięte od państw położonych dalej. Poniżej opiszę kilka najważniejszych czynników które wywierały i wywierają wpływ na nasze dzisiejsze życie.

Demokracja, czyli rządy ludu, jest formą ustrojową, która została wprowadzona w Atenach w V wieku p.n.e. Powstał wtedy system zgromadzeń, delegujących kandydatów na urzędy i do rady przez wybory i losowania. Za ojca demokracji uważa się Peryklesa, który sprawował jeden z najważniejszych urzędów państwowych (urząd stratega), na który był wybierany nieprzerwanie rok po roku przez 15 lat. Do dzisiaj słowo „demokracja” ma to samo znaczenie i oznacza ustrój polityczny, w którym władzę sprawuje społeczeństwo. Sposób sprawowania tej władzy różni się od tego, jaki panował w starożytnych Atenach, ale idea pozostała ta sama.

Na przełomie VII i VI wieku p.n.e. w koloniach greckich Azji Mniejszej narodziła się filozofia. Poczet wybitnych myślicieli zapoczątkował Tales z Miletu uważany za ojca filozofii. Uznał on, że wspólnym elementem występującym w całej przyrodzie jest woda i to ona dała początek wszystkiemu. Jego uczniem był m.in. Arystoteles, najbardziej utalentowany filozof starożytnej Grecji.

Bardzo istotna i wartościowa dla współczesnych nam ludzi okazała się literatura starożytnej Grecji. W tym okresie powstały dzieła, które do dzisiaj są uważane za jedne z najwspanialszych w historii literatury. To właśnie w starożytnej Grecji po raz pierwszy wyodrębniono wiele nowych gatunków i rodzajów literackich. W dzisiejszych czasach możemy zaobserwować obecność tradycji antycznych we współczesnej literaturze, nawet i polskiej.

Jednym z najważniejszych dziedzictw antycznej Grecji jest teatr. Powstał on w Grecji z publicznych obrzędów ku czci Boga Dionizosa. W VI wieku p.n.e. z chóru teatralnego wyodrębnili się aktorzy, powstała forma dramatyczna i ukształtowała się klasyczna budowla teatru. Widowiska stopniowo traciły swoją wartość kulturową, zachowując jednak cechy uroczystości. Formy i konwencje teatru starożytnej Grecji stały się podstawą europejskiej tradycji teatru i są do dziś źródłem inspiracji twórców teatralnych.

Grecy najwięcej talentu i wiedzy przejawiali w architekturze. Architektura Hellady stała się do czasów dzisiejszych dokumentem doskonałości artystycznej. Ponieważ zarówno architektura, jak i religia grecka pełniły bardzo poważną funkcję społeczną, dlatego pośród szeregu budowli o charakterze publicznym i społecznym pierwsze miejsce zajęła świątynia. Później w miarę potrzeb pojawiały się liczne inne gmachy użyteczności publicznej, mianowicie teatry, stadiony, łaźnie gimnazja. Architektura starożytnej Grecji była skarbnicą, z której czerpali twórcy rzymscy, bizantyjscy, okresu renesansu, baroku, klasycyzmu i neoklasycyzmu.

Grecy mieli wielkie osiągnięcia także w innych dziedzinach życia. Około 250 roku p.n.e. w świecie hellenistycznym pojawia się wiele urządzeń opartych na zasadzie działania maszyn prostych, jak wciągnik z wielokrążkiem, przenośnik ślimakowy, pompa ślimakowa. Większość z nich była dziełem Archimedesa i ma do dzisiaj szerokie zastosowanie. W pierwszym tysiącleciu p.n.e. przezywała wspaniały rozkwit grecka ceramika.
W starożytnej Grecji dokonano ogromnego usprawnienia, ważnego nie tylko dla rozwoju ówczesnej Grecji, ale i dla rozwoju ekonomicznego całej ludzkości po wszystkie czasy, mianowicie bicia monety. Grecy jako pierwsi wymyślili także systemy kanalizacyjne, które okazały się jednym z najwspanialszych wynalazków w historii ludzkości.

Od 776 roku p.n.e. w mieście Olimpia odbywały się co cztery lata igrzyska sportowe ku czci Zeusa, w których uczestniczyli zawodnicy z większości greckich państ - miast. Ćwiczenia fizyczne zajmowały ważne miejsce w życiu mężczyzn. Każde miasto miało przynajmniej kilka gimnazjów - placów do ćwiczeń gimnastycznych. Tutaj wychowywali się przyszli wojownicy i żołnierze. Także teraz co cztery lata rozgrywane są Igrzyska Olimpijskie, którym przyświeca podobna idea jak tym sprzed tysięcy lat, choć oczywiście są one organizowane na wiele większą skalę.

W Grecji narodziło się także wiele naprawdę ważnych nauk które są bardzo potrzebne również w obecnych czasach. Najważniejszymi z nich były matematyka w której prym wiódł Pitagoras, Tales czy Archimedes. Ogromnie ważna była przez wszystkie wieki i nadal jest medycyna za którą ojca uznaje się Hipokratesa.

Do języków państw całego świata przeniknęło z Hellady wiele słów których używamy do dzisiejszego dnia. Wyrazy które powstały w Grecji nazywały głównie rzeczy które tam właśnie powstały. Słów tych powstało tam bardzo wiele – oto kilka z nich: historia, teatr, muzyka, polityka, matematyka i inne.

Należy także wspomnieć o kulturze romańskiej, która również wywarła ogromny wpływ na różne dziedziny życia. Do dzisiaj przetrwało bardzo wiele budowli romańskich – nawet w Polsce możemy je obejrzeć. Rzym w dużym stopniu przyczynił się także do powstania pisma, to przecież rzymianie wymyślili alfabet łaciński i cyfry rzymskie używane do dzisiaj.

Do dziś filozofia, nauka, literatura, sztuka, myśl polityczna, a nawet technika obficie czerpią z dorobku starożytnej Grecji i Rzymu. Największy wpływ na przyszłe pokolenia wywarli artyści. Rozmach ich monumentalnych przedsięwzięć budowlanych i rzeźbiarskich wprawia w zdumienie konstruktorów i inżynierów. Wiele zawdzięczamy cywilizacjom starożytnym – to ich odkrycia są kolebką wielkich wynalazków, które umożliwiają nam łatwiejsze życie. Na tej podstawie można stwierdzić, że współczesna kultura jest efektem działań ludzi poprzednich epok.